ذهبی محدث:
توجه و تلاش امام ذهبی از هجده سالگی به علم حدیث معطوف گردید. وی بیشتر وقت خود را به این فن اختصاص داد و برای آن سفرهای بسیاری نمود و راویان بسیار را زیارت کرد، از آنان شنید و بر آنان خواند و از آنان استفاده علمی برد.
ذهبی حرص شدیدی بر عُلُوّ إسناد (سند عالی) و کثرت طرق روایت داشت. بیشترین سندهای عالی وی احادیثی «نُه‌گانه» هستند یعنی میان وی و رسول خداصنُه راوی قرار می‌گیرند.
اما با وجود اهمیتی که امام ذهبی به علو سند و بسیار بودن راه‌های راویت آن داشت -که این در ذات خود مهم است- مهم‌ترین مساله در این علم برای وی، شناخت حدیثِ صحیح از ضعیف، و دانستن علل حدیث و اختلاف یک حدیث در طُرُق مختلف آن، و شناختِ رجال سند حدیث از نظر جرح و تعدیل بود. این ویژگی مهم ذهبی در علم حدیث است، وی در شناخت رجال و وضعیت روایان و جَرح و تعدیل و نقد اسناد و شناخت «متفق» و «مُفتَرِق» و «مُؤتلِف» و «مختلِف» مهارت یافت چنانکه تاج الدین سُبکی می‌گوید: «در همه ابواب علم حدیث وارد شد».
از دیگر صفات بارز ذهبی این بود که نه جمود محدثان را داشت و نه تقلید ناقلان، بلکه از نگاه فقیهانه و اندیشه عمیق برخوردار بود؛ شخصیتی ویژه داشت و منهجی مستقل، و بر صحت آنچه نقل می‌نمود و نقد آنچه صحیح نبود بسیار حریص بود [۹۳].
[۹۳] همان، صفحه ۱۱۵، ۱۲۰.