سُورَةُ الإِسۡرَاءِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِيٓ أَسۡرَىٰ بِعَبۡدِهِۦ لَيۡلٗا مِّنَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ إِلَى ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡأَقۡصَا ٱلَّذِي بَٰرَكۡنَا حَوۡلَهُۥ لِنُرِيَهُۥ مِنۡ ءَايَٰتِنَآۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ ١ وَءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ وَجَعَلۡنَٰهُ هُدٗى لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُواْ مِن دُونِي وَكِيلٗا ٢ ذُرِّيَّةَ مَنۡ حَمَلۡنَا مَعَ نُوحٍۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَبۡدٗا شَكُورٗا ٣ وَقَضَيۡنَآ إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ لَتُفۡسِدُنَّ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَّتَيۡنِ وَلَتَعۡلُنَّ عُلُوّٗا كَبِيرٗا ٤ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ أُولَىٰهُمَا بَعَثۡنَا عَلَيۡكُمۡ عِبَادٗا لَّنَآ أُوْلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ فَجَاسُواْ خِلَٰلَ ٱلدِّيَارِۚ وَكَانَ وَعۡدٗا مَّفۡعُولٗا ٥ ثُمَّ رَدَدۡنَا لَكُمُ ٱلۡكَرَّةَ عَلَيۡهِمۡ وَأَمۡدَدۡنَٰكُم بِأَمۡوَٰلٖ وَبَنِينَ وَجَعَلۡنَٰكُمۡ أَكۡثَرَ نَفِيرًا ٦ إِنۡ أَحۡسَنتُمۡ أَحۡسَنتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡۖ وَإِنۡ أَسَأۡتُمۡ فَلَهَاۚ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ ٱلۡأٓخِرَةِ لِيَسُ‍ُٔواْ وُجُوهَكُمۡ وَلِيَدۡخُلُواْ ٱلۡمَسۡجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٖ وَلِيُتَبِّرُواْ مَا عَلَوۡاْ تَتۡبِيرًا ٧

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

پاک است آن که بِبُرد بندۀ خود را شبى از مسجد حرام به سوى مسجد اقصى که برکت نهادیم گرداگرد آن، تا بنماییمش بعض نشانه‌هاى خود، هرآیینه اوست شنوای بینا [744]. ﴿1﴾و دادیم موسى را کتاب و ساختیمش هدایت، بنى اسراییل را، [گفتیم]، که مگیرید بجز من کارسازى. ﴿2﴾اى فرزندان قومی که برداشتیم ایشان را با نوح! (یعنى بر کشتى) هرآیینه وى بود بندۀ سپاسدار. ﴿3﴾و وحى فرستادیم به سوى بنى اسراییل در تورات که البته فساد خواهید کرد در زمین دوبار و البته طغیان خواهید کرد بسرکشى بزرگ. ﴿4﴾پس چون بیاید وعدۀ نخستین بار از آن دو، بفریسیم بر شما بندگان خود را خداوندانِ کارزار سخت، پس درآیند میان خانه‌ها و هست وعدۀ خدا کردنی [745]. ﴿5﴾باز دهیم شما را غلبه بر ایشان و پى درپى دهیم شما را اموال و فرزندان و سازیم شما را بیشتر به اعتبار لشکر [746]. ﴿6﴾[و گوییم]: اگر نیکوکارى کنید، نیکوکاری کرده باشید براى جان خویش و اگر بدکارى کنید، پس آن بدى، جان شما راست. پس چون بیاید وعدۀ دیگر [باز بفرستیم بندگان خود را] تا ناخوش سازند روى شما را و تا درآیند به مسجد، چنانکه در آمده بودند اوّل بار. و تا از پا بیفکنند بر هر چه غالب شوند، افکندنى [747]. ﴿7﴾

﴿ عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يَرۡحَمَكُمۡۚ وَإِنۡ عُدتُّمۡ عُدۡنَاۚ وَجَعَلۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ حَصِيرًا ٨ إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَهۡدِي لِلَّتِي هِيَ أَقۡوَمُ وَيُبَشِّرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَبِيرٗا ٩ وَأَنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ أَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا ١٠ وَيَدۡعُ ٱلۡإِنسَٰنُ بِٱلشَّرِّ دُعَآءَهُۥ بِٱلۡخَيۡرِۖ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ عَجُولٗا ١١ وَجَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ ءَايَتَيۡنِۖ فَمَحَوۡنَآ ءَايَةَ ٱلَّيۡلِ وَجَعَلۡنَآ ءَايَةَ ٱلنَّهَارِ مُبۡصِرَةٗ لِّتَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡ وَلِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ وَكُلَّ شَيۡءٖ فَصَّلۡنَٰهُ تَفۡصِيلٗا ١٢ وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا ١٣ ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا ١٤ مَّنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبۡعَثَ رَسُولٗا ١٥ وَإِذَآ أَرَدۡنَآ أَن نُّهۡلِكَ قَرۡيَةً أَمَرۡنَا مُتۡرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيۡهَا ٱلۡقَوۡلُ فَدَمَّرۡنَٰهَا تَدۡمِيرٗا ١٦ وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِنَ ٱلۡقُرُونِ مِنۢ بَعۡدِ نُوحٖۗ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا ١٧ ﴾

[گوییم]: نزدیک است پروردگار شما آنکه رحم کند بر شما و اگر رجوع کنید به نافرمانى، ما رجوع کنیم به عقوبت، و ساختیم دوزخ را براى کافران، زندانى [748]. ﴿8﴾هرآیینه این قرآن راه مى‏نماید به خصلتی که آن درست‏تر است و بشارت مى‏دهد آن مسلمانان راکه کارهاى شایسته می‌کنند، به آنکه ایشان را باشد مزد بزرگ. ﴿9﴾و [خبر می‌دهد که] آنان‌که ایمان نیاورده‏اند به آخرت، آماده کرده‏ایم براى ایشان عقوبت درد دهنده. ﴿10﴾و دعا می‌کند آدمى به بدى [749]، مانند دعاى وى به نیکویى و هست آدمى شتابکار. ﴿11﴾و ساختیم شب و روز را دو نشانه، پس بى‌نور ساختیم نشانۀ شب را و ساختیم نشانۀ روز را سبب دیدن اشیا، تا طلب کنید فضل را از پروردگار خود و تا بدانید شمار سال‌ها را و بدانید حساب را و هر چیزی را بیان کردیم به تفصیل. ﴿12﴾و به هر آدمى متصل ساختیم شامت عمل او را بسته در گردن او و بیرون آریم براى او روز قیامت، نامه‌ای که ببیند آن را باز گشاده. ﴿13﴾گوئیم بخوان نامۀ خود را. بس است نفس تو امروز بر تو حساب کننده. ﴿14﴾هر که راهیاب شد، پس جز این نیست که راهیاب مى‏شود براى نفع خود و هر که گمراه شد، پس جز این نیست که گمراه مى‏شود بر ضرر خود و بر ندارد هیچ بردارنده بار دیگرى را و نیستیم ما عذاب کننده تا آنکه فرستیم پیغامبرى را. ﴿15﴾و چون خواهیم که هلاک کنیم دیهى را می‌فرماییم به سرکشانِ آنجا (یعنى آنچه خواهیم از) پس نافرمانى کردند آنجا پس ثابت شد بر آن دیه وعدۀ عذاب، پس برهم زدیم ایشان را برهم زدنى. ﴿16﴾و بساکس را هلاک کردیم از طبقات مردمان بعدِ نوح و بس است پروردگار تو به گناهِ بندگان خود، دانای بینا. ﴿17﴾

