چند توصیه برای زن و شوهر

در پایان همسران را به چند مورد توصیه می‌نمایم:

۱- هر دو همسر یک دیگر را به اطاعت و پیروی از الله تبارک و تعالی و احکام ثابت شده در قرآن و سنت، نصیحت و توصیه نمایند و تقلید ازکسی یا عرف و عادتی که در میان مردم رواج یافته و یا مذهبی را بر کتاب الله و سنت رسولش ترجیح ندهند. خداوند عزوجل می‌فرمایند:﴿وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٖ وَلَا مُؤۡمِنَةٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمۡرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ ٱلۡخِيَرَةُ مِنۡ أَمۡرِهِمۡۗ وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلٗا مُّبِينٗا ٣٦﴾[الاحزاب : ٣٦]

«هیچ زن و مرد مومنی در کاری که خدا و رسولش داوری کرده باشد اختیاری از خودشان ندارند، هر کس هم از دستور خدا و رسولش سرپیچی نماید گرفتار گمراهی کاملاً آشکار گشته است».

۲- بر هر دوی آنها لازم است که حقوق یکدیگر را همانگونه که خداوند بر آنها فرض نموده رعایت نمایند، بعنوان مثال نباید زن در تمام کارها با مرد مساوی باشد و مرد نباید نسبت به آنچه که خداوند به او فضل و کرم نموده و او را بر زن سرپرستی و ریاست داده سوء استفاده نماید و بر او ظلم کند و به ناحق کتکش بزند.

الله عزوجل می‌فرماید:﴿...وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِي عَلَيۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ٢٢٨﴾[البقرة: ٢٢٨]

«برای زنان حقوق و واجبات شایسته‌ای است (که باید شوهران ادا کنند) همانگونه که بر آنان حقوق و واجباتی است( که باید در قبال آن) ادا کنند و مردان بر آنان برتری دارند،و الله توانمند و با حکمت است».

و نیز الله می‌فرماید: ﴿ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ بِمَا فَضَّلَ ٱللَّهُ بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ وَبِمَآ أَنفَقُواْ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡۚ فَٱلصَّٰلِحَٰتُ قَٰنِتَٰتٌ حَٰفِظَٰتٞ لِّلۡغَيۡبِ بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُۚ وَٱلَّٰتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَٱهۡجُرُوهُنَّ فِي ٱلۡمَضَاجِعِ وَٱضۡرِبُوهُنَّۖ فَإِنۡ أَطَعۡنَكُمۡ فَلَا تَبۡغُواْ عَلَيۡهِنَّ سَبِيلًاۗ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيّٗا كَبِيرٗا ٣٤﴾[النساء : ٣٤] «مردان بر زنان سرپرستند بدین خاطر که خداوند بعضی را بر بعضی فضیلت داده است و بدان دلیل که مردان از اموال خویش خرج می‌کنند. پس زنان صالحه، آنانی هستند که فرمان بردارند و به پاس آنچه الله برای آنان حفظ کرده، در نبود شوهر، نگهبانان چیزهایی‌اند که خداوند به حفظ آنها دستور داده‌ است و زنانی که از سرکشی و سرپیچی آنان بیم دارید، پند و اندرزشان دهید و (اگر فرمانبردار نشدند) از همبستری با آنان خود داری کنید وبستر خویش را جدا سازید و( اگر باز هم تأثیر نکرد) آنان را کتک بزنید. پس اگر از شما اطاعت کردند راهی دیگر (برای سرزنش و تعدی) بر آنها نجویید، بی‌گمان خداوند بلند مرتبه و بزرگ است».

و از معاویه بن حیده سروایت است که ایشان از رسول الله جپرسید: ای رسول الله حق همسرمان بر ما چیست؟ پیامبر جفرمودند: «اینکه او را خوراک دهی هر گاه که خوراک خوردی و به او لباس بپوشی چون لباس پوشیدی و به او نگو که خداوند چهره‌ات را زشت گرداند و او را نزن. و او را جز در خانه ترک نکن، زیرا شما همسران با یکدیگر جماع می‌کنید و همه این اعمال (زدن و کناره گرفتن..) را تا حدودی که جایز باشد انجام دهید» [۱۶۶]. و نیز رسول الله جفرموده‌اند: «افراد عادل روز قیامت بر منبرهایی از نور و در سمت راست خداوند رحمان قرار می‌گیرند گرچه هر دو دست خداوند رحمان راست است، آنانی که در حکم و داوری با خانواده و زیردستانشان عدل و انصاف می‌نمایند» [۱۶۷].

زمانیکه هر دو همسر از حقوق یکدیگر آگاه شده و آنها را رعایت نمایند، خداوند زندگی نیک و با سعادتی را تا پایان عمرشان به آنها عنایت می‌فرماید زیرا خداوند فرموده است: ﴿مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٩٧﴾[النحل: ٩٧]

«هر مرد و زن که عمل صالح را در حال ایمان انجام دهد، پس ما او را شاد و زنده نگه داشته و زندگی پاک و آرامش بخشی را به او عطا خواهیم کرد و به آنها اجر و مزدی بهتر از آنچه که انجام دادند خواهیم داد».

