خلاصة المسائل - در مذهب حنفی - جلد دوم

فهرست کتاب

احکام آن دزدی که دست قطع می‌شود و یا نمی‌شود

احکام آن دزدی که دست قطع می‌شود و یا نمی‌شود

مسئله ۱۶۳۵: استفاده از چیزهائی که اصولا در مملکت مباح است و اجازه تصرف برای مردم هست شریعت حدی تعیین ننموده است، مثل هیزم خشک و گیاه، نی، ماهی، مرغ وحشی و شکار، زرنیخ (گل زرد)، گل بره ( گل سرخ ) و گچ. البته دولت اسلامی مقرراتی در این‌ها وضع نموده بود لازم است برای حفظ نظام مملکتی از دستورات مقرره پیروی شود.

مسئله ۱۶۳۶: در دزدیدن چیزهائی که فاسد می‌شود مثل پنیر و گوشت و میوه‌های تازه قطع دست نمی‌شود، بلکه تعزیر و تنبیه شرعی بعمل آید.

مسئله ۱۶۳٧: در دزدیدن میوه بر درخت و کشت‌هائی که درو نشده است قطع دست نمی‌شود.

مسئله ۱۶۳۸: در دزدیدن نوشابه‌های مست کننده دست قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۳٩: در دزدیدن اهل و اسباب‌های مطربی قطع دست نمی‌شود.

مسئله ۱۶۴۰: در دزدیدن قرآن مجید اگرچه زیورآلات بر جلدهایش باشد قطع دست لازم نمی‌شود، و همچنین است در دزدیدن اسباب و اثاثیه خود مسجد قطع دست نمی‌شود.

مسئله ۱۶۴۱: در دزدیدن صلیب طلائی (مثلثی که نصارا آن را عبادت می‌کند) و نرد و شطرنج (وسائل قماربازی) دست قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۴۲: اگر کسی کودکی را دزدید قطع دست نمی‌شود، اگرچه با آن کودک زر و زیور باشد، البته در تمام مواردی که قطع دست نمی‌شود استرداد مال گرفته شده با تعزیرات شرعی برای حاکم شرع اجرا می‌گردد.

مسئله ۱۶۴۳: در دزدیدن کتاب‌های فقه و حدیث و تفسیر و غیره قطع دست نمی‌شود، ولی در دزدیدن دفترهای حساب دست قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۴۵: در دزدیدن چوب‌های قیمتی مثل چوب صندل، ساج و آبنوس اگر از محل محفوظ دزدیده شود دست قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۴۶: در دزدیدن نگین‌های فیروزه، یاقوت و زبرجد قطع دست می‌شود.

مسئله ۱۶۴٧: در امانت خیانت کردن و غارت و اختلاس قطع دست نمی‌شود، بلکه تعزیر است.

مسئله ۱۶۴۸: در دزدین کفن میت که نباش نبش قبر می‌کند و کفن را می‌دزد قطع دست نیست.

مسئله ۱۶۴٩: دزدی که از بیت المال مسلمین دزدی می‌کند دستش قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۵۰: اگر کسی مالی را دزدی کرد که در آن شرکت دارد قطع دست نمی‌شود.

مسئله ۱۶۵۱: اگر کسی از دیگری مثلا ده درهم یا بیشتر طلبکار بود و به اندازه طلب خود یا بیشتر دزدی کرد دستش قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۵۲: اگر کسی مالی را دزدید و در آن دزدی دستش قطع شد و آن را به صاحبش برگرداند، بعدا عین همان مال را مجددا دزدید دستش قطع نمی‌شود بشرطی که هیچ تغییری در آن نیامده باشد، ولی اگر از حال اولی تغییر پیدا کرده بود مثل اینکه اول نخ دزدیده و دستش قطع شده، بعد از اینکه به صاحبش برگرداند صاحبش نخ‌ها را پارچه بافت و دو مرتبه پارچه‌ها را دزدید پای چپش قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۵۳: اگر کسی از خانه پدر و مادر یا ذی رحم محرم مثل خانه خاله و غیره و خواهر خود دزدی کرد دستش قطع نمی‌شود، اگرچه مال دزدیده شده مال غیر بوده که در خانه پدر و مادرش نگهداری می‌شده، ولی اگر مال پدر و مادر خود را از خانه غیر دزدید دستش قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۵۴: اگر از خانه مادر رضاعی خود دزدی کرد دستش قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۵۵: اگر یکی از زوجین از یکدیگر دزدی کردند دست آنان قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۵۶: اگر مهمان از خانه صاحبخانه دزدی کرد قطع دست نمی‌شود.

مسئله ۱۶۵٧: اگر کسی از منزل کسی بعنوان دزدی اثاثیه یا پول برداشت، و از منزل بیرون نیاورد دستش قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۵۸: اگر از منزلی که دارای چند خانه است و در هر خانه یک شریک سکونت دارد کسی از یک خانه دزدی کرد و به صحن منزل آورد دستش قطع می‌شود، و همچنین اگر یکی از شرکا منزل از خانه شریک خود دزدی کرد دستش قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۵٩: اگر دزدی خانه کسی را سوراخ نمود داخل خانه شد و به رفیق خود که در خارج خانه می‌باشد اثاثیه یا پول را داد دست هیچ یک از هر دو دزد قطع نمی‌شود، و همچنین اگر خانه را سوراخ نمود و از خارج خانه کالا یا پولی را برداشت دستش قطع نمی‌شود.

مسئله ۱۶۶۰: اگر عده‌ای به خانه کسی داخل شدند ولی بعضی آنان اسباب‌ها یا پول‌ها را برداشته دست همه قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۶۱: اگر دزدی کیسه‌ای را برید که کیسه خارج لباس یا پتو می‌باشد دستش قطع نمی‌شود، و اگر کیسه در داخل لباس یا پالتو جای سازی شده قطع می‌شود.

مسئله ۱۶۶۲: اگر از قطار شتر اشتری را دزدید یا باری را برداشت دستش قطع نمی‌شود، و همچنین از بار ماشین اگر ساکی دزدی کرد قطع دست نمی‌شود، ولی اگر از جلو پای مسافری ساکی را دزدی کرد یا از ساکی که در ماشین است مقداری اثاثیه یا پول دزدید قطع دست می‌شود.

تبصره: از شرایط قطع دست سارق این است که: سرقت از مکان محفوظ انجام گیرد و مکان محفوظ بر دو قسم است: ۱- حفاظت در خود محل باشد، مثل خانه و منزل و آغل گوسفند. ۲- آن است که حفاظت به وسیله نگهبان باشد. لذا اگر کسی از مسجد یا حمام که شرعا مکان محرز نیست چون هرکس داخل می‌شود کالای کسی را دزