سُورَةُ الزُّمَرِ
بسم الله الرحمن الرحیم
﴿ تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ ١ إِنَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ فَٱعۡبُدِ ٱللَّهَ مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ ٢ أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّينُ ٱلۡخَالِصُۚ وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ مَا نَعۡبُدُهُمۡ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ فِي مَا هُمۡ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَنۡ هُوَ كَٰذِبٞ كَفَّارٞ ٣ لَّوۡ أَرَادَ ٱللَّهُ أَن يَتَّخِذَ وَلَدٗا لَّٱصۡطَفَىٰ مِمَّا يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ سُبۡحَٰنَهُۥۖ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ ٤ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۖ يُكَوِّرُ ٱلَّيۡلَ عَلَى ٱلنَّهَارِ وَيُكَوِّرُ ٱلنَّهَارَ عَلَى ٱلَّيۡلِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمًّىۗ أَلَا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفَّٰرُ ٥﴾
به نام خداوند بخشندۀ مهربان
فروفرستادن این کتاب از جانب خداى غالب با حکمت است. ﴿1﴾هرآیینه ما فروفرستادیم به سوى تو کتاب را به راستى، پس عبادت کن خدا را خالص کرده براى او پرستش. ﴿2﴾آگاه باش! مر خدای راست [994]پرستش کردن خالص [995]و آنانکه دوستان گرفتند بجز خدا [و گفتند]: عبادت نمىکنیم ایشان را مگر براى آنکه نزدیک سازند ما را به خدا در مرتبۀ قرب، هرآیینه خدا حکم میکند میان ایشان در آنچه ایشان در آن اختلاف دارند. هرآیینه خدا راه نمىنماید کسى را که دروغگوی ناسپاس است. ﴿3﴾اگر خواستى خدا که فرزند گیرد، البته برگزیدى از آن جمله که خلق کرده است چیزی را که میخواست. پاکى او راست. همونست خدای یگانۀ باقوّت. ﴿4﴾آفرید آسمانها و زمین به تدبیر درست. مىپیچاند شب را به روز و مىپیچاند روز را بر شب و رام ساخت آفتاب و ماه را، هر یکى میرود در زمان معین. آگاه باش! همونست غالب آمرزنده. ﴿5﴾
﴿ خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۚ يَخۡلُقُكُمۡ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ خَلۡقٗا مِّنۢ بَعۡدِ خَلۡقٖ فِي ظُلُمَٰتٖ ثَلَٰثٖۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ ٦ إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمۡۖ وَلَا يَرۡضَىٰ لِعِبَادِهِ ٱلۡكُفۡرَۖ وَإِن تَشۡكُرُواْ يَرۡضَهُ لَكُمۡۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ ٧ ۞وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَا رَبَّهُۥ مُنِيبًا إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُۥ نِعۡمَةٗ مِّنۡهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدۡعُوٓاْ إِلَيۡهِ مِن قَبۡلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادٗا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِۦۚ قُلۡ تَمَتَّعۡ بِكُفۡرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ ٨ أَمَّنۡ هُوَ قَٰنِتٌ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ سَاجِدٗا وَقَآئِمٗا يَحۡذَرُ ٱلۡأٓخِرَةَ وَيَرۡجُواْ رَحۡمَةَ رَبِّهِۦۗ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُونَ وَٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَۗ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ٩ قُلۡ يَٰعِبَادِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۗ وَأَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٌۗ إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ ١٠﴾
آفرید شما را از یک شخص، باز بیافرید از آن شخص زنش را و فروفرستاد براى شما از چهارپایان، هشت قسم [996]. مىآفریند شما را در شکم مادران یک نوع آفریدن بعد از آفریدن دیگر در تاریکیهای سهگانه [997]، این است خدا، پروردگار شما، مر او راست پادشاهى، نیست هیچ معبود مگر او. پس از کجاگردانیده میشوید؟. ﴿6﴾اگر ناسپاسى کنید، پس هرآیینه خدا بىنیازست از شما و نمىپسندد در حق بندگان خود ناسپاسى را و اگر سپاسدارى کنید، پسند کند براى شما و بر نداد هیچ بردارنده بار دیگرى را. باز به سوى پروردگار شما بازگشت شما است. پس خبر دهد شما را به آنچه میکردید، هرآیینه او داناست به مکنون سینهها. ﴿7﴾و چون برسد آدمى را رنجى، دعا کند به جناب پروردگار خود رجوع کرده به سوى او. باز چون عطا کندش نعمتى از نزدیک خود، فراموش سازد آنچه دعا مىکرد به جهت او پیش از این و مقرر کند براى خدا همسران را تاگمراه کند از راه خدا. بگو: بهرهمند باش به کفر خود اندک زمانى. هرآیینه تو از اهل دوزخى. ﴿8﴾آیا آن ناسپاس مشرک بهتر است یا کسی که او عبادت کننده است در ساعتهایى از شب، سجدهکنان و ایستاده شده مىترسد از آخرت و امید مىدارد رحمت پروردگار خود را؟ بگو: آیا برابر مىشوند آنانکه میدانند و آنانکه نمىدانند؟ جز این نیست که پندپذیر میشوند خداوندانِ خِرد. ﴿9﴾بگو [یا محمّد از طرف من]: اى بندگان من که ایمان آوردهاید! بترسید از پروردگار خود، مر آنان راکه نیکوکارى میکردند در این دنیا، حالت نیک باشد و زمین خدا گشاده است. جز این نیست که تمام داده میشود صابران را مزد ایشان بىشمار [998]. ﴿10﴾
﴿ قُلۡ إِنِّيٓ أُمِرۡتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱللَّهَ مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ ١١ وَأُمِرۡتُ لِأَنۡ أَكُونَ أَوَّلَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ ١٢ قُلۡ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ ١٣ قُلِ ٱللَّهَ أَعۡبُدُ مُخۡلِصٗا لَّهُۥ دِينِي ١٤ فَٱعۡبُدُواْ مَا شِئۡتُم مِّن دُونِهِۦۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡخَٰسِرِينَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَأَهۡلِيهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَا ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡخُسۡرَانُ ٱلۡمُبِينُ ١٥ لَهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ ظُلَلٞ مِّنَ ٱلنَّارِ وَمِن تَحۡتِهِمۡ ظُلَلٞۚ ذَٰلِكَ يُخَوِّفُ ٱللَّهُ بِهِۦ عِبَادَهُۥۚ يَٰعِبَادِ فَٱتَّقُونِ ١٦ وَٱلَّذِينَ ٱجۡتَنَبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ أَن يَعۡبُدُوهَا وَأَنَابُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰۚ فَبَشِّرۡ عِبَادِ ١٧ ٱلَّذِينَ يَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَىٰهُمُ ٱللَّهُۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ١٨ أَفَمَنۡ حَقَّ عَلَيۡهِ كَلِمَةُ ٱلۡعَذَابِ أَفَأَنتَ تُنقِذُ مَن فِي ٱلنَّارِ ١٩ لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ غُرَفٞ مِّن فَوۡقِهَا غُرَفٞ مَّبۡنِيَّةٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ ٱلۡمِيعَادَ ٢٠ أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَسَلَكَهُۥ يَنَٰبِيعَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ يُخۡرِجُ بِهِۦ زَرۡعٗا مُّخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَجۡعَلُهُۥ حُطَٰمًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ ٢١﴾
بگو: هرآیینه فرموده شد مرا که عبادت کنم خداى را خالص ساخته براى او پرستش. ﴿11﴾و فرموده شد مرا به آنکه باشم نخستینِ مسلمانان. ﴿12﴾بگو: هرآیینه من میترسم اگر نافرمانىِ پروردگار خود کنم از عذاب روز بزرگ. ﴿13﴾بگو: خدا را عبادت مىکنم خالص ساخته براى او پرستش خود را [999]. ﴿14﴾پس عبادت کنید هر که را خواهید بجز خدا. بگو: هرآیینه زیانکاران آنانند که در زیان دادند خویشتن را و اهل خود را روز قیامت [1000]. آگاه باش! این مقدمه همان است زیان ظاهر. ﴿15﴾ایشان را از بالاى ایشان سایهبانها باشند از آتش و از زیر ایشان نیز مثل سایهبانها. [این عذاب] میترساند خدا از آن بندگان خود را. اى بندگان من! بترسید از من. ﴿16﴾و آنانکه احتراز کردند از بت، از آنکه عبادت کنند او را و رجوع کردند به سوى خدا، ایشان راست مژده، پس مژده ده آن بندگان مرا. ﴿17﴾که مىشنوند سخن، پس پیروى مىنمایند نیکوترین آن را. ایشانند آنانکه هدایت کرده است ایشان را خدا و ایشانند خداوندان خرد. ﴿18﴾پس کسی که ثابت شد بر وى وعدۀ عذاب، آیا تو خلاص توانى کرد آن دوزخى را؟. ﴿19﴾لیکن آنانکه ترسیدند از پروردگار خود، ایشان راست محلهاى بلند، بالاى آن محلهایی دیگر عمارت کرده شده، میرود زیر آن جویها. وعده کرده است خدا. خلاف نمىکند خدا وعده را. ﴿20﴾آیا ندیدى که خدا فروفرستاد از آسمان، آبى، پس درآورد آن را به چشمهسارها در زمین، باز برمىآرد به سبب آن کشت را گوناگون اقسام و باز خشک میشود، پس مىبینى آن را زرد شده، باز میکند آن را ریزه ریزه. هرآیینه در این مقدمه پندى هست خداوندانِ خرد را. ﴿21﴾
﴿ أَفَمَن شَرَحَ ٱللَّهُ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٖ مِّن رَّبِّهِۦۚ فَوَيۡلٞ لِّلۡقَٰسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ ٢٢ ٱللَّهُ نَزَّلَ أَحۡسَنَ ٱلۡحَدِيثِ كِتَٰبٗا مُّتَشَٰبِهٗا مَّثَانِيَ تَقۡشَعِرُّ مِنۡهُ جُلُودُ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُمۡ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمۡ وَقُلُوبُهُمۡ إِلَىٰ ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُدَى ٱللَّهِ يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٍ ٢٣ أَفَمَن يَتَّقِي بِوَجۡهِهِۦ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَقِيلَ لِلظَّٰلِمِينَ ذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ ٢٤ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ ٢٥ فَأَذَاقَهُمُ ٱللَّهُ ٱلۡخِزۡيَ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَعَذَابُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ ٢٦ وَلَقَدۡ ضَرَبۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖ لَّعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ ٢٧ قُرۡءَانًا عَرَبِيًّا غَيۡرَ ذِي عِوَجٖ لَّعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ ٢٨ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلٗا فِيهِ شُرَكَآءُ مُتَشَٰكِسُونَ وَرَجُلٗا سَلَمٗا لِّرَجُلٍ هَلۡ يَسۡتَوِيَانِ مَثَلًاۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ ٢٩ إِنَّكَ مَيِّتٞ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ ٣٠ ثُمَّ إِنَّكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عِندَ رَبِّكُمۡ تَخۡتَصِمُونَ ٣١﴾
آیا کسی که گشاده کرده است خدا سینۀ او را براى دین اسلام پس او بر روشنى باشد از جانب پروردگار خود، مانند سخت دلان است؟ پس واى آنان را که سخت است دل ایشان از یاد خدا، ایشانند در گمراهى ظاهر. ﴿22﴾خدا نازل ساخت بهترینِ سخن، کتابى که بعض او مانند دیگر است آیات دو تو [1001]، موى خیز میشود از شنیدن آن پوست آنانکه میترسند از پروردگار خود، بعد از آن نرم میشود پوست ایشان و دلِ ایشان نزدیک ذکر خدا. این است هدایت خدا، راه مىنماید به آن هر که را خواهد و هر که را گمراه کند خدا، پس نیست او را هیچ راه نماینده. ﴿23﴾آیا کسی که احتراز مىکند به روى خود از سختى عذاب روز قیامت [1002]، و گفته شود ستمکاران را: بچشید وبال آنچه مىکردید. ﴿24﴾به دروغ نسبت کردند آنانکه پیش از ایشان بودند، پس بیامد بدیشان عذاب آنجا که نمىدانستند. ﴿25﴾پس چشانید ایشان را خدا خوارى در زندگانى دنیا و هرآیینه عقوبت آخرت سختتر است اگر مىدانستند. ﴿26﴾و هرآیینه بیان کردیم براى مردمان در این قرآن از هر نوع داستان، بُوَد که ایشان پند گیرند. ﴿27﴾[فرود آوردیم] قرآن عربى بىعیب، بُوَد که ایشان پرهیزگارى کنند. ﴿28﴾بیان کرد خدا داستانى بندهای که در وى شریکانِ مختلفاند و بندهای مسلَّم براى مردى، آیا برابرند در صفت؟ ستایش خدای راست بلکه اکثر ایشان نمىدانند [1003]. ﴿29﴾[یا محمد] هرآیینه تو خواهى مرد و هرآیینه ایشان خواهند مرد. ﴿30﴾باز البته شما روز قیامت نزدیک پروردگار خویش با یکدیگر خصومت خواهید کرد. ﴿31﴾
﴿ ۞فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَبَ عَلَى ٱللَّهِ وَكَذَّبَ بِٱلصِّدۡقِ إِذۡ جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ ٣٢ وَٱلَّذِي جَآءَ بِٱلصِّدۡقِ وَصَدَّقَ بِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ ٣٣ لَهُم مَّا يَشَآءُونَ عِندَ رَبِّهِمۡۚ ذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٣٤ لِيُكَفِّرَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ أَسۡوَأَ ٱلَّذِي عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ ٱلَّذِي كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٣٥ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ ٣٦ وَمَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِن مُّضِلٍّۗ أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِعَزِيزٖ ذِي ٱنتِقَامٖ ٣٧ وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَنِيَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلۡ هُنَّ كَٰشِفَٰتُ ضُرِّهِۦٓ أَوۡ أَرَادَنِي بِرَحۡمَةٍ هَلۡ هُنَّ مُمۡسِكَٰتُ رَحۡمَتِهِۦۚ قُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُۖ عَلَيۡهِ يَتَوَكَّلُ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ ٣٨ قُلۡ يَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَٰمِلٞۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ ٣٩ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيۡهِ عَذَابٞ مُّقِيمٌ ٤٠﴾