۳- بر زن ضروری و واجب است که بطور ویژه ودر حد توان، از دستورات شوهرش پیروی نماید. زیرا این از اموری است که خداوند مردان را بر زنان ترجیح داده‌است چنانکه در دو آیه گذشته: ﴿ٱلرِّجَالُ قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ﴾و ﴿وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞ﴾این مطلب بیان شده است.

احادیث صحیح زیادی در تأکید این مطلب آمده است و به وضوح بیانگر این مطلب است که زن در صورت اطاعت و یا نافرمانی از شوهرش مستحق چه خواهد شد، در اینجا آوردن و متذکر شدن بعضی از آنها را ضروری می‌دانم شاید نصیحتی برای زنان دوران ما باشد. زیرا خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٥٥﴾[الذاريات: ٥٥]. «یادآوری نما زیرا یادآوری برای مؤمنین نفع می‌رساند».

۱- پیامبر جمی‌فرمایند: «جائز نیست که زنی (بغیر از رمضان)، در حالیکه شوهرش موجود است، بدون اجازه وی روزه بگیرد، و نباید کسی را بدون اجازه وی، به منزلش راه دهد» [۱۶۸].

۲- رسول اکرم جمی‌فرمایند:«اگر شوهری همسرش را برای همبستری فراخواند و او نیامد و شوهر شب را با ناراحتی گذراند، فرشته ها تا به صبح بر او لعنت می‌فرستند». و در روایتی دیگر آمده: «تا اینکه زن بازگردد. و در روایت دیگری آمده تا اینکه شوهر از وی راضی گردد» [۱۶۹].

۳- رسول الله جفرمودند: «سوگند بذاتی که جان محمد در قبضه اوست زن تا حق شوهرش را ادا نکند نمی‌تواند حق پروردگارش را اداء نماید و اگر شوهر از او در خواست همبستری نمود و او بر کجاوه شتر سوار بود نباید از این خواسته‌اش روگردانی نماید» [۱۷۰].

۴- پیامبر بزرگوار اسلام جفرمودند: «هیچ زنی در دنیا همسرش را آزار و اذیت نمی‌نماید مگر اینکه همسر دیگرش که از حورالعین است می‌گوید: خدا ترا بکشد او را آزار نده همانا او مهمانی است بنزد تو و به زودی از تو جدا شده و نزد ما خواهد آمد» [۱۷۱].

۵ـ از حصین بن محصن سروایت است که می‌فرماید: عمه ام به من گفت: که برای کاری نزد رسول الله جرفتم، گفتند: این کیست آیا متاهل است؟ گفتم: آری، فرمودند: رفتارت با شوهرت چگونه است؟ گفتم کوتاهی نمی‌کنم مگر آنجایی که قدرت و توانش را نداشته باشم. پیامبر جفرمودند: «متوجه باش در کجا و در چه مرحله‌ای با او قرار داری همانا او بهشت و دوزخ تو است» [۱۷۲].

۶- رسول الله جفرمودند: «اگر زنی نمازهای پنجگانه‌اش را ادا، شرمگاهش را حفاظت و از شوهرش اطاعت و فرمانبرداری نماید از هر دروازه بهشت که بخواهد داخل خواهد گشت» [۱۷۳].

[۱۶۶]ـ این حدیث را ابوداوود ۱/۳۳۴ و حاکم ۲/۱۸۷-۱۸۸ و احمد ۵/۳/و۵ با سند حسن روایت نمودند حاکم گفته که این حدیث صحیح است و ذهبی نیز تاییدش نموده و بغوی نیز این روایت را در شرح السنة روایت نموده است و مقصود جمله اخیر حدیث همان ترک همبستری و زدن زنان سرکش و نافرمان است. [۱۶۷]ـ این حدیث را مسلم ۶/۷ و حسین مروزی در زوائد الزهد این مبارک ۱۲۰/۲ از الکواکب ابن عروه الحنبلی جلد شماره ۸۷۸ و ابن منده در التوحید ۹۴/۱ روایت نموده‌اند و ابن منده گفته که این حدیث صحیح است. [۱۶۸]ـ این حدیث را بخاری ۴/۲۴۲/۲۴۳ و مسلم ۳/۹۱ و ابوداوود ۱/۳۸۵ و دیگر محدثین روایت نموده‌اند. [۱۶۹]ـ این حدیث را بخاری ۴/۲۴۱ و مسلم ۴/۱۵۷ و دیگر محدثین روایت نموده‌اند. [۱۷۰]ـ این حدیث صحیح را ابن ماجه ۱/۵۷۰ و احمد ۴/۳۸۱ و دیگر محدثین روایت نموده‌اند. [۱۷۱]ـ این حدیث را ترمذی ۲/۲۰۸ و ابن ماجه ۱/۶۲۱ و دیگر محدثین روایت نموده‌اند. [۱۷۲]ـ این روایت را ابن ابی شیبه ۷/۴۷/۱ و ابن سعد ۸/۴۵۹ و نسائی در عشرة النساء و احمد ۴/۳۴۱ و دیگر محدثین روایت نموده‌اند. [۱۷۳]ـ این حدیث را طبرانی در الأوسط ۱۶۹/۲ و ابن حبان در صحیح خویش و احمد تحت شماره ۱۶۶۱ و دیگر محدثین روایت نموده‌اند.