﴿ مَّن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡعَاجِلَةَ عَجَّلۡنَا لَهُۥ فِيهَا مَا نَشَآءُ لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلۡنَا لَهُۥ جَهَنَّمَ يَصۡلَىٰهَا مَذۡمُومٗا مَّدۡحُورٗا ١٨ وَمَنۡ أَرَادَ ٱلۡأٓخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعۡيَهَا وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ كَانَ سَعۡيُهُم مَّشۡكُورٗا ١٩ كُلّٗا نُّمِدُّ هَٰٓؤُلَآءِ وَهَٰٓؤُلَآءِ مِنۡ عَطَآءِ رَبِّكَۚ وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحۡظُورًا ٢٠ ٱنظُرۡ كَيۡفَ فَضَّلۡنَا بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ وَلَلۡأٓخِرَةُ أَكۡبَرُ دَرَجَٰتٖ وَأَكۡبَرُ تَفۡضِيلٗا ٢١ لَّا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَقۡعُدَ مَذۡمُومٗا مَّخۡذُولٗا ٢٢ ۞وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَٰنًاۚ إِمَّا يَبۡلُغَنَّ عِندَكَ ٱلۡكِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوۡ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفّٖ وَلَا تَنۡهَرۡهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوۡلٗا كَرِيمٗا ٢٣ وَٱخۡفِضۡ لَهُمَا جَنَاحَ ٱلذُّلِّ مِنَ ٱلرَّحۡمَةِ وَقُل رَّبِّ ٱرۡحَمۡهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرٗا ٢٤ رَّبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمۡۚ إِن تَكُونُواْ صَٰلِحِينَ فَإِنَّهُۥ كَانَ لِلۡأَوَّٰبِينَ غَفُورٗا ٢٥ وَءَاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرۡ تَبۡذِيرًا ٢٦ إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا ٢٧ ﴾

هر که خواسته باشد [آسودگىِ] دنیا، به شتاب دهیم وى را در آنجا هرچه خواهیم هر که را خواهیم، باز مقرر کنیم براى او دوزخ، درآید به آن نکوهیدۀ رانده شده. ﴿18﴾و هر که بخواهد [ثواب] آخرت و سعى کند براى آن سعىِ که لایق وى است و او مسلمان باشد، پس این جماعت هست سعى ایشان مقبول. ﴿19﴾هر فرقه را پى‌درپى می‌دهیم، این فرقه را و آن فرقه را از بخشش پروردگار تو و نیست بخشش پروردگار تو باز داشته شده. ﴿20﴾ببین چگونه افزونى داده‏ایم بعضى مردمان را بر بعض [750]، هرآیینه آخرت زیاده‏تر بود در تمییز درجات و بیشتر باشد در افزونى دادن. ﴿21﴾مقرر مکن با خدا معبود دیگر را آنگاه بنشینى نکوهیدۀ بى‌یار مانده. ﴿22﴾و حکم کرد پروردگار تو که: عبادت مکنید مگر خودش را و بکنید با پدر و مادر نیکوکارى. اگر برسد نزدیک تو به کلال سالى یکى از ایشان یا هر دو، پس مگو ایشان را اُفّ! و بانگ مزن بر ایشان و بگو به ایشان سخن نیکو. ﴿23﴾و پست کن براى ایشان بازوى تواضع را از جهت مهربانى و بگو: اى پروردگار من! ببخشا بر ایشان، چنانکه پرورش کردند مرا در خردسالى. ﴿24﴾پروردگار شما داناتر است به آنچه در ضمیر شماست. اگر باشید شایسته، پس هرآیینه وى هست رجوع کنندگان را، آمرزنده. ﴿25﴾و بده به خداوندان قرابت، حق وى را و به درویش و به راهگذرى، و اسراف مکن اسراف کردنى. ﴿26﴾هرآیینه اسراف کنندگان هستند برادران شیاطین و هست شیطان به نسبت پروردگار خود، ناسپاس. ﴿27﴾

﴿ وَإِمَّا تُعۡرِضَنَّ عَنۡهُمُ ٱبۡتِغَآءَ رَحۡمَةٖ مِّن رَّبِّكَ تَرۡجُوهَا فَقُل لَّهُمۡ قَوۡلٗا مَّيۡسُورٗا ٢٨ وَلَا تَجۡعَلۡ يَدَكَ مَغۡلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبۡسُطۡهَا كُلَّ ٱلۡبَسۡطِ فَتَقۡعُدَ مَلُومٗا مَّحۡسُورًا ٢٩ إِنَّ رَبَّكَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا ٣٠ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُمۡ خَشۡيَةَ إِمۡلَٰقٖۖ نَّحۡنُ نَرۡزُقُهُمۡ وَإِيَّاكُمۡۚ إِنَّ قَتۡلَهُمۡ كَانَ خِطۡ‍ٔٗا كَبِيرٗا ٣١ وَلَا تَقۡرَبُواْ ٱلزِّنَىٰٓۖ إِنَّهُۥ كَانَ فَٰحِشَةٗ وَسَآءَ سَبِيلٗا ٣٢ وَلَا تَقۡتُلُواْ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِي حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۗ وَمَن قُتِلَ مَظۡلُومٗا فَقَدۡ جَعَلۡنَا لِوَلِيِّهِۦ سُلۡطَٰنٗا فَلَا يُسۡرِف فِّي ٱلۡقَتۡلِۖ إِنَّهُۥ كَانَ مَنصُورٗا ٣٣ وَلَا تَقۡرَبُواْ مَالَ ٱلۡيَتِيمِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ أَشُدَّهُۥۚ وَأَوۡفُواْ بِٱلۡعَهۡدِۖ إِنَّ ٱلۡعَهۡدَ كَانَ مَسۡ‍ُٔولٗا ٣٤ وَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ إِذَا كِلۡتُمۡ وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ وَأَحۡسَنُ تَأۡوِيلٗا ٣٥ وَلَا تَقۡفُ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۚ إِنَّ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡبَصَرَ وَٱلۡفُؤَادَ كُلُّ أُوْلَٰٓئِكَ كَانَ عَنۡهُ مَسۡ‍ُٔولٗا ٣٦ وَلَا تَمۡشِ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَرَحًاۖ إِنَّكَ لَن تَخۡرِقَ ٱلۡأَرۡضَ وَلَن تَبۡلُغَ ٱلۡجِبَالَ طُولٗا ٣٧ كُلُّ ذَٰلِكَ كَانَ سَيِّئُهُۥ عِندَ رَبِّكَ مَكۡرُوهٗا ٣٨﴾