پس کیست ستمکارتر از کسی که دوروغ بر بست بر خدا و دروغ داشت دین راست را چون بیامد به او؟ آیا نیست در دوزخ جاى کافران؟. ﴿32﴾و آن که آورد دین راست را و آن که باور داشت آن را، آن جماعت ایشانند متقیان. ﴿33﴾ایشان را است آنچه خواهند نزدیک پروردگار ایشان، این است جزاى نیکوکاران. ﴿34﴾تا زایل کند خدا از ایشان بدترین آنچه کردند و بدهد ایشان را مزد ایشان به حسب نیکوترینِ آنچه مىکردند. ﴿35﴾آیا نیست خدا کارساز، بندۀ خود را؟ و میترسانند تو را به آنانکه عیر خدایند و هر که را گمراه کند خدا، پس نیست او را هیچ راه نماینده. ﴿36﴾و هر که را راه نماید خدا، پس نیست او را هیچ گمراه کننده. آیا نیست خدا غالبِ خداوندِ انتقام کشیدن؟. ﴿37﴾و اگر بپرسى ایشان را: که آفرید آسمانها و زمین؟ البته بگویند: خدا آفرید. بگو: دیدید آن را که مىپرستید بجز خدا، اگر خواهد در حق من خداى تعالى سختى را، آیا این بتان دفع کنندۀ سختىِ او هستند؟ یا اگر خواهد در حق بخشایشى، آیا این بتان بازدارندۀ بخشایش او هستند؟ بگو: بس است مرا خدا، بر وى توکل میکنند توکل کنندگان. ﴿38﴾بگو: اى قوم من! عمل کنید بر وضع خود، هرآیینه من نیز عمل کنندهام بر وضع خود، پس خواهید دانست. ﴿39﴾کسى را که بیایدش عذابى که رسوا کندش و کسى را که فرود آید بر وى عذاب دایم. ﴿40﴾
﴿ إِنَّآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ لِلنَّاسِ بِٱلۡحَقِّۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِوَكِيلٍ ٤١ ٱللَّهُ يَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ حِينَ مَوۡتِهَا وَٱلَّتِي لَمۡ تَمُتۡ فِي مَنَامِهَاۖ فَيُمۡسِكُ ٱلَّتِي قَضَىٰ عَلَيۡهَا ٱلۡمَوۡتَ وَيُرۡسِلُ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ ٤٢ أَمِ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُفَعَآءَۚ قُلۡ أَوَلَوۡ كَانُواْ لَا يَمۡلِكُونَ شَيۡٔٗا وَلَا يَعۡقِلُونَ ٤٣ قُل لِّلَّهِ ٱلشَّفَٰعَةُ جَمِيعٗاۖ لَّهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ ٤٤ وَإِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَحۡدَهُ ٱشۡمَأَزَّتۡ قُلُوبُ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِۖ وَإِذَا ذُكِرَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦٓ إِذَا هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ ٤٥ قُلِ ٱللَّهُمَّ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ عَٰلِمَ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ أَنتَ تَحۡكُمُ بَيۡنَ عِبَادِكَ فِي مَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ ٤٦ وَلَوۡ أَنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لَٱفۡتَدَوۡاْ بِهِۦ مِن سُوٓءِ ٱلۡعَذَابِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَبَدَا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مَا لَمۡ يَكُونُواْ يَحۡتَسِبُونَ ٤٧ ﴾
هرآیینه ما فرود آوردیم بر تو کتاب را براى مردمان به راستى. پس هر که راهیاب شد، پس نفع او را است و هر که گمراه شد، پس جز این نیست که گمراه میشود به ضرر خود و نیستى بر ایشان نگاهبان. ﴿41﴾خداى تعالى قبض ارواح میکند نزدیک موت آن و آن روح که نمرده است، قبض آن میکند نزدیک خواب آن، پس نگاه میدارد آن را که حکم موت کرده است بر وى و میگذارد آن دیگر را تا وقتى معین. هرآیینه در این مقدمه، نشانههاست براى قومى که تأمّل مىکنند. ﴿42﴾آیا شفاعت کنندگان گرفتهاند بجز خدا؟ بگو: ایشان را که گرفتید اگرچه نمىتوانستند هیچ کارى و نمىدانستند؟. ﴿43﴾بگو: در اختیار خدا است شفاعت، همه یکجا. مر او را است پادشاهى آسمانها و زمین، باز به سوى او گردانیده خواهید شد. ﴿44﴾و چون یاد کرده شود نام خدا، تنها، متنفّر شود دل آنانکه ایمان نمىآرند به آخرت و چون یاد کرده شوند آنانکه بجز او هستند، ناگاه ایشان شادمان میشوند. ﴿45﴾بگو: بار خدایا! اى پیدا کنندۀ آسمانها و زمین! دانندۀ نهان و آشکارا! تو حکم کنى میان بندگان خود در چیزى که ایشان در آن اختلاف میکردند. ﴿46﴾و اگر باشد آنان را که ستم کردند، آنچه در زمین است، همه یکجا و مانند آن همراه آن، البته عوض خود دهند آن را به سبب سختى عذاب در روز قیامت و ظاهر شود ایشان را از جانب خدا آنچه گمان نمىداشتند. ﴿47﴾
﴿ وَبَدَا لَهُمۡ سَئَِّاتُ مَا كَسَبُواْ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ ٤٨ فَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۢۚ بَلۡ هِيَ فِتۡنَةٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ ٤٩ قَدۡ قَالَهَا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ ٥٠ فَأَصَابَهُمۡ سَئَِّاتُ مَا كَسَبُواْۚ وَٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡ هَٰٓؤُلَآءِ سَيُصِيبُهُمۡ سَئَِّاتُ مَا كَسَبُواْ وَمَا هُم بِمُعۡجِزِينَ ٥١ أَوَ لَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ ٥٢ ۞قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ ٥٣ وَأَنِيبُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَأَسۡلِمُواْ لَهُۥ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ ٥٤ وَٱتَّبِعُوٓاْ أَحۡسَنَ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ بَغۡتَةٗ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ ٥٥ أَن تَقُولَ نَفۡسٞ يَٰحَسۡرَتَىٰ عَلَىٰ مَا فَرَّطتُ فِي جَنۢبِ ٱللَّهِ وَإِن كُنتُ لَمِنَ ٱلسَّٰخِرِينَ ٥٦ ﴾
و ظاهر شود ایشان را جزاى بد آنچه کرده بودند و درگیرد ایشان را آنچه بدان استهزاء میکردند. ﴿48﴾پس چون برسد آدمى را سختى، بخواند ما را. باز چون بدهیم او را نعمتى از طرف خود، گوید: جز این نیست که داده شده است این نعمت مرا بنا بر دانشى که در من است، بلکه این نعمت آزمایشى است و لیکن اکثر ایشان نمىدانند. ﴿49﴾هرآیینه گفتند این کلمه، آنانکه پیش از ایشان بودند، پس دفع نکرد از سر ایشان بلا را آنچه مىکردند. ﴿50﴾پس رسید بدیشان عقوبتهای آنچه کردند و آنانکه ستم کردند از این جماعت، خواهد رسید بدیشان عقوبتهاى آنچه کردند و نیستند ایشان عاجز کننده. ﴿51﴾آیا ندانستهاند که خدا گشاده میسازد رزق را براى هر که میخواهد و تنگ میکند براى هر که خواهد؟ هرآیینه در این کار نشانهها است قومى راکه ایمان مىآرند. ﴿52﴾بگو [از طرف من]: اى آن بندگان من! که تجاوز از حد کردند بر خود، ناامید مشوید از رحمت خدا. هرآیینه خدا مىآمرزد گناهان را همه یکجا، هرآیینه خدا همون است آمرزگار مهربان. ﴿53﴾و رجوع کنید به سوى پروردگار خویش و منقاد شوید او را پیش از آنکه بیاید به شما عقوبت، باز مدد کرده نشوید. ﴿54﴾و پیروى کنید نیکوترین آنچه فروفرستاده شد به سوى شما از جانب پروردگار شما، پیش از آنکه بیاید به شما عذاب، ناگهان و شما خبردار نباشید. ﴿55﴾[رجوع به خدا کنید و اتباع قرآن نمایید] به جهت ترس از آنکه گوید شخصى: واى پشیمانى من! بر تقصیر کردن من در حق خدا و هرآیینه من بودم از تمسخر کنندگان. ﴿56﴾
