سُورَةُ سَبَإٍ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَهُ ٱلۡحَمۡدُ فِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡخَبِيرُ ١ يَعۡلَمُ مَا يَلِجُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا يَخۡرُجُ مِنۡهَا وَمَا يَنزِلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ وَمَا يَعۡرُجُ فِيهَاۚ وَهُوَ ٱلرَّحِيمُ ٱلۡغَفُورُ ٢ وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَا تَأۡتِينَا ٱلسَّاعَةُۖ قُلۡ بَلَىٰ وَرَبِّي لَتَأۡتِيَنَّكُمۡ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِۖ لَا يَعۡزُبُ عَنۡهُ مِثۡقَالُ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَآ أَصۡغَرُ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرُ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ ٣ لِّيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ ٤ وَٱلَّذِينَ سَعَوۡ فِيٓ ءَايَٰتِنَا مُعَٰجِزِينَ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مِّن رِّجۡزٍ أَلِيمٞ ٥ وَيَرَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ هُوَ ٱلۡحَقَّ وَيَهۡدِيٓ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَمِيدِ ٦ وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ هَلۡ نَدُلُّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ يُنَبِّئُكُمۡ إِذَا مُزِّقۡتُمۡ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمۡ لَفِي خَلۡقٖ جَدِيدٍ ٧﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

همۀ ستایش خدایی راست که به دست اوست آنچه در آسمان‌هاست و آنچه در زمین است و مر او راست ستایش در آخرت و اوست با حکمت آگاه. ﴿1﴾می‌داند آنچه در مى‏آید به زمین و آنچه بر مى‏آید از وى و آنچه فرود مى‏آید از آسمان و آنچه بالا می‌رود در وى و اوست مهربان آمرزنده. ﴿2﴾و گفتند کافران: نخواهد آمد پیش ما قیامت. بگو: آرى! قسم پروردگار من! البته خواهد آمد به شما پروردگارى که دانندۀ پوشیده است، غایب نمی‌شود از وى هموزن ذره‌ای در آسمان‌ها و نه در زمین و نیست خردتر از آن و نه بزرگتر، مگر ثبت است در کتاب ظاهر. ﴿3﴾تا جزا دهد آنان راکه ایمان آوردند و عمل‌هاى شایسته کردند. آن جماعت ایشان راست آمرزش و روزىِ گرامى. ﴿4﴾و آنان‌که سعى کردند در ردّ آیات ما مقابله کنان، آن جماعت ایشان راست عذاب از عقوبت درد دهنده. ﴿5﴾و مى‏بینند آنان‌که داده شده است ایشان را علم، چیزی راکه فرود آورده شد از جانب پروردگار تو راست است و دلالت کننده به سوى راه خداى غالب ستوده‏کار. ﴿6﴾و گفتند کافران با یکدیگر: آیا دلالت کنیم شما را بر مردى که خبر می‌دهد شما را که چون پاره پاره کرده شوید تمام پاره پاره شدن، هرآیینه شما در آفرینش نو باشید؟. ﴿7﴾

﴿ أَفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَم بِهِۦ جِنَّةُۢۗ بَلِ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ فِي ٱلۡعَذَابِ وَٱلضَّلَٰلِ ٱلۡبَعِيدِ ٨ أَفَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۚ إِن نَّشَأۡ نَخۡسِفۡ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ نُسۡقِطۡ عَلَيۡهِمۡ كِسَفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّكُلِّ عَبۡدٖ مُّنِيبٖ ٩ ۞وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ مِنَّا فَضۡلٗاۖ يَٰجِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُۥ وَٱلطَّيۡرَۖ وَأَلَنَّا لَهُ ٱلۡحَدِيدَ ١٠ أَنِ ٱعۡمَلۡ سَٰبِغَٰتٖ وَقَدِّرۡ فِي ٱلسَّرۡدِۖ وَٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًاۖ إِنِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ ١١ وَلِسُلَيۡمَٰنَ ٱلرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهۡرٞ وَرَوَاحُهَا شَهۡرٞۖ وَأَسَلۡنَا لَهُۥ عَيۡنَ ٱلۡقِطۡرِۖ وَمِنَ ٱلۡجِنِّ مَن يَعۡمَلُ بَيۡنَ يَدَيۡهِ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَمَن يَزِغۡ مِنۡهُمۡ عَنۡ أَمۡرِنَا نُذِقۡهُ مِنۡ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ ١٢ يَعۡمَلُونَ لَهُۥ مَا يَشَآءُ مِن مَّحَٰرِيبَ وَتَمَٰثِيلَ وَجِفَانٖ كَٱلۡجَوَابِ وَقُدُورٖ رَّاسِيَٰتٍۚ ٱعۡمَلُوٓاْ ءَالَ دَاوُۥدَ شُكۡرٗاۚ وَقَلِيلٞ مِّنۡ عِبَادِيَ ٱلشَّكُورُ ١٣ فَلَمَّا قَضَيۡنَا عَلَيۡهِ ٱلۡمَوۡتَ مَا دَلَّهُمۡ عَلَىٰ مَوۡتِهِۦٓ إِلَّا دَآبَّةُ ٱلۡأَرۡضِ تَأۡكُلُ مِنسَأَتَهُۥۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ ٱلۡجِنُّ أَن لَّوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ٱلۡغَيۡبَ مَا لَبِثُواْ فِي ٱلۡعَذَابِ ٱلۡمُهِينِ ١٤ ﴾

آیا بربسته است بر خدا دروغ را؟ یا به او جنونى است؟ بلکه آنان‌که ایمان نمى‏آرند به آخرت، در عقوبت باشند و در گمراهى دورند. ﴿8﴾آیا ندیدند به سوى آنچه پیش روى ایشان‏ است و آنچه پس پشت ایشان است از آسمان و زمین. اگر خواهیم فروبریم ایشان را به زمین یا بیفکنیم بر ایشان پاره‏ها از آسمان، هرآیینه در این کار نشانه‌ای است هر بندۀ رجوع کننده را. ﴿9﴾و هرآیینه دادیم داود را از نزدیک خود بزرگى. گفتیم: اى کوه‌ها! به زیروبم تسبیح گویید همراه او و مسخرش ساختیم مرغان را و نرم گردانیدیم براى او آهن. ﴿10﴾[فرمودیم] که: بساز زره‌هاى گشاده و اندازه نگاهدار در بافتن حلقه‌ها و [اى اهل بیت داود]! به عمل آرید کردارهاى شایسته، هرآیینه من به آنچه می‌کنید بیناام. ﴿11﴾و مسخر ساختیم براى سلیمان، باد را. سیر اول روز و یک ماهه راه بود و سیر آخر روز او نیز یک ماهه راه بود و روان ساختیم براى او چشمۀ مس و مسخّر ساختیم از دیوان، کسى را که کار می‌کرد پیش او به حکم پروردگار خویش و هر که کجى کند از دیوان از حکم ما، بچشانیم او را پاره‌ای از عقوبت دوزخ. ﴿12﴾مى‏ساختند براى او آنچه می‌خواست از قلعه‏ها و صورت‌ها و کاسه‌ها بقدر حوض‌ها و دیگ‌های ثابت در جاهاى خود. گفتیم: به عمل آرید اى کسان داود سپاسدارى را و اندک کسى هست از بندگان من شکرگزارنده. ﴿13﴾پس چون مقرر کردیم به روى مرگ، دلالت نکرد دیوان را بر موت او، مگر کرم چوبخواره که مى‏خورد عصاى سلیمان را. پس چون بیفتاد، واضح شد پیش دیوان که اگر مى‏دانستند غیب را، درنگ نمی‌کردند در عذاب خوار کننده. ﴿14﴾

