کلید حدیث شناسی

فهرست کتاب

فرد نسبی نیز دارای دو قسم است:

فرد نسبی نیز دارای دو قسم است:

۱- شاهد: در صورتیکه متن مشابه آن در لفظ و در معنی از اصحابی دیگر رویت شده باشد.

۲- متابع: در صورتیکه شخص دیگر نیز همین حدیث فرد نسبی را روایت کرده باشد و متابع همین راوی دومی است که آن‌هم دو قسم دارد:

۱- تامّه: در صورتیکه متابعت و موافقت نسبت به خود راوی تحقق یافته باشد [۱٧۲].

۲- قاصره: در صورتیکه متابعت و موافقت نسبت به استادش یا مافوق استادش تحقق یافته باشد [۱٧۳].

[۱٧۲] مثال متابعه تامه: امام شافعیسدر کتاب ام از مالک از عبدالله بن دینار از ابن عمر روایت کرده است که پیامبر جفرموده است: «الشّهر تسع وعشرون فلا تصوموا حتّی تروالهلال ولاتفطروا حتّی تروه، فان غمّ علیكم فاكملوا العدّة ثلاثین»حال این حدیث را به گمان بعضی فقط شافعی از مالک روایت کرده است واین حدیث را از غرایب شافعی بشمار می‌آورند زیرا اصحاب مالک به عین این سند متن حدیث را اینطور روایت کرده‌اند: «فان غمّ علیكم فاقد رواله»اما محققین بعد از تحقیق در جوامع و مسانید متابعی را برای شافعی یافته‌اند که عبدالله بن مسلمه قعنبی است که بخاری این حدیث را به عین عبارت شافعی از قعنبی از مالک روایت کرده است و این متابعه تامه است. (شرح نخبه عسقلانی ص: ۵۲). [۱٧۳] مثال متابعه قاصره: در صحیح، ابن خزیمه از روایت عاصم بن محمد از پدرش محمد بن زید از جدش عبدالله ابن عمر به لفظ (فکملّوا الثّلاثین)که در این جا متابعت محمد بن زید (مافوق شافعی) از عبدالله بن دینار تحقق یافته است. (شرح نخبه عسقلانی ص ۵۳٩.