مصرف درست دليلي بر گرفتن خمس نيست
بعضی از علمای شیعه می‌گویند چون كه خمس صرف مدارس دینی و حوزه‌های علمیه و دیگر امور مذهبی می‌شود پس گرفتن آن جایز و درست است.
اما بحث این نیست كه این اموال چه گونه و در چه راهی مصرف می‌شوند؟ بلكه آنچه مورد مناقشه و بحث است یک قضیه اصولی و واقعی و مذهبی است و آن اینكه: این اموال به دروغ و به ناحق از مردم گرفته می‌شوند، و حتی اگر در راه خدا خرج شوند گرفتن آن از مردم ناجایز و نامشروع است و تصرف در آن جایز نیست [۳۵].
اگر كسی دزدی كند و آن را در راههای درست خرج كند مال مسروقه حلال و مشروع نیست، چون در اصل از راه حرام به دست آمده است، بنابراین فقط به دلیل اینكه این اموال در راههای شرعی و جایز خرج می‌شوند، نمى‌توان گفت كه گرفتن این اموال حلال و جایز است.
و همچنین به بهانه اینكه خمس برای طلاب علوم دینی و امور مذهبی خرج می‌شود فقها باید بر آن مسلط باشند و در دست فقها باشد.. و بلكه اول باید این را ثابت كنیم كه فقیه می‌تواند این مال را از مردم بگیرد.
و گرفتن و خرج كردن، دو چیز مختلف هستند، اگر یكی حلال باشد نمى‌توان به خاطر حلال و جایز بودن آن دیگری را جایز و حلال قرار داد [۳۶]، گاهی انسان از راه حلال و جایزی مانند تجارت به دست می‌آورد و در راه حرام مانند نوشیدن شراب خرج می‌كند پس چنین فردی فقط به خاطر خرج كردن آن گناهكار است. و گاهی از راه حرام مانند ربا به دست می‌آورد و آن را برای فرزندانش خرج می‌كند، پس اینكه او آن را در راه مشروع و جایزی خرج كرده دلیلی نیست برای اینكه بگوییم كه به دست آوردن مال از راه نامشروع اشكالی ندارد و او گناهكار نیست.
اگر كسی به ناحق مال كسی دیگر را تصرف كند و با آن مسجد بسازد نمى‌توان گفت چون با آن مال مسجدی ساخته است گرفتن آن مشروع است، و خمسی كه فقها می‌گیرند كاملاً همین طور است.
[۳۵] الشیعة والتصحیح دكتر موسی موسوی ص ۶۸. [۳۶] بنابراین در حدیث صحیح از پیامبر روایت شده كه روز قیامت از صاحب مال پرسیده می‌شود كه آن را از كجا به دست آورده؟ و در چه راهی خرج كرده است.