آيه خمس
مقدمه: قاعده شرایط ادلّه امور مهم و ضروری شرعی:
منظور از امور مهم و ضروریات شرعی همه چیزهایی است كه سعادت انسان در زندگی و آخرت به آن وابسته می‌باشد، مانند اصول ایمان و عقیده، و یا اصول شرعی علمی، مانند نماز و زكات و روزه و حج، یا نیكی كردن به پدر و مادر و نیكی كردن به همه مردم، و یا دور كردن از زشتی‌ها و عموم منكرات، مانند كشتن مردم و زنا و ربا و امثال آن.
برای همه این امور مهم قرآن دلایل واضح و قطعی ارائه داده است و قابل رد یا تاویل نیستند كه هیچ كس نمی‌تواند در آن شک كند، نمی‌تواند در مقابل آن چیزی بگوید: و همچنین مفهوم آن قطعی است، و بلكه اینها نصوصی هستند كه فقط بر یک چیز و یک مفهوم دلالت می‌كنند، به عنوان مثال در مورد واجب بودن نماز و زكات در قرآن آمده است: ﴿وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ﴾[البقرة: ۴۳]. «و نماز را بپا دارید، و زكات را بپردازید».
﴿فَوَيۡلٞ لِّلۡمُصَلِّينَ ٤ ٱلَّذِينَ هُمۡ عَن صَلَاتِهِمۡ سَاهُونَ ٥﴾[الماعون: ۴-۵]. «پس وای بر نمازگزارانی كه. در نماز خود سهل‌انگاری می‌كنند».
و می‌فرماید ﴿وَوَيۡلٞ لِّلۡمُشۡرِكِينَ ٦ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ﴾[فصلت: ۶-۷]. «واى بر مشركان. همانها كه زكات را نمىپردازند».
و در مورد اینكه نیكی به پدر و مادر واجب است می‌فرماید: ﴿وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنًا﴾[الإسراء: ۲۳]. «و به پدر و مادر نیكی كنید».
و در مورد حرمت ربا می‌فرماید: ﴿وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَيۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْ﴾[البقرة: ۲۷۵]. «و خدا بيع (خريد و فروش) را حلال كرده، و ربا را حرام».
و در مورد حرمت زنا می‌فرماید: ﴿وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَسَآءَ سَبِيلٗا ٣٢﴾[الإسراء: ۳۲]. «و نزدیک زنا نشوید، كه كار بسیار زشت، و بد راهى است».
و اینگونه راه برای آنان كه می‌خواهند با تاویل یا انكار از تكالیف شرعی بیرون بروند و آن را انجام ندهند بسته است، چون نصوصی كه بر تكالیف شرعی دلالت می‌كنند واضح و روشن‌اند و فقط یک مفهوم دارند! و همین است كه خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا رُسُلَنَا بِٱلۡبَيِّنَٰتِ﴾[الحديد: ۲۵]. «ما رسولان خود را با دلایل و معجزات روشن و شریعتهاى آشكار فرستادیم».
به خصوص امور مالی، چون مردم به آن وابسته هستند، پس اگر نصوص واضح و قطعی نباشند اختلاف درست می‌شود، و مردم دچار تفرقه می‌گردند، و دین و دنیا خراب می‌شود.
به خاطر این احكام ارث و مقادیر آن به صورت مفصل در قرآن در اوائل سوره نساء بیان شده‌اند، و نماز - كه از مال مهم‌تر است - اصل مشروعیت آن در قرآن بیان شده است و تفاصیل آن اغلب در سنت نبوی بیان شده است.
بنابراین مسایل مهمی كه صلاح و بهبودی هر دو جهان انسان بدان وابسته است باید با نصوص واضح و قاطع قرآنی ثابت باشند، نصوصی كه احتمالات مختلفی نداشته باشند به خصوص مسایلی كه مربوط به امور مالی است. و همچنین اصل نماز و زكات و روزه و حج و اصول عقیده در شریعت اسلامی ثابت هستند. آیا واجب بودن خمس در درآمدها با چنین دلایل قاطع قرآنی ثابت است؟ چنان كه زكات وارث و امثال آن ثابت هستند؟!.