سُورَةُ الذَّارِيَاتِ

بسم الله الرحمن الرحیم

﴿ وَٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا ١ فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا ٢ فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا ٣ فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا ٤ إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ ٥ وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ ٦﴾

به نام خداوند بخشندۀ مهربان

قسم به بادهاى پراکندۀ خاک [وجز آن پراکنده کردنی] . ﴿1﴾پس قسم به ابرهای بردارندۀ بار آب. ﴿2﴾پس قسم به کشتی‌هاى روان شونده به سهولت! . ﴿3﴾پس قسم به فرشتگان تقسیم کنندۀ کار! [1088]. ﴿4﴾هرآیینه وعده‌ای که کرده می‌شود به شما، راست است. ﴿5﴾و هرآیینه جزاى اعمال بودنى است. ﴿6﴾

﴿ وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ ٧ إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ ٨ يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ ٩ قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ ١٠ ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ ١١ يَسۡ‍َٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ ١٢ يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ ١٣ ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ ١٤ إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ ١٥ ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ ١٦ كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ ١٧ وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ ١٨ وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ ١٩ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ ٢٠ وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ ٢١ وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ ٢٢ فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ ٢٣ هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ ٢٤ إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ ٢٥ فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ ٢٦ فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ ٢٧ فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ ٢٨ فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ ٢٩ قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ ٣٠ ۞قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ ٣١ قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ ٣٢ لِنُرۡسِلَ عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِينٖ ٣٣ مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُسۡرِفِينَ ٣٤ فَأَخۡرَجۡنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٣٥﴾

قسم به آسمان! خداوندِ راه‌ها [1089]. ﴿7﴾هرآیینه شما در سخنى باهم اختلاف دارنده هستید. ﴿8﴾بازگردانیده می‌شود [از قرآن] هر که [در علم الهى از خیر] مصروف است. ﴿9﴾لعنت کرده شد دروغگویان را!. ﴿10﴾آنان‌که ایشان در بی خبرى‏اند فراموش کننده‏اند. ﴿11﴾مى‏پرسند:کى خواهد بود روز جزا؟. ﴿12﴾آرى! آن روز که ایشان را در آتش عذاب کرده شود. ﴿13﴾گوییم: بچشید این عقوبت خود را. این است آنچه آن را شتاب طلب می‌کردید. ﴿14﴾هرآیینه متقیان در بوستان‌ها و چشمه‏ها باشند. ﴿15﴾به دست آرنده آنچه داد ایشان را پروردگار ایشان، هرآیینه ایشان بودند پیش از این نیکوکار. ﴿16﴾بودند [به این صفت که] اندکى از شب خواب کردندى. ﴿17﴾و به وقت سحر ایشان طلب آمرزش نمودندى. ﴿18﴾و در اموال ایشان حصّه‌ای مقرر بود براى سؤال کننده و براى تنگدستِ کم سؤال. ﴿19﴾و در زمین نشانه‌ها است یقین کنندگان را. ﴿20﴾و در ذات شما نشانه‌ها است آیا نمى‏نگیرید؟. ﴿21﴾و در آسمان است رزق شما و آنچه وعده داده می‌شود شما را [1090]. ﴿22﴾پس قسم به پروردگار آسمان و زمین! هرآیینه این خبر راست است، مانند آنکه شما سخن می‌گویید [1091]. ﴿23﴾آیا آمده است پیش تو خبر مهمانان گرامىِ ابراهیم؟. ﴿24﴾چون درآمدند بر ابراهیم پس سلام گفتند. جواب سلام داد و به دل گفت: ایشان گروهى هستند ناشناخته. ﴿25﴾پس متوجه شد به سوى اهل خانۀ خود، پس آورد کباب گوسالۀ فربه. ﴿26﴾پس نزدیک ساخت آن را به ایشان، گفت: آیا نمى‏خورید؟. ﴿27﴾پس چون نخوردند در خاطر خود یافت از ایشان ترسى. گفتند: مترس! و بشارت دادندش به فرزندی دانا. ﴿28﴾پس پیش آمد زن ابراهیم به آوازى و طپانچه زد روى خود را (یعنى به تعجب) و گفت: آیا بزاید پیرزنى نازاییده؟!. ﴿29﴾فرشتگان گفتند: همچنین گفت پروردگار تو هرآیینه اوست با حکمتِ دانا. ﴿30﴾ابراهیم گفت: پس چیست مقصد شما اى فرستادگان؟!. ﴿31﴾گفتند: هرآیینه ما فرستاده شدیم به سوى گروهى گناهکار. ﴿32﴾تا بفرستیم بر سر ایشان سنگوارى از گل. ﴿33﴾نشانمند کرده شده است نزدیک پروردگار تو براى آنان‌که از حد بیرون شده‏اند. ﴿34﴾پس برآوردیم هر که را بود در آن دیه از مؤمنان. ﴿35﴾

﴿ فَمَا وَجَدۡنَا فِيهَا غَيۡرَ بَيۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ ٣٦ وَتَرَكۡنَا فِيهَآ ءَايَةٗ لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ ٣٧ وَفِي مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ ٣٨ فَتَوَلَّىٰ بِرُكۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ ٣٩ فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٞ ٤٠ وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ ٤١ مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ ٤٢ وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ ٤٣ فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ يَنظُرُونَ ٤٤ فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِيَامٖ وَمَا كَانُواْ مُنتَصِرِينَ ٤٥ وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ ٤٦ وَٱلسَّمَآءَ بَنَيۡنَٰهَا بِأَيۡيْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ ٤٧ وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ ٤٨ وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ ٤٩ فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ ٥٠ وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ ٥١ كَذَٰلِكَ مَآ أَتَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ ٥٢ أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ ٥٣ فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ ٥٤ وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٥٥ وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ ٥٦ مَآ أُرِيدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِيدُ أَن يُطۡعِمُونِ ٥٧ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ ٥٨ فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا يَسۡتَعۡجِلُونِ ٥٩ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن يَوۡمِهِمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ ٦٠﴾

پس نیافتیم آنجا غیر یک خانه از مسلمانان [1092]. ﴿36﴾و گذاشتیم در آن دیه نشانه‌ای براى آنان‌که مى‏ترسند از عذاب درد دهنده [1093]. ﴿37﴾و در قصّۀ موسى نشانه‌ای است، چون فرستادیمش به سوى فرعون به دلیل واضح. ﴿38﴾پس روگردان شد همراه قوّت خود [1094]و گفت: جادوگرى یا دیوانه است. ﴿39﴾پس گرفتیم او را و لشکر او را، پس افکندیم ایشان را در دریا و او کننده بود کاری را که موجب ملامت باشد. ﴿40﴾و در قصّۀ عاد نشانه‌ای است چون فرستادیم بر ایشان بادى بى‌منفعت. ﴿41﴾نگذارد هیچ چیزى را که برسد به وى مگر سازد آن را مانند استخوان پوسیده. ﴿42﴾و در قصّۀ ثمود نشانه‌ای است چون گفته شد ایشان را بهره‏مند باشید تا مدّتى. ﴿43﴾پس سر کشیدند از فرمان پروردگار خویش، پس در گرفت ایشان را نعرۀ تند و ایشان مى‏دیدند. ﴿44﴾پس نتوانستند برخاستن و نبودند انتقام کشنده. ﴿45﴾و هلاک ساختیم قوم نوح را پیش از این هرآیینه ایشان بودند گروهى بدکار. ﴿46﴾و آسمان را بنا کردیم به قوّت و هرآیینه ما تواناییم. ﴿47﴾و زمین را گسترانیدیم، پس نیکو گستراننده‏ایم. ﴿48﴾و از هر چیزى آفریدیم دو قسم تا شما پندپذیر شوید [1095]. ﴿49﴾[پیغامبر گوید]: بگریزید به سوى خدا هرآیینه من براى شما از جانب او ترسانندۀ آشکارم. ﴿50﴾و مقرر مکنید با خدا معبودى دیگر را، هرآیینه من براى شما از جانب او ترسانندۀ آشکارم. ﴿51﴾همچنین نیامده است نزدیک آنان‌که پیش از ایشان بودند هیچ پیغامبرى، مگر گفتند: جادوگرى یا دیوانه است. ﴿52﴾آیا با یکدیگر وصیت کرده آمده‏اند [به آنکار]؟ بلکه ایشان گروهى سرکش‌اند. ﴿53﴾پس روى بازکش از ایشان، پس نیستى تو ملامت کرده شده. ﴿54﴾و پند ده، هرآیینه پند دادن سود می‌دهد مؤمنان را. ﴿55﴾و نیافریدیم جن و انس را مگر براى آنکه بپرستند مرا. ﴿56﴾نمی‌خواهم از ایشان رزق را و نمی‌خواهم که مرا طعام دهند. ﴿57﴾هرآیینه خدا همون است رزق دهنده خداوند توانایىِ زورآور [1096]. ﴿58﴾پس هرآیینه آنان راکه ستم کرده‏اند نصیه است (یعنى از عقوبت) مانند نصیبه یاران گذشتۀ ایشان، پس باید که شتاب طلب نکنند از من. ﴿59﴾پس واى کافران را از آن روز ایشان که وعده داده می‌شوند. ﴿60﴾

[1087] این تصویر هست آن راکه همه در استماع ندا مساوی باشند، والله اعلم. [1088] یعنی ارزاق و بلادها را . [1089] یعنی صورت‌های مختلف دارند، مانند شکل شیر و شکل بره و شکل عقرب، والله اعلم. [1090] یعنی پیش از وجود خارجی، در عالم ملکوت، رزق و عقوبت و امثال آن متصور می‌شود، والله اعلم. [1091] یعنی چنانکه در گفتن خود یقین دارید که ما البته می‌گوییم، همچنین به این خبر یقین باید آورد، والله اعلم. [1092] یعنی خانۀ حضرت لوط، والله اعلم. [1093] یعنی آثارِ آن سنگباران موجود است، والله اعلم. [1094] یعنی لشکر خود. [1095] یعنی اعلی و ادنی.