و اگر روبگردانى از این جماعت به انتظار رزقى از پروردگار خود که امیدوار آن باشى، پس بگو ایشان را سخن ملایم. ﴿28﴾و مکن دست خود را بسته با گردن خود و مگشای آن را تمام گشادن، که آنگاه بنشینى ملامت کرده شده [751]، درمانده گشته [752]. ﴿29﴾هرآیینه پروردگار تو مى‏گشاید و تنگ مى‏کند روزى براى هر که خواهد، هرآیینه او به بندگان خود دانای بیناست. ﴿30﴾و مکشید اولاد خود را از ترس تنگدستى. ما روزى می‌دهیم ایشان را و شما را، هرآیینه کشتن ایشان هست گناهى عظیم. ﴿31﴾و نزدیک مشوید به زنا، هرآیینه وى بی‌حیایى‏ است و بد راهى‏ است وى. ﴿32﴾و مکشید نفسی راکه محترم ساخته است خدا، مگر به حق و هر که کشته شود به ستم، پس داده‏ایم وارث او را قوّتى [753]، پس باید که زیادتى نکند در کشتن، هرآیینه وى هست یارى داده شده. ﴿33﴾و نزدیک مشوید به مال یتیم، مگر به طریقى که او نیک‏ است. تا آنکه رسد به نهایت قوّت خود و وفاکنید به عهد، هرآیینه عهد، پرسیده خواهد شد از او. ﴿34﴾و تمام کنید پیمانه را چون به بپیمائید و بسنجید به ترازوى راست، این بهتر است و نیکوتر است از جهت عاقبت. ﴿35﴾و مَرو پىِ چیزی که تو را دانش آن نیست، هرآیینه گوش و چشم و دل هر یکى از اینها پرسیده خواهد شد ازو. ﴿36﴾و مَرو در زمین، خرامان [754]، هرآیینه تو نخواهى شکافت زمین را و نرسى به کوه‌ها در درازى. ﴿37﴾همۀ این خصلت‌هاست، بد فعلى، آن نزدیک پروردگار تو ناپسندیده. ﴿38﴾

﴿ ذَٰلِكَ مِمَّآ أَوۡحَىٰٓ إِلَيۡكَ رَبُّكَ مِنَ ٱلۡحِكۡمَةِۗ وَلَا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتُلۡقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومٗا مَّدۡحُورًا ٣٩ أَفَأَصۡفَىٰكُمۡ رَبُّكُم بِٱلۡبَنِينَ وَٱتَّخَذَ مِنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنَٰثًاۚ إِنَّكُمۡ لَتَقُولُونَ قَوۡلًا عَظِيمٗا ٤٠ وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لِيَذَّكَّرُواْ وَمَا يَزِيدُهُمۡ إِلَّا نُفُورٗا ٤١ قُل لَّوۡ كَانَ مَعَهُۥٓ ءَالِهَةٞ كَمَا يَقُولُونَ إِذٗا لَّٱبۡتَغَوۡاْ إِلَىٰ ذِي ٱلۡعَرۡشِ سَبِيلٗا ٤٢ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يَقُولُونَ عُلُوّٗا كَبِيرٗا ٤٣ تُسَبِّحُ لَهُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ ٱلسَّبۡعُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ وَإِن مِّن شَيۡءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمۡدِهِۦ وَلَٰكِن لَّا تَفۡقَهُونَ تَسۡبِيحَهُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ حَلِيمًا غَفُورٗا ٤٤ وَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ جَعَلۡنَا بَيۡنَكَ وَبَيۡنَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ حِجَابٗا مَّسۡتُورٗا ٤٥ وَجَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۚ وَإِذَا ذَكَرۡتَ رَبَّكَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِ وَحۡدَهُۥ وَلَّوۡاْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِمۡ نُفُورٗا ٤٦ نَّحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَسۡتَمِعُونَ بِهِۦٓ إِذۡ يَسۡتَمِعُونَ إِلَيۡكَ وَإِذۡ هُمۡ نَجۡوَىٰٓ إِذۡ يَقُولُ ٱلظَّٰلِمُونَ إِن تَتَّبِعُونَ إِلَّا رَجُلٗا مَّسۡحُورًا ٤٧ ٱنظُرۡ كَيۡفَ ضَرَبُواْ لَكَ ٱلۡأَمۡثَالَ فَضَلُّواْ فَلَا يَسۡتَطِيعُونَ سَبِيلٗا ٤٨ وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدٗا ٤٩﴾

این از آن جمله است که وحى فرستاده است به سوى تو پروردگار تو از علم و مقرّر مکن با خدا معبودى دیگر را، آنگاه انداخته شوى در دوزخ، ملامت کرده شدۀ رانده گشته. ﴿39﴾آیا برگزید شما را پروردگار شما به پسران و خود فرا گرفت از فرشتگان دختران را؟ هرآیینه شما می‌گویید سخن گران. ﴿40﴾و هرآیینه به هر نوع سخن گفتیم در این قرآن تا پندپذیر شوند و نمى‏افزاید در حق ایشان مگر رمیدن را. ﴿41﴾بگو: اگر بودندى با خداى معبودان دیگر، چنانکه می‌گویند، آنگاه طلب کردندى به سوى خداوند عرش، راه منازعت را. ﴿42﴾پاک است وى و بلند است از آنچه می‌گویند، بلندى عظیم. ﴿43﴾به پاکى یاد می‌کنند او را آسمان‌های هفتگانه و زمین و هر که در میان اینهاست و نیست هیچ چیز مگر به پاکى یاد مى‏کند با ستایش او و لیکن شما فهم نمى‏کنید یاد کردن ایشان را، هرآیینه وى هست بردبار آمرزگار. ﴿44﴾و چون می‌خوانى قرآن را، می‌سازیم در میان تو و در میان آنان‌که باور نمی‌دارند آخرت را، پردۀ پوشیده. ﴿45﴾و مى‏نهیم بر دل ایشان پوشش‌ها تا نفهمندش و در گوش ایشان گرانى را و چون یاد کنى پروردگار خود را در قرآن تنها، روگردان شوند بر جانب پشت‌های خود رمیده شده [755]. ﴿46﴾ما داناتریم به چیزی که می‌شنوند به سبب آن [756]، وقتى که گوش مى‏نهند به سوى تو و وقتى که ایشان رازگویان باشند. وقتى که می‌گویند این ستمکاران: پیروى نمی‌کنید مگر مرد جادو کرده را. ﴿47﴾بنگر چگونه زدند داستان‌ها براى تو، پس گمراه شدند، پس نمی‌توانند راه یافتن. ﴿48﴾و گفتند: آیا چون شویم استخوانى چند و اعضاى پوسیده از هم پاشیده، آیا ما برانگیخته شویم به آفرینش نو؟!. ﴿49﴾

﴿ ۞قُلۡ كُونُواْ حِجَارَةً أَوۡ حَدِيدًا ٥٠ أَوۡ خَلۡقٗا مِّمَّا يَكۡبُرُ فِي صُدُورِكُمۡۚ فَسَيَقُولُونَ مَن يُعِيدُنَاۖ قُلِ ٱلَّذِي فَطَرَكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٖۚ فَسَيُنۡغِضُونَ إِلَيۡكَ رُءُوسَهُمۡ وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هُوَۖ قُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَرِيبٗا ٥١ يَوۡمَ يَدۡعُوكُمۡ فَتَسۡتَجِيبُونَ بِحَمۡدِهِۦ وَتَظُنُّونَ إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا ٥٢ وَقُل لِّعِبَادِي يَقُولُواْ ٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ يَنزَغُ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ كَانَ لِلۡإِنسَٰنِ عَدُوّٗا مُّبِينٗا ٥٣ رَّبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِكُمۡۖ إِن يَشَأۡ يَرۡحَمۡكُمۡ أَوۡ إِن يَشَأۡ يُعَذِّبۡكُمۡۚ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ عَلَيۡهِمۡ وَكِيلٗا ٥٤ وَرَبُّكَ أَعۡلَمُ بِمَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَلَقَدۡ فَضَّلۡنَا بَعۡضَ ٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ عَلَىٰ بَعۡضٖۖ وَءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ زَبُورٗا ٥٥ قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا ٥٦ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ يَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِيلَةَ أَيُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَيَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَيَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحۡذُورٗا ٥٧ وَإِن مِّن قَرۡيَةٍ إِلَّا نَحۡنُ مُهۡلِكُوهَا قَبۡلَ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ أَوۡ مُعَذِّبُوهَا عَذَابٗا شَدِيدٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا ٥٨﴾

بگو: سنگ شوید یا آهن شوید. ﴿50﴾یا نوعى دیگر شوید از آنچه بزرگ نماید در خاطر شما. پس خواهند گفت: کِه باز پیدا کند ما را؟! بگو: کسی که آفرید شما را اوّل بار. باز پس خواهند جنبانید به سوى تو سر خود را [757]و خواهند گفت: کى باشد آن؟ بگو شاید که نزدیک باشد. ﴿51﴾روزی که خدا بخواند شما را، پس قبول کنید خواندن او را حمدگویان و گمان کنید که درنگ نکرده بودید مگر اندکى. ﴿52﴾و بگو بندگان مراکه بگویند کلمه که آن بهتر است (یعنى با کفار)، هرآیینه شیطان نزاع مى‏افکند میان مردمان، هرآیینه شیطان هست آدمى را دشمن آشکارا. ﴿53﴾[و مراد از این کلمه این است که] پروردگار شما داناتر است به حال شما. اگر خواهد رحم کند بر شما و اگر خواهد عقوبت کند شما را و نفرستادیم تو را [یا محمد] بر ایشان، نگاهبان [758]. ﴿54﴾و پروردگار تو داناتر است به هر که در آسمان‌ها و زمین‏ است و هرآیینه فضل دادیم بعض پیغامبران را بر بعض و دادیم داود را زبور. ﴿55﴾بگو: بخوانید آنان را که گمان دارید [الوهیت در حقّ ایشان] بجز خدا، پس نتوانند برداشتن سختى را از شما و نه تغییر دادن. ﴿56﴾آنان‌که ایشان را مى‏پرستند کافران، طلب می‌کنند به سوى پروردگار خویش قرب راکه کدام یک از ایشان نزدیکتر باشد و توقع دارند کمال رحمت او را و مى‏ترسند از عذاب او، هرآیینه هست عذاب پروردگار تو برحذر داشته شده. ﴿57﴾و نیست هیچ دیهى الاّ ما هلاک کنندۀ وى‏ایم پیش از روز قیامت یا عذاب کنندۀ وى‏ایم به عقوبت سخت هست این وعده در لوح نوشته شده. ﴿58﴾

﴿ وَمَا مَنَعَنَآ أَن نُّرۡسِلَ بِٱلۡأٓيَٰتِ إِلَّآ أَن كَذَّبَ بِهَا ٱلۡأَوَّلُونَۚ وَءَاتَيۡنَا ثَمُودَ ٱلنَّاقَةَ مُبۡصِرَةٗ فَظَلَمُواْ بِهَاۚ وَمَا نُرۡسِلُ بِٱلۡأٓيَٰتِ إِلَّا تَخۡوِيفٗا ٥٩ وَإِذۡ قُلۡنَا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحَاطَ بِٱلنَّاسِۚ وَمَا جَعَلۡنَا ٱلرُّءۡيَا ٱلَّتِيٓ أَرَيۡنَٰكَ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلنَّاسِ وَٱلشَّجَرَةَ ٱلۡمَلۡعُونَةَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِۚ وَنُخَوِّفُهُمۡ فَمَا يَزِيدُهُمۡ إِلَّا طُغۡيَٰنٗا كَبِيرٗا ٦٠ وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ قَالَ ءَأَسۡجُدُ لِمَنۡ خَلَقۡتَ طِينٗا ٦١ قَالَ أَرَءَيۡتَكَ هَٰذَا ٱلَّذِي كَرَّمۡتَ عَلَيَّ لَئِنۡ أَخَّرۡتَنِ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَأَحۡتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٗا ٦٢ قَالَ ٱذۡهَبۡ فَمَن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزَآؤُكُمۡ جَزَآءٗ مَّوۡفُورٗا ٦٣ وَٱسۡتَفۡزِزۡ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتَ مِنۡهُم بِصَوۡتِكَ وَأَجۡلِبۡ عَلَيۡهِم بِخَيۡلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَوۡلَٰدِ وَعِدۡهُمۡۚ وَمَا يَعِدُهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ إِلَّا غُرُورًا ٦٤ إِنَّ عِبَادِي لَيۡسَ لَكَ عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٞۚ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ وَكِيلٗا ٦٥ رَّبُّكُمُ ٱلَّذِي يُزۡجِي لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ فِي ٱلۡبَحۡرِ لِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا ٦٦ ﴾

و باز نداشت ما راکه بفرستیم نشانه‌ها مگر آنکه دروغ شمرده بودند آن را پیشینیان. و دادیم ثمود را شتر ماده تا نشانه باشد، پس کافر شدند به وى و نمى‏فرستیم نشانه‌ها را مگر براى ترسانیدن. ﴿59﴾و یاد کن چون گفتیم تو راکه: پروردگار تو در گرفته است همۀ مردمان را. (یعنى در قدرت خود)، و نساختیم نمایشى راکه نمودیم به تو، مگر امتحانى مردمان را و نساختیم درختى راکه نفرین کرده شد در قرآن [مگر امتحانى]، و مى‏ترسانیم ایشان را، پس نمى‏افزاید ترسانیدن در حق ایشان مگر سرکشى بزرگ را [759]. ﴿60﴾و یاد کن چون گفتیم فرشتگان را: سجده کنید به سوى آدم، پس سجده کردند مگر ابلیس. گفت: آیا سجده کنم کسى راکه آفریده‌ای از گِل؟. ﴿61﴾باز گفت: آیا دیدى این شخص راکه فضل داده‌ای بر من، اگر موقوف گذارى مرا تا روز قیامت، البته از بیخ برکنم اولاد او را مگر اندکى. ﴿62﴾خدا فرمود: برو! پس هر کسی که پیروى تو کند از ایشان، پس دوزخ سزاى همۀ شماست، سزاى کامل. ﴿63﴾و از جا بجنبان هر که را توانى از ایشان به آواز خود و آواز بکن بر [هلاکت] ایشان سواران خود را و پیادگان خود را و شریک شو با ایشان در اموال و فرزندان و وعده ده ایشان را، و وعده نمی‌دهد ایشان را شیطان مگر به فریب [760]. ﴿64﴾هرآیینه بندگان من، نیست تو را بر ایشان هیچ قدرتى و بس است پروردگار تو کارساز. ﴿65﴾پروردگار شما آن است که روان می‌کند براى شماکشتی‌ها را در دریا تا طلب معیشت کنید از فضل او، هرآیینه او هست بر شما مهربان. ﴿66﴾

﴿ وَإِذَا مَسَّكُمُ ٱلضُّرُّ فِي ٱلۡبَحۡرِ ضَلَّ مَن تَدۡعُونَ إِلَّآ إِيَّاهُۖ فَلَمَّا نَجَّىٰكُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ أَعۡرَضۡتُمۡۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ كَفُورًا ٦٧ أَفَأَمِنتُمۡ أَن يَخۡسِفَ بِكُمۡ جَانِبَ ٱلۡبَرِّ أَوۡ يُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ حَاصِبٗا ثُمَّ لَا تَجِدُواْ لَكُمۡ وَكِيلًا ٦٨ أَمۡ أَمِنتُمۡ أَن يُعِيدَكُمۡ فِيهِ تَارَةً أُخۡرَىٰ فَيُرۡسِلَ عَلَيۡكُمۡ قَاصِفٗا مِّنَ ٱلرِّيحِ فَيُغۡرِقَكُم بِمَا كَفَرۡتُمۡ ثُمَّ لَا تَجِدُواْ لَكُمۡ عَلَيۡنَا بِهِۦ تَبِيعٗا ٦٩ ۞وَلَقَدۡ كَرَّمۡنَا بَنِيٓ ءَادَمَ وَحَمَلۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَفَضَّلۡنَٰهُمۡ عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّمَّنۡ خَلَقۡنَا تَفۡضِيلٗا ٧٠ يَوۡمَ نَدۡعُواْ كُلَّ أُنَاسِۢ بِإِمَٰمِهِمۡۖ فَمَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَقۡرَءُونَ كِتَٰبَهُمۡ وَلَا يُظۡلَمُونَ فَتِيلٗا ٧١ وَمَن كَانَ فِي هَٰذِهِۦٓ أَعۡمَىٰ فَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ أَعۡمَىٰ وَأَضَلُّ سَبِيلٗا ٧٢ وَإِن كَادُواْ لَيَفۡتِنُونَكَ عَنِ ٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ لِتَفۡتَرِيَ عَلَيۡنَا غَيۡرَهُۥۖ وَإِذٗا لَّٱتَّخَذُوكَ خَلِيلٗا ٧٣ وَلَوۡلَآ أَن ثَبَّتۡنَٰكَ لَقَدۡ كِدتَّ تَرۡكَنُ إِلَيۡهِمۡ شَيۡ‍ٔٗا قَلِيلًا ٧٤ إِذٗا لَّأَذَقۡنَٰكَ ضِعۡفَ ٱلۡحَيَوٰةِ وَضِعۡفَ ٱلۡمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَيۡنَا نَصِيرٗا ٧٥ ﴾

و چون برسد به شما سختى در دریا، گم شود هرکه او را می‌خوانید، مگر خدا، پس چون خلاص ساخت شما را به سوى خشکى، روگردان شوید و هست آدمى، ناسپاس. ﴿67﴾آیا ایمن شده‏اید از آنکه فرو برد شما را به جانبى از خشکى یا بفرستد بر شما باد تندى که سنگریزه افکند، باز نیابید براى خود هیچ نگاهبانى؟. ﴿68﴾آیا ایمن شده‏اید از آنکه باز در آرد شما را به دریا بار دیگر، پس بفرستد بر شما از جنس باد، باد تندى را پس غرق گرداند شما را به سبب آنکه کافر شدید، باز نیابید براى خود هیچ مؤاخذه کننده بر ما به سبب آن غرق. ﴿69﴾و هرآیینه بزرگ ساختیم فرزندان آدم را و برداشتیم ایشان را در بیابان و در دریا [761]و روزى دادیم ایشان را از پاکیزه‌ها و فضل دادیم ایشان را بر بسیارى از آنچه آفریده‏ایم، فضل دادنى. ﴿70﴾روزی که بخوانیم هر فرقه را با پیشواى ایشان، پس هرکه داده شده نامۀ اعمال او به دست راستش، پس آن جماعت بخوانند نامۀ خود را و ستم کرده نشوند مقدار یک رشته. ﴿71﴾و هر که باشد در دنیا کور [762]، وى در آخرت نیز کور است و خطا کننده‏تر است راه را. ﴿72﴾و هرآیینه نزدیک بودند که به فریب بازدارند تو را از آنچه وحى فرستاده‏ایم به سوى تو، تا بر بندى بر ما غیر آن را و آنگاه دوست گرفتندى تو را. ﴿73﴾و اگر نه آن بودى که ثابت داشتیم تو را، نزدیک بودى که میل کنى به سوى ایشان، اندک میلى. ﴿74﴾آنگاه مى‏چشانیدیم تو را دو چند عذاب زندگانى و دو چند عذاب مرگ، باز نمى‏یافتى براى خود مدد کننده‌ای بر ما. ﴿75﴾

﴿ وَإِن كَادُواْ لَيَسۡتَفِزُّونَكَ مِنَ ٱلۡأَرۡضِ لِيُخۡرِجُوكَ مِنۡهَاۖ وَإِذٗا لَّا يَلۡبَثُونَ خِلَٰفَكَ إِلَّا قَلِيلٗا ٧٦ سُنَّةَ مَن قَدۡ أَرۡسَلۡنَا قَبۡلَكَ مِن رُّسُلِنَاۖ وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحۡوِيلًا ٧٧ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ لِدُلُوكِ ٱلشَّمۡسِ إِلَىٰ غَسَقِ ٱلَّيۡلِ وَقُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِۖ إِنَّ قُرۡءَانَ ٱلۡفَجۡرِ كَانَ مَشۡهُودٗا ٧٨ وَمِنَ ٱلَّيۡلِ فَتَهَجَّدۡ بِهِۦ نَافِلَةٗ لَّكَ عَسَىٰٓ أَن يَبۡعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامٗا مَّحۡمُودٗا ٧٩ وَقُل رَّبِّ أَدۡخِلۡنِي مُدۡخَلَ صِدۡقٖ وَأَخۡرِجۡنِي مُخۡرَجَ صِدۡقٖ وَٱجۡعَل لِّي مِن لَّدُنكَ سُلۡطَٰنٗا نَّصِيرٗا ٨٠ وَقُلۡ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَزَهَقَ ٱلۡبَٰطِلُۚ إِنَّ ٱلۡبَٰطِلَ كَانَ زَهُوقٗا ٨١ وَنُنَزِّلُ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٞ وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ ٱلظَّٰلِمِينَ إِلَّا خَسَارٗا ٨٢ وَإِذَآ أَنۡعَمۡنَا عَلَى ٱلۡإِنسَٰنِ أَعۡرَضَ وَنَ‍َٔا بِجَانِبِهِۦ وَإِذَا مَسَّهُ ٱلشَّرُّ كَانَ يَ‍ُٔوسٗا ٨٣ قُلۡ كُلّٞ يَعۡمَلُ عَلَىٰ شَاكِلَتِهِۦ فَرَبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَنۡ هُوَ أَهۡدَىٰ سَبِيلٗا ٨٤ وَيَسۡ‍َٔلُونَكَ عَنِ ٱلرُّوحِۖ قُلِ ٱلرُّوحُ مِنۡ أَمۡرِ رَبِّي وَمَآ أُوتِيتُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ إِلَّا قَلِيلٗا ٨٥ وَلَئِن شِئۡنَا لَنَذۡهَبَنَّ بِٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهِۦ عَلَيۡنَا وَكِيلًا ٨٦ ﴾

و هرآیینه نزدیک بود که بلغزانند تو را از زمین تا جلا وطن کنند تو را از آنجا و آنگاه نمانند پس از تو مگر اندکى. ﴿76﴾مانند روش آنان‌که فرستاده‏ایم ایشان را پیش از تو از پیغامبرانِ خویش و نخواهى یافت روش ما را تبدیلى [763]. ﴿77﴾برپادار نماز را وقت زوال آفتاب تا هجوم تاریکى شب و لازم گیر قرآن خواندن فجر را، هرآیینه قرآن خواندن فجر را حاضر مى‏شوند فرشتگان. ﴿78﴾و بعضى شب بیدار باش به قرآن. شب خیزى زیاده شد براى تو. نزدیک است که ایستاده کند تو را پروردگار تو به مقامى پسندیده [764]. ﴿79﴾و بگو: اى پروردگار من! درآر مرا درآوردن پسندیده و بیرون آر مرا بیرون آوردن پسندیده و ساز براى من از نزد خود، قوّتى یارى دهنده [765]. ﴿80﴾و بگو: آمد دین حق و نابود شد دین باطل، هرآیینه باطل است نابود شونده. ﴿81﴾و فرود مى‏آریم از قرآن آنچه وى شفا است و رحمت است مسلمانان را و نمى افزاید در حق ستمکاران، مگر زیان را. ﴿82﴾و چون انعام کنیم بر آدمى، روبگرداند و پیچاند بازوى خود را و چون رسد به وى سختى، ناامید باشد. ﴿83﴾بگو: هر کسى کار می‌کند بر طریقۀ خود، پس پروردگار شما داناتر است به آنکه وى یابنده‏تر بود راه را. ﴿84﴾و سؤال می‌کنند تو را از روح. بگو: روح از فرمان پروردگار من است و شما نداده شده‏اید از علم، مگر اندکى. ﴿85﴾و اگر خواهیم ببریم آنچه وحى فرستاده‏ایم به سوى تو، باز نیابى براى خود به سبب آن بر ما کارسازى. ﴿86﴾

﴿ إِلَّا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ إِنَّ فَضۡلَهُۥ كَانَ عَلَيۡكَ كَبِيرٗا ٨٧ قُل لَّئِنِ ٱجۡتَمَعَتِ ٱلۡإِنسُ وَٱلۡجِنُّ عَلَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِمِثۡلِ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ لَا يَأۡتُونَ بِمِثۡلِهِۦ وَلَوۡ كَانَ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٖ ظَهِيرٗا ٨٨ وَلَقَدۡ صَرَّفۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖ فَأَبَىٰٓ أَكۡثَرُ ٱلنَّاسِ إِلَّا كُفُورٗا ٨٩ وَقَالُواْ لَن نُّؤۡمِنَ لَكَ حَتَّىٰ تَفۡجُرَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَرۡضِ يَنۢبُوعًا ٩٠ أَوۡ تَكُونَ لَكَ جَنَّةٞ مِّن نَّخِيلٖ وَعِنَبٖ فَتُفَجِّرَ ٱلۡأَنۡهَٰرَ خِلَٰلَهَا تَفۡجِيرًا ٩١ أَوۡ تُسۡقِطَ ٱلسَّمَآءَ كَمَا زَعَمۡتَ عَلَيۡنَا كِسَفًا أَوۡ تَأۡتِيَ بِٱللَّهِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ قَبِيلًا ٩٢ أَوۡ يَكُونَ لَكَ بَيۡتٞ مِّن زُخۡرُفٍ أَوۡ تَرۡقَىٰ فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَن نُّؤۡمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّىٰ تُنَزِّلَ عَلَيۡنَا كِتَٰبٗا نَّقۡرَؤُهُۥۗ قُلۡ سُبۡحَانَ رَبِّي هَلۡ كُنتُ إِلَّا بَشَرٗا رَّسُولٗا ٩٣ وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَبَعَثَ ٱللَّهُ بَشَرٗا رَّسُولٗا ٩٤ قُل لَّوۡ كَانَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مَلَٰٓئِكَةٞ يَمۡشُونَ مُطۡمَئِنِّينَ لَنَزَّلۡنَا عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَلَكٗا رَّسُولٗا ٩٥ قُلۡ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡۚ إِنَّهُۥ كَانَ بِعِبَادِهِۦ خَبِيرَۢا بَصِيرٗا ٩٦ ﴾

لیکن [باقى گذاشتمش] به سبب رحم از جانب پروردگار تو، هرآیینه فضل وى بر تو بزرگ است. ﴿87﴾بگو: اگر جمع شوند آدمیان و جنّ بر آنکه بیارند مانند این قرآن، هرگز نیارند مانند آن و اگرچه باشد بعض ایشان بعض را مدد دهنده. ﴿88﴾وهرآینه گوناگون بیان کردیم برای مردمان در این قرآن از هر داستانی. پس قبول نکردند بیشتر مردمان، مگر ناسپاسی را. ﴿89﴾وگفتند: هرگز باور نداریم تو را، تا آنکه جاری کنی برای ما از زمین، چشمه‌ای. ﴿90﴾یا باشد تو را بوستانى از خرما و انگور، پس روان کنى جوی‌ها در میان آنها روان کردنى. ﴿91﴾یا فرو آرى آسمان را چنانچه گمان می‌کنى بر ما پاره پاره، یا بیارى خدا را و فرشتگان را روبه‌روى. ﴿92﴾یا باشد تو را خانه‌ای از زر یا بالا روى در آسمان و باور نداریم بالا رفتن تو را تا آنکه فرود آرى بر ما نوشته‌ای که بخوانیم آن را، بگو: پاک است پروردگار من، نیستم من مگر آدمی‌ای فرستاده شده. ﴿93﴾و بازنداشت مردمان را از آنکه ایمان آرند وقتى که آمد به ایشان هدایت، مگر آنکه گفتند: آیا خداى تعالى آدمى را پیغامبر فرستاده است؟!!. ﴿94﴾بگو: اگر مى‏بودند در زمین فرشتگان که می‌رفتند آرمیده، هرآیینه پیغامبر می‌فرستادیم بر ایشان از آسمان، فرشته را. ﴿95﴾بگو: بس است خدا گواه میان من و میان شما، هرآیینه وى به بندگان خود دانای بیناست. ﴿96﴾

﴿ وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُمۡ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِهِۦۖ وَنَحۡشُرُهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ عُمۡيٗا وَبُكۡمٗا وَصُمّٗاۖ مَّأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُۖ كُلَّمَا خَبَتۡ زِدۡنَٰهُمۡ سَعِيرٗا ٩٧ ذَٰلِكَ جَزَآؤُهُم بِأَنَّهُمۡ كَفَرُواْ بِ‍َٔايَٰتِنَا وَقَالُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا عِظَٰمٗا وَرُفَٰتًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ خَلۡقٗا جَدِيدًا ٩٨ ۞أَوَ لَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ قَادِرٌ عَلَىٰٓ أَن يَخۡلُقَ مِثۡلَهُمۡ وَجَعَلَ لَهُمۡ أَجَلٗا لَّا رَيۡبَ فِيهِ فَأَبَى ٱلظَّٰلِمُونَ إِلَّا كُفُورٗا ٩٩ قُل لَّوۡ أَنتُمۡ تَمۡلِكُونَ خَزَآئِنَ رَحۡمَةِ رَبِّيٓ إِذٗا لَّأَمۡسَكۡتُمۡ خَشۡيَةَ ٱلۡإِنفَاقِۚ وَكَانَ ٱلۡإِنسَٰنُ قَتُورٗا ١٠٠ وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَىٰ تِسۡعَ ءَايَٰتِۢ بَيِّنَٰتٖۖ فَسۡ‍َٔلۡ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِذۡ جَآءَهُمۡ فَقَالَ لَهُۥ فِرۡعَوۡنُ إِنِّي لَأَظُنُّكَ يَٰمُوسَىٰ مَسۡحُورٗا ١٠١ قَالَ لَقَدۡ عَلِمۡتَ مَآ أَنزَلَ هَٰٓؤُلَآءِ إِلَّا رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ بَصَآئِرَ وَإِنِّي لَأَظُنُّكَ يَٰفِرۡعَوۡنُ مَثۡبُورٗا ١٠٢ فَأَرَادَ أَن يَسۡتَفِزَّهُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ فَأَغۡرَقۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ جَمِيعٗا ١٠٣ وَقُلۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ لِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱسۡكُنُواْ ٱلۡأَرۡضَ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ ٱلۡأٓخِرَةِ جِئۡنَا بِكُمۡ لَفِيفٗا ١٠٤ وَبِٱلۡحَقِّ أَنزَلۡنَٰهُ وَبِٱلۡحَقِّ نَزَلَۗ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا مُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا ١٠٥ وَقُرۡءَانٗا فَرَقۡنَٰهُ لِتَقۡرَأَهُۥ عَلَى ٱلنَّاسِ عَلَىٰ مُكۡثٖ وَنَزَّلۡنَٰهُ تَنزِيلٗا ١٠٦ قُلۡ ءَامِنُواْ بِهِۦٓ أَوۡ لَا تُؤۡمِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ مِن قَبۡلِهِۦٓ إِذَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ يَخِرُّونَۤ لِلۡأَذۡقَانِۤ سُجَّدٗاۤ ١٠٧ وَيَقُولُونَ سُبۡحَٰنَ رَبِّنَآ إِن كَانَ وَعۡدُ رَبِّنَا لَمَفۡعُولٗا ١٠٨ وَيَخِرُّونَ لِلۡأَذۡقَانِ يَبۡكُونَ وَيَزِيدُهُمۡ خُشُوعٗا۩ ١٠٩ قُلِ ٱدۡعُواْ ٱللَّهَ أَوِ ٱدۡعُواْ ٱلرَّحۡمَٰنَۖ أَيّٗا مَّا تَدۡعُواْ فَلَهُ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَلَا تَجۡهَرۡ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتۡ بِهَا وَٱبۡتَغِ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلٗا ١١٠ وَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي لَمۡ يَتَّخِذۡ وَلَدٗا وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ شَرِيكٞ فِي ٱلۡمُلۡكِ وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ وَلِيّٞ مِّنَ ٱلذُّلِّۖ وَكَبِّرۡهُ تَكۡبِيرَۢا ١١١﴾

وهرکه راه نمودش خدا، همونست راهیاب و هرکه گمراه سازدش نیابی برای ایشان دوستانی بجز خدا و برانگیزیم ایشان را روز قیامت [روان شده] بر خویش نابینا و گنگ و کر ساخته. جای ایشان دوزخ است، هرگاه فرونشیند، بیفزاییم بر ایشان آتش را. ﴿97﴾این است جزای ایشان به سبب آنکه کافر شدند به نشانه‌های ما و گفتند: آیا چون شویم استخوانی چند و اعضای از هم پاشیده، آیا برانگیخته شویم به آفرینش نو؟. ﴿98﴾آیا ندیده‏اند که آن خدایی که آفریده آسمان‌ها و زمین را، تواناست که بیافریند مانند ایشان؟ و ساخته است براى ایشان میعادى که هیچ شبهه نیست در آن. پس قبول نکردند ستمکاران مگر انکار را. ﴿99﴾بگو: اگر مى‏بودید شما مالک خزانه‌های بخشش پروردگار مرا، آنگاه نیز بخیلى می‌کردید به ترس آنکه همه را خرج کنید و هست آدمى بخل کننده. ﴿100﴾و هرآیینه دادیم موسى را نُه نشانۀ روشن. پس بپرس از بنى اسراییل چون آمد به ایشان، پس گفت او را فرعون: هرآیینه مى‏پندارم تو را اى موسى! جادو کرده شده. ﴿101﴾گفت: هرآیینه تو دانسته‌ای نفرستاده است این نشانه‌ها را مگر پروردگار آسمان‌ها و زمین. دلیل‌ها فرستاده است آنها را و هرآیینه من مى‏پندارم تو را ای فرعون! هلاک شده. ﴿102﴾پس خواست که بجنباند بنى اسراییل را از زمین، پس غرق ساختیم او را و آنان راکه همراه او بودند، همه یکجا. ﴿103﴾و گفتیم پس از وى بنى اسراییل را: ساکن شوید در زمین، پس چون بیاید وعدۀ آخرت، بیاریم شما را درهم آمیخته. ﴿104﴾و به راستى فروفرستاده‏ایم قرآن را و به راستى فرود آمده است. و نفرستادیم تو را مگر مژده دهنده و ترساننده. ﴿105﴾و قرآن را به تفریق فرستادیم تا بخوانى آن را بر مردمان به درنگ و به دفعات و فروفرستادیم آن را فروفرستادنى. ﴿106﴾بگو: ایمان آرید به آن یا ایمان نیارید، هرآیینه آنان‌که داده شد ایشان را علم پیش از این، چون خوانده می‌شود بر ایشان، مى‏افتند بر روهاى خود، سجده‏کنان. ﴿107﴾و گویند: پاکى پروردگار ما راست، هرآیینه هست وعدۀ پروردگار ما کردنى. ﴿108﴾و مى‏افتند بر خویش، خویش گریه کنان و مى‏افزاید قرآن در ایشان فروتنى را. ﴿109﴾بگو: بخوانید خداى را یا بخوانید رحمن را. هر کدام که بخوانید [خوب باشد]، پس خداى راست نام‌هاى نیکو و این همه بلند مخوان نماز خود را و این همه پست مخوان آن را و بجوى میان این و آن، راهى. ﴿110﴾و بگو ستایش خداى راست که هیچ فرزند نگرفته است و نیست او را هیچ شریکى در پادشاهى و نیست او را کارسازى به سبب ناتوانى و به تعظیم یاد کن او را، تعظیم کردنى. ﴿111﴾

[744] یعنی خدای تعالی در شب معراج پیش از صعود بر آسمان‌ها آن حضرتجرا به مسجد بیت‌المقدس رسانید. [745] مترجم گوید: و این وعده متحقق شد به تسلیط جالوت، پادشاه عمالقه. [746] مترجم گوید: و این معنی در خلافت حضرت داود ظاهر شد. [747] مترجم گوید: و این وعده متحقق شد وقتی که حضرت یحیی را کشتند. پس بخت نصر را مسلط ساخت. [748] مترجم گوید: ایشان عود کردند به فساد و تکذیب حضرت عیسی حضرت پیغامبر، جنگ کردند با او، پس خدای تعالی عود فرمود به تعذیب ایشان به قتل و اسرو جزیه. [749] مترجم گوید: یعنی در حالت تنگدلی بر خود و بر اولاد خود دعای بد می‌کند. [750] یعنی در دنیا به حد رزق و جاه. [751] یعنی در صورت بخل. [752] یعنی در صورت اسراف. [753] یعنی حق قصاص. [754] یعنی متکبرانه و مغرورانه. [755] مترجم گوید: درین هر دو آیت، کنایت است از عدم انتفاع ایشان به قرآن و مواعظ. [756] یعنی به قصد استهزا وعیب‌جویی. [757] یعنی ملزم خواهند شد. [758] مترجم گوید: واین کلمه پیش از امر جهاد بود. [759] یعنی چون کافران قصۀ معراج شنیدند و آیت: ﴿إِنَّ شَجَرَتَ ٱلزَّقُّومِ ٤٣ طَعَامُ ٱلۡأَثِيمِ ٤٤﴾[الدخان: 43-44]. به ایشان رسید، استبعاد کردند و محل طعن ساختند. [760] مترجم گوید: و این تصویر است سعی شیطان را در گمراه کردن ایشان، مأخوذ از فعل رئیس دزدان، چون دهی را غارت کند برایشان نعره می‌زند و سواران و پیادگان خود را آواز می‌دهد که ازین سو بگیر و از آن سو بگیر. [761] یعنی بر دواب و کشتی. [762] یعنی حقیقت را نبیند. [763] مترجم گوید: و این معنی روز بدر متحقق شد و جمعی که در پی ایذای آن حضرت بودند مقتول شد و ﴿إِن كَادُواْ﴾به جهت این گفته شد که وقت نزول آیت، قصد لغزانیدن داشتند وهنوز ملتجی به هجرت نکرده بودند، والله اعلم. [764] یعنی مقام شفاعت. [765] یعنی در هر حال اعانت کن مرا، چه وقت دخول در آنجا چه وقت خروج از آنجا.