وضو گرفتن جنب قبل از خواب

نباید زن و شوهر در هنگام جنابت، تا وقتی که وضو نگرفته‌اند بخوابند، زیرا در این مورد احادیث زیادی آمده است:

۱ـ از عایشه لروایت است که رسول الله جهنگامی که جنب بودند و می‌خواستند چیزی را تناول نمایند و یا اینکه بخوابند، استنجا زده و همانند وضوی نماز، وضو می‌گرفتند [۱۹].

۲ـ از ابن عمر سروایت است که عمر سبه رسول الله جگفتند: ای رسول خدا، آیا یکی از ماها می‌تواند جنب بخوابد؟ پیامبر جفرمودند: «آری، وقتیکه وضو بگیرد» و در روایتی دیگر آمده که: «وضو بگیر و آلت تناسلی‌ات را بشور و سپس بخواب». و نیز در روایتی دیگر آمده که: «آری باید وضو گرفته سپس بخوابد و بعداً هر وقت خواست، غسل نماید» و در روایت دیگری چنین آمده که: «آری و اگر می‌خواهد وضو بگیرد» [۲۰].

۳ـ از عمار پسر یاسر مروایت است که رسول الله جفرمودند: «سه نفراند که فرشته‌ها به آنها نزدیک نمی‌شوند: ۱ـ کافر ۲ـ کسی که عطر زعفرانی استفاده نماید. ۳ـ جنب مگر اینکه وضو بگیرد» [۲۱].

ولی این وضو برای جنب واجب نیست بلکه مستحب و موکد است. بنا بر حدیثی که عمر ساز رسول الله جپرسیدند: «آیا یکی از ما میتواند در حال جنابت بخوابد؟ پیامبر فرمودند: آری و اگر می‌خواهد وضوء بگیرد» [۲۲].

و این مطلب را حدیث عایشه لنیز تایید می‌کند که ایشان فرمودند: «رسول الله جبدون اینکه دست به آب بزنند جنب می‌خوابیدند، سپس بیدار شده و غسل می‌نمودند» [۲۳].

و در روایتی دیگر از عایشه لآمده است که «پیامبر جشب را جنب می‌گذراندند تا اینکه بلال آمده و ایشان را برای نماز بیدار می‌کردند، سپس بلند شده و غسل می‌نمودند و من فرو ریختن آب از سرشان را مشاهده می‌نمودم، سپس به نماز می‌رفتند و من صدایشان را در نماز صبح می‌شنیدم و بعد آنروز را روزه می‌گرفتند».

یکی از راویان به نام مطرف می‌گوید که از استادم عامر پرسیدم: آیا این موضوع در رمضان بوده؟ گفت: آری، البته در رمضان و غیر آن فرقی نمی‌کند [۲۴].

ولی این نیز جائز است که زن و شوهر جنب، گاهی بجای وضو تیمم نمایند، بنا بر حدیث عایشهلکه می‌گوید: «رسول اللهجچون جنب می‌شد و می‌خواست بخوابد، وضو می‌گرفت و یا تیمم می‌نمود» [۲۵].

ولی اگر زن و شوهر قبل از خواب غسل نمایند، بهتر است. بنا بر حدیثی که عبدالله بن قیس سروایت می‌نماید که: از عایشه لپرسیدم وقتی رسول الله ججنب می‌شدند آیا قبل از خواب غسل می‌نمودند و یا خوابیده و چون بیدار می‌شدند غسل می‌نمودند؟ عایشه لفرمودند: هر دو کار را انجام می‌دادند گاهی غسل نموده می‌خوابیدند و گاهی وضو گرفته و بعداً می‌خوابیدند، گفتم ستایش خداوند که در این امر گنجایش قرار داده است [۲۶].

[۱۹]ـ این حدیث را بخاری، مسلم، ابوعوانه در کتب صحاحشان روایت نموده‌اند وبنده (آلبانی) نیز در کتاب صحیح سنن ابی داوود شماره ۲۱۸ تخریج نموده‌ام. [۲۰]ـ این حدیث را ائمه ثلاثه در کتب صحاحشان روایت نموده‌اند و ابن عساکر ۱۳/۲۲۳/۲ روایت نموده- روایت دومی را ابوداوودبا سند صحیح ذکر کرده چنانکه بنده (آلبانی) در صحیح ابی داوود شماره ۲۱۷ بیان نمودم و روایت سومی را مسلم ابوعوانه و بیهقی ۱/۲۱۰ روایت نموده‌اند و روایت آخری را ابن خزیمه و ابن حبان در کتب صحاحشان روایت نموده‌اند چنانکه در التلخیص ۲/۱۵۶ نیز ذکر شده است و این دلالت دارد که این وضو واجب نیست و رای جمهور علماء نیز همین است. [۲۱]ـ این حدیث حسن است، و ابوداوود در سننش ۲/۱۹۲-۱۹۳ با دو سند روایت کرده است و احمد و طحاوی و بیهقی با یک سند رویات نموده‌اند ترمذی و بعضی دیگر علماء اینرا صحیح قرار داده‌اند ولی از اشکال خالی نیست چنانکه بنده (آلبانی) در کتابم ضعیف سنن ابی داوود شماره ۲۹ ذکر نمودم ولی متنی که در اینجا ذکر شده دو شاهد دارد که هیثمی در المجموع ۵/۱۵۶ ذکر نموده است بهمین خاطر این حدیث را حسن قرار داده ام و یکی از آنها را طبرانی در الکبیر ۳/۱۴۳/۲ از ابن عباس روایت نموده است. [۲۲]ـ این حدیث را ابن حبان در صحیح خویش ۲۳۳ از ابن خزیمه روایت نموده اصل این حدیث در صحیحین ذکر شده است. [۲۳]ـ این حدیث را ابن ابی شیبه ۱/۴۵/۱ و اصحاب سنن بجز نسائی روایت نمودند ولی نسائی در العشره ۷۹-۸۰ و طحاوی طیالسی احمد و بغوی در تحت حدیث علی بن الجعد ۹/۸۵/۱ و ۱۱/۱۱۴/۲ و ابویعلی در مسندش ۲۲۴/۲ و بیهقی و حاکم روایت نموده‌اند و این دو بزرگوار این حدیث را صحیح قرار داده و می‌گویند این حدیث صحیح است و من در صحیح ابی‌داوود تحت شماره ۲۲۳ بیان نمودم. [۲۴]ـ این حدیث را ابن ابی شیبه از روایت شعبی از مسروق ۲/۱۷۳/۲ روایت نموده و سند آن نیز صحیح است و احمد ۶/۱۰۱و۲۵۴ و ابویعلی در مسندش ۲۲۴/۱ نیز روایت نموده‌اند. [۲۵]ـ این حدیث را بیهقی از طریق عثام بن علی عن هشام عن ابیه عن عایشه ۱/۲۰۰ روایت نموده است و حافظ در الفتح ۱/۳۱۳ گفته است که سند این حدیث حسن است و بنده آلبانی) می‌گویم که ابن ابی شیبه ۱/۴۸/۱ از عایشه موقوفا روایت نموده که سند آن نیز صحیح است. [۲۶]ـ این حدیث را مسلم ۱.۱۷۱ و ابوعوانه ۱/۲۷۸ و احمد ۶/۷۳ و ۱۴۹ روایت نموده‌اند.