﴿ أَوۡ تَقُولَ لَوۡ أَنَّ ٱللَّهَ هَدَىٰنِي لَكُنتُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ ٥٧ أَوۡ تَقُولَ حِينَ تَرَى ٱلۡعَذَابَ لَوۡ أَنَّ لِي كَرَّةٗ فَأَكُونَ مِنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٥٨ بَلَىٰ قَدۡ جَآءَتۡكَ ءَايَٰتِي فَكَذَّبۡتَ بِهَا وَٱسۡتَكۡبَرۡتَ وَكُنتَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ ٥٩ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تَرَى ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى ٱللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسۡوَدَّةٌۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡمُتَكَبِّرِينَ ٦٠ وَيُنَجِّي ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ بِمَفَازَتِهِمۡ لَا يَمَسُّهُمُ ٱلسُّوٓءُ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ ٦١ ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ ٦٢ لَّهُۥ مَقَالِيدُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَِٔايَٰتِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ ٦٣ قُلۡ أَفَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَأۡمُرُوٓنِّيٓ أَعۡبُدُ أَيُّهَا ٱلۡجَٰهِلُونَ ٦٤ وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ ٦٥ بَلِ ٱللَّهَ فَٱعۡبُدۡ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ ٦٦ وَمَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦ وَٱلۡأَرۡضُ جَمِيعٗا قَبۡضَتُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُ مَطۡوِيَّٰتُۢ بِيَمِينِهِۦۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ ٦٧ ﴾
یا گوید: اگر خدا هدایت کردى مرا، البته مىشدم از متقیان. ﴿57﴾یا گوید وقتى که معاینه کند عذاب را: کاش! مرا رجوع باشد [1004]تا باشم از نیکوکاران. ﴿58﴾[آنگاه خدا فرماید]: آرى! آمد پیش تو آیات من، پس دروغ داشتى آن را و تکبّر کردى و شدى از کافران. ﴿59﴾و روز قیامت ببینى آنان را که دروغ بستند بر خدا، روى ایشان سیاه شده است. آیا نیست در دوزخ جایى متکبران؟. ﴿60﴾و نجات دهد خدا متقیان را قرین رستگارى خویش شده، نرسد بدیشان سختى و نه اندوهگین شوند. ﴿61﴾خدا آفرینندۀ هر چیز است و او بر هر چیز خبر گیرنده است. ﴿62﴾مر او راست کلیدهاى آسمانها و زمین [1005]و آنانکه کافر شدند به نشانههاى خدا، این جماعت ایشانند زیانکاران. ﴿63﴾بگو: آیا میفرمایید به من که پرستش کنم غیر خدا را اى نادانان؟!. ﴿64﴾و هرآیینه وحى فرستاده شد [یا محمد] به سوى تو و به سوى آنانکه پیش از تو بودند که اگر شریک خدا مقرر کنى، البته نابود گردد عمل تو و البته شوى از زیانکاران. ﴿65﴾بلکه خدا را فقط عبادت کن و بشو از سپاسداران. ﴿66﴾و نشناختند خدا را حق شناختن او، و زمین همه یکجا در مشت او باشد روز قیامت و آسمانها پیچیده شوند در دست راست او. پاکى او راست و برتر است از آنکه شریک او مقرّر میکنند. ﴿67﴾
﴿ وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخۡرَىٰ فَإِذَا هُمۡ قِيَامٞ يَنظُرُونَ ٦٨ وَأَشۡرَقَتِ ٱلۡأَرۡضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ وَجِاْيٓءَ بِٱلنَّبِيِّۧنَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ ٦٩ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَا يَفۡعَلُونَ ٧٠ وَسِيقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا فُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَتۡلُونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِ رَبِّكُمۡ وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَلَٰكِنۡ حَقَّتۡ كَلِمَةُ ٱلۡعَذَابِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ ٧١ قِيلَ ٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ ٧٢ وَسِيقَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا وَفُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَا سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ طِبۡتُمۡ فَٱدۡخُلُوهَا خَٰلِدِينَ ٧٣ وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي صَدَقَنَا وَعۡدَهُۥ وَأَوۡرَثَنَا ٱلۡأَرۡضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ ٱلۡجَنَّةِ حَيۡثُ نَشَآءُۖ فَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ ٧٤ وَتَرَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ حَآفِّينَ مِنۡ حَوۡلِ ٱلۡعَرۡشِ يُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡۚ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّۚ وَقِيلَ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٧٥﴾
و دمیده شود در صور، پس بمیرد هر که در آسمانها و هر که در زمین است، مگر آن که خدا خواسته است. باز دمیده شود در صور بار دیگر، پس ناگهان ایشان ایستادگانند، مىنگرند. ﴿68﴾و روشن شود زمین به نور پروردگار خود و نهاده شود نامۀ اعمال و آورده شود پیغامبران را و گواهان را و حکم کرده شود میان آدمیان به راستى و ایشان ستم کرده نشوند. ﴿69﴾تمام داده شود هر شخصى را جزای آنچه کرده است و خدا داناتر است به آنچه میکنند. ﴿70﴾و روان کرده شود کافران را به سوى دوزخ، گروه گروه، تا وقتى که بیایند نزدیک دوزخ، وا کرده شوند دروازههاى آن و گویند ایشان را نگاهبانان دوزخ: آیا نیامده بودند به شما پیغامبران از جنس شما، میخواندند بر شما آیات پروردگار شما و مىترسانیدند شما را از ملاقات این روز شما؟ گفتند: آرى! و لیکن متحقق شد حکم عذاب بر کافران. ﴿71﴾گفته شود: درآیید به دروازهاى دوزخ جاودان در آنجا، پس بد جایى متکبران است دوزخ. ﴿72﴾و روان کرده شوند آنانکه ترسیدند از پروردگار خویش به سوى بهشت، گروه گروه، تا وقتى که بیایند نزدیک بهشت و واکرده شود دروازههاى آن و گویند ایشان را نگاهبانان بهشت: سلام بر شما باد! خوشحال شدید، پس درآیید به بهشت جاودان. ﴿73﴾و گویند: سپاس خدا را که راست کرد با ما وعدۀ خود و عطا کرد ما را زمین. جاى میگیریم از بهشت هرجاکه خواهیم. پس نیک مزدِ کار کنندگان است به بهشت. ﴿74﴾و ببینى فرشتگان را گرداگرد شده حوالى عرش، تسبیح میگویند همراه ستایش پروردگار خویش و حکم کرده شود میان ایشان به راستى [1006]و گفته شود: ستایش خدای راست، پروردگار عالمها. ﴿75﴾
[993] یعنی دعوی وحی نکنم به غیر تحقیق. [994] یعین مقبول نزد اوست. [995] یعنی به غیر شرک. [996] یعنی نر و ماده از شتر و گاو و گوسفند وبز، والله اعلم. [997] یعنی مشیمه و رحم وبطن، والله اعلم. [998] درین آیت، تعریض است به هجرتِ حبشه. [999] یعنی از شرک. [1000] یعنی هلاک کردند خود را و اهلِ خانۀ خود را به ضلال و اضلال. [1001] یعنی وعده یا وعید و اندرز یا بشارت. [1002] یعنی بجز روی چیزی نیابد که عذاب را به آن نگه دارد و مانند اهل نجات باشد. [1003] یعنی یک بنده که چند کس مالک او باشند، ضائع شود. هم چنین کسی که معبودان بسیار را پرستش میکند، ضائع است و بندهای که خالص برای یک کس است، آن یک کس متولی جمیع امور او باشد. همچنین کسی که موحد باشد و مخلص، خدا کارساز اوست، والله اعلم. [1004] یعنی به دنیا. [1005] یعنی مختار و متصرف اوست.