﴿ لَقَدۡ كَانَ لِسَبَإٖ فِي مَسۡكَنِهِمۡ ءَايَةٞۖ جَنَّتَانِ عَن يَمِينٖ وَشِمَالٖۖ كُلُواْ مِن رِّزۡقِ رَبِّكُمۡ وَٱشۡكُرُواْ لَهُۥۚ بَلۡدَةٞ طَيِّبَةٞ وَرَبٌّ غَفُورٞ ١٥ فَأَعۡرَضُواْ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ سَيۡلَ ٱلۡعَرِمِ وَبَدَّلۡنَٰهُم بِجَنَّتَيۡهِمۡ جَنَّتَيۡنِ ذَوَاتَيۡ أُكُلٍ خَمۡطٖ وَأَثۡلٖ وَشَيۡءٖ مِّن سِدۡرٖ قَلِيلٖ ١٦ ذَٰلِكَ جَزَيۡنَٰهُم بِمَا كَفَرُواْۖ وَهَلۡ نُجَٰزِيٓ إِلَّا ٱلۡكَفُورَ ١٧ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُمۡ وَبَيۡنَ ٱلۡقُرَى ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَا قُرٗى ظَٰهِرَةٗ وَقَدَّرۡنَا فِيهَا ٱلسَّيۡرَۖ سِيرُواْ فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا ءَامِنِينَ ١٨ فَقَالُواْ رَبَّنَا بَٰعِدۡ بَيۡنَ أَسۡفَارِنَا وَظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَجَعَلۡنَٰهُمۡ أَحَادِيثَ وَمَزَّقۡنَٰهُمۡ كُلَّ مُمَزَّقٍۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ ١٩ وَلَقَدۡ صَدَّقَ عَلَيۡهِمۡ إِبۡلِيسُ ظَنَّهُۥ فَٱتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقٗا مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٢٠ وَمَا كَانَ لَهُۥ عَلَيۡهِم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّا لِنَعۡلَمَ مَن يُؤۡمِنُ بِٱلۡأٓخِرَةِ مِمَّنۡ هُوَ مِنۡهَا فِي شَكّٖۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَفِيظٞ ٢١ قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَمۡلِكُونَ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا لَهُمۡ فِيهِمَا مِن شِرۡكٖ وَمَا لَهُۥ مِنۡهُم مِّن ظَهِيرٖ ٢٢﴾

هرآیینه بود قوم سبا را در جاى ماندن نشانه‌ای. مر ایشان را بود و بوستان از جانب راست و از جانب چپ. گفتیم: بخورید رزق پروردگار خویش و شکر گویید او را. [شما را] شهرى هست پاکیزه و پروردگارى آمرزنده. ﴿15﴾پس روى گردانیدند [944]. پس فرستادیم بر ایشان سیلى تند [945]و عوض دادیم ایشان را به جاى دو بوستان ایشان دو بوستانى دیگر، خداوندِ میوه‏هاى بدمزه و خداوند درخت گز و چیزى اندک از درخت کنار. ﴿16﴾این سزا دادیم ایشان را به سبب ناسپاسى ایشان و سزایِ بد نمى‏دهیم مگر ناسپاس را. ﴿17﴾و پیدا کردیم میان ایشان و میان آن دیه‌هاکه برکت نهادیم در آن [946]، دیه‌ها متصل با یکدیگر و مقرر کردیم در آن دیه‌ها آمد و رفت را. گفتیم: سیر کنید در این دیه‌ها شب‌ها و روزها ایمن شده. ﴿18﴾پس گفتند: [947]اى پروردگار ما! دورى پیدا کن در میان سفرهاى ما. و ستم کردند بر خویش، پس گردانیدیم ایشان را افسانه‏ها و پاره پاره ساختیم ایشان را تمام پاره پاره ساختن. هرآیینه در این ماجرا نشانه‌ها است هر صبر کنندۀ شکر گوینده را. ﴿19﴾و هرآیینه راست یافت شیطان در حق ایشان اندیشۀ خود را، پس پیروى او کردند مگر گروهى اندک از مسلمانان. ﴿20﴾و نبود شیطان را بر ایشان هیچ غلبه، لیکن مبتلا گردانیم تا بدانیم کسى را که ایمان مى‏آرد به آخرت از آنکه وى در شبهه است از وی پروردگار تو بر هر چیز نگاهبان است. ﴿21﴾بگو: بخوانید آنان را که گمان می‌کنید به جز خدا، مالک نیستند هم وزن یک ذرّه در آسمان‌ها و نه در زمین و نیست ایشان را در آسمان و زمین، هیچ شرکتى و نیست خدا را از ایشان هیچ یارى دهنده. ﴿22﴾

﴿ وَلَا تَنفَعُ ٱلشَّفَٰعَةُ عِندَهُۥٓ إِلَّا لِمَنۡ أَذِنَ لَهُۥۚ حَتَّىٰٓ إِذَا فُزِّعَ عَن قُلُوبِهِمۡ قَالُواْ مَاذَا قَالَ رَبُّكُمۡۖ قَالُواْ ٱلۡحَقَّۖ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ ٢٣ ۞قُلۡ مَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ قُلِ ٱللَّهُۖ وَإِنَّآ أَوۡ إِيَّاكُمۡ لَعَلَىٰ هُدًى أَوۡ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ ٢٤ قُل لَّا تُسۡ‍َٔلُونَ عَمَّآ أَجۡرَمۡنَا وَلَا نُسۡ‍َٔلُ عَمَّا تَعۡمَلُونَ ٢٥ قُلۡ يَجۡمَعُ بَيۡنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفۡتَحُ بَيۡنَنَا بِٱلۡحَقِّ وَهُوَ ٱلۡفَتَّاحُ ٱلۡعَلِيمُ ٢٦ قُلۡ أَرُونِيَ ٱلَّذِينَ أَلۡحَقۡتُم بِهِۦ شُرَكَآءَۖ كَلَّاۚ بَلۡ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ ٢٧ وَمَآ أَرۡسَلۡنَٰكَ إِلَّا كَآفَّةٗ لِّلنَّاسِ بَشِيرٗا وَنَذِيرٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ ٢٨ وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ ٢٩ قُل لَّكُم مِّيعَادُ يَوۡمٖ لَّا تَسۡتَ‍ٔۡخِرُونَ عَنۡهُ سَاعَةٗ وَلَا تَسۡتَقۡدِمُونَ ٣٠ وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ بِهَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ وَلَا بِٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِۗ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذِ ٱلظَّٰلِمُونَ مَوۡقُوفُونَ عِندَ رَبِّهِمۡ يَرۡجِعُ بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٍ ٱلۡقَوۡلَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ لَوۡلَآ أَنتُمۡ لَكُنَّا مُؤۡمِنِينَ ٣١ ﴾

و سود نکند درخواست، نزدیک خداى تعالى، مگر براى کسی که دستورى داده باشد براى [948]او. [اهل محشر مضطرب شوند] تا آنگاه که اضطراب دور کرده آید از دل ایشان، گویند: چه چیز فرموده است پروردگار شما؟ ملاء اعلى گویند: فرموده است سخن راست. و اوست بلند مرتبۀ بزرگ‏ قدیر. ﴿23﴾بگو: که روزى می‌دهد شما را از جانب آسمان‌ها و زمین؟ باز بگو: خدا می‌دهد و هرآیینه ما یا شما بر هدایتیم یا در گمراهى ظاهر. ﴿24﴾بگو: سؤال کرده نخواهید شد شما از گناه ما و سؤال کرده نخواهیم شد ما از آنچه شما مى‏کنید. ﴿25﴾بگو: جمع خواهد کرد پروردگار ما میان ما. باز حکم کند میان ما (یعنى میان ما و شما) به راستى و اوست حکم کنندۀ دانا. ﴿26﴾بگو: بنمایید مرا آنان‌که ایشان را لاحق کرده‏اید به خدا شریک ساخته. نه چنین است! بلکه خدا همونست غالب با حکمت. ﴿27﴾و نفرستادیم تو را الاّ براى مردمان همۀ ایشان، مژده دهنده و ترساننده و لیکن اکثر مردمان نمی‌دانند. ﴿28﴾و می‌گویند: کى بوجود آید این وعده، اگر شما راستگویید؟. ﴿29﴾بگو: شما را است وعدۀ روزى که باز پس ننمایید از آن ساعتى و نه پیش دستى کنید. ﴿30﴾و گفتند کافران (یعنى مشرکان): هرگز باور نداریم این قرآن را و نه آن کتاب راکه پیش از وى بود. و تعجب کنى اى بیننده! اگر ببینى چون ستمکاران ایستاده کرده شوند نزدیک پروردگار خویش، باز می‌گرداند بعض ایشان به سوى بعض سخن را [949]. می‌گویند آنان‌که ناتوان گرفته شد ایشان را به آنان‌که سرکشى کردند: اگر نمى‏بودید شما، هرآیینه ما مسلمان مى‏شدیم. ﴿31﴾

﴿ قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُوٓاْ أَنَحۡنُ صَدَدۡنَٰكُمۡ عَنِ ٱلۡهُدَىٰ بَعۡدَ إِذۡ جَآءَكُمۖ بَلۡ كُنتُم مُّجۡرِمِينَ ٣٢ وَقَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ بَلۡ مَكۡرُ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ إِذۡ تَأۡمُرُونَنَآ أَن نَّكۡفُرَ بِٱللَّهِ وَنَجۡعَلَ لَهُۥٓ أَندَادٗاۚ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۚ وَجَعَلۡنَا ٱلۡأَغۡلَٰلَ فِيٓ أَعۡنَاقِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۖ هَلۡ يُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٣٣ وَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ ٣٤ وَقَالُواْ نَحۡنُ أَكۡثَرُ أَمۡوَٰلٗا وَأَوۡلَٰدٗا وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ ٣٥ قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ ٣٦ وَمَآ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُم بِٱلَّتِي تُقَرِّبُكُمۡ عِندَنَا زُلۡفَىٰٓ إِلَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَزَآءُ ٱلضِّعۡفِ بِمَا عَمِلُواْ وَهُمۡ فِي ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ ٣٧ وَٱلَّذِينَ يَسۡعَوۡنَ فِيٓ ءَايَٰتِنَا مُعَٰجِزِينَ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ ٣٨ قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُ لَهُۥۚ وَمَآ أَنفَقۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَهُوَ يُخۡلِفُهُۥۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ ٣٩ ﴾

گفتند سرکشان با ناتوانان: آیا ما بازداشتیم شما را از هدایت بعد از آنکه آمد به شما؟! بلکه شما بودید گناهکار. ﴿32﴾و گفتند: نا توانان سرکشان را: نه بلکه بازداشت ما را مکر شب و روز [950]چون می‌فرمودید ما را که کافر شویم به خدا و مقرر کنیم براى او همتایان را. و در دل دارند همۀ ایشان پشیمانى، چون بینند عذاب را و بیاندازیم طوق‌ها در گردنِ کافران. سزا داده نمى‏شوند مگر به وفق آنچه می‌کردند. ﴿33﴾و نفرستادیم در هیچ دهى بیم کننده‌ای را، مگر گفتند منعمان آن ده: هرآیینه ما به آنچه فرستاده شده است شما را همراه آن نامعتقدیم. ﴿34﴾و گفتند: ما زیاده‏تریم به اعتبار اموال و اولاد و نیستیم ما عذاب کرده شده. ﴿35﴾بگو: هرآیینه پروردگار من گشاده می‌کند روزى را براى هر که خواهد و تنگ می‌کند براى هر که خواهد، لیکن اکثر مردمان نمی‌دانند. ﴿36﴾و نیست اموال شما و نه اولاد شما آنچیز که مقرّب گرداند شما را نزدیک ما به مرتبۀ قربت، لیکن مقرب آن است که ایمان آورد و کرد کردار شایسته. پس آن جماعت، ایشان راست جزای دو چند به مقابله آن که عمل کردند و ایشان در کوشک‌هاى بلند ایمن باشند. ﴿37﴾و آنان‌که سعى می‌کنند در ردّ آیات ما مقابله کنان، آن جماعت در عذاب حاضر کرده شوند. ﴿38﴾بگو: هرآیینه پروردگار من گشاده می‌کند روزى را براى هر که خواهد از بندگان خود و تنگ می‌سازد براى هر که خواهد و هرچه خرج کنید از هر جنس که باشد، پس خداى عوض آن دهد و او بهترین روزى دهندگان است. ﴿39﴾

﴿ وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ يَقُولُ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَهَٰٓؤُلَآءِ إِيَّاكُمۡ كَانُواْ يَعۡبُدُونَ ٤٠ قَالُواْ سُبۡحَٰنَكَ أَنتَ وَلِيُّنَا مِن دُونِهِمۖ بَلۡ كَانُواْ يَعۡبُدُونَ ٱلۡجِنَّۖ أَكۡثَرُهُم بِهِم مُّؤۡمِنُونَ ٤١ فَٱلۡيَوۡمَ لَا يَمۡلِكُ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٖ نَّفۡعٗا وَلَا ضَرّٗا وَنَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلنَّارِ ٱلَّتِي كُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ ٤٢ وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالُواْ مَا هَٰذَآ إِلَّا رَجُلٞ يُرِيدُ أَن يَصُدَّكُمۡ عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُكُمۡ وَقَالُواْ مَا هَٰذَآ إِلَّآ إِفۡكٞ مُّفۡتَرٗىۚ وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ ٤٣ وَمَآ ءَاتَيۡنَٰهُم مِّن كُتُبٖ يَدۡرُسُونَهَاۖ وَمَآ أَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ قَبۡلَكَ مِن نَّذِيرٖ ٤٤ وَكَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَمَا بَلَغُواْ مِعۡشَارَ مَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ فَكَذَّبُواْ رُسُلِيۖ فَكَيۡفَ كَانَ نَكِيرِ ٤٥ ۞قُلۡ إِنَّمَآ أَعِظُكُم بِوَٰحِدَةٍۖ أَن تَقُومُواْ لِلَّهِ مَثۡنَىٰ وَفُرَٰدَىٰ ثُمَّ تَتَفَكَّرُواْۚ مَا بِصَاحِبِكُم مِّن جِنَّةٍۚ إِنۡ هُوَ إِلَّا نَذِيرٞ لَّكُم بَيۡنَ يَدَيۡ عَذَابٖ شَدِيدٖ ٤٦ قُلۡ مَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٖ فَهُوَ لَكُمۡۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٞ ٤٧ قُلۡ إِنَّ رَبِّي يَقۡذِفُ بِٱلۡحَقِّ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ ٤٨ قُلۡ جَآءَ ٱلۡحَقُّ وَمَا يُبۡدِئُ ٱلۡبَٰطِلُ وَمَا يُعِيدُ ٤٩ قُلۡ إِن ضَلَلۡتُ فَإِنَّمَآ أَضِلُّ عَلَىٰ نَفۡسِيۖ وَإِنِ ٱهۡتَدَيۡتُ فَبِمَا يُوحِيٓ إِلَيَّ رَبِّيٓۚ إِنَّهُۥ سَمِيعٞ قَرِيبٞ ٥٠ وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ فَزِعُواْ فَلَا فَوۡتَ وَأُخِذُواْ مِن مَّكَانٖ قَرِيبٖ ٥١وَقَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِهِۦ وَأَنَّىٰ لَهُمُ ٱلتَّنَاوُشُ مِن مَّكَانِۢ بَعِيدٖ ٥٢ وَقَدۡ كَفَرُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُۖ وَيَقۡذِفُونَ بِٱلۡغَيۡبِ مِن مَّكَانِۢ بَعِيدٖ ٥٣ وَحِيلَ بَيۡنَهُمۡ وَبَيۡنَ مَا يَشۡتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشۡيَاعِهِم مِّن قَبۡلُۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ فِي شَكّٖ مُّرِيبِۢ ٥٤﴾

و روزی که برانگیزد خدا ایشان را همه یکجا، باز بگوید به فرشتگان: آیا ایشان شما را عبادت مى‏کردند؟!. ﴿40﴾فرشتگان گویند: پاکى‏ تو راست، تو کار ساز مایى سواى ایشان، بلکه ایشان عبادت مى‏کردند دیوان را [951]. اکثر ایشان به دیوان اعتقاد داشتند. ﴿41﴾پس امروز نمى‏تواند بعض شما براى بعض سود رسانیدن و نه زیان کردن و فرماییم ستمکاران را: بچشید عذاب آتشى که شما دروغ مى‏داشتید آن را. ﴿42﴾و چون خوانده مى‏شود بر ایشان آیات ما روشن آمده، گویند با یکدیگر: نیست این پیغامبر مگر مردی که می‌خواهد که بازدارد شما را از آنچه مى‏پرستیدند پدران شما، و گویند: نیست این [قرآن] مگر دروغى بر بافته، و گویند کافران سخن راست را چون بیاید بدیشان: نیست این مگر سحر ظاهر. ﴿43﴾و ندادیم مشرکان عرب را کتاب‌ها که بخوانند آن را و نفرستادیم به سوى ایشان پیش از تو هیچ ترساننده. ﴿44﴾و دروغى داشتند آنان‌که پیش از ایشان بودند، و این مشرکان نرسیده‏اند به ده یک آنچه داده بودیم به پیشینیان، پس به دروغ نسبت کردند پیغامبرانِ مرا، پس چگونه بود عقوبت من. ﴿45﴾بگو: جز این نیست که پند می‌دهم شما را به یک کلمه که برخیزید براى خدا دوگان دوگان و یک یک، باز تأمّل کنید که نیست به این یار شما هیچ جنونى، نیست او مگر بیم کننده براى شما پیش از آمدن عذاب سخت. ﴿46﴾بگو: آنچه سؤال کرده باشم از شما از جنس مزد، پس آن شماراست، نیست مزد من مگر بر خدا و او بر همه چیز خبردار است. ﴿47﴾بگو: هرآیینه پروردگار من برمی تابد از علم غیب وحى راست را، آن پروردگار دانای پوشیده‌ها است. ﴿48﴾بگو: آمد سخن راست. و آفرینش نو نمی‌کند معبود باطل و نه دیگر بار آفریند. ﴿49﴾بگو: اگر گمراه شدم، پس جز این نیست که گمراه می‌شوم بر نفس خویش و اگر راه یابم، پس به سبب آن است که وحى فرستد به سوى من پروردگار من. هرآیینه وى شنوا نزدیک است. ﴿50﴾و تعجب کنى اگر ببینى چون مضطرب شوند، پس نباشد از عذاب خلاص شدن و گرفته شوند از هر جانب نزدیک [952]. ﴿51﴾و گویند آنگاه: ایمان آوردیم به قرآن و از کجا بُوَد ایشان را به دست آوردن ایمان از جاى دور (یعنى محال شد) . ﴿52﴾و حال آنکه کافر بودند به قرآن پیش از این و مى‏اندازند [953]نادیده از مکان دور. ﴿53﴾و جدایى افکنده شده میان ایشان و میان آنچه می‌خواستند، چنانچه کرده شد به امثال ایشان پیش از این. هرآیینه ایشان بودند در شک قوى. ﴿54﴾

[944] یعنی از شکر. [945] یعنی سیلی که به پشت‌ها بند کرده بودند. [946] یعنی شام. [947] یعنی به زیانِ حال. [948] یعنی اذن شفاعت داد. [949] یعنی سؤال و جواب کنند. [950] یعنی مکر شماکه پیوسته در سعی آن بودید. [951] یعنی عبادت ملائکه به جهت وسوسه شیاطین بود، پس گویا عبات شیاطین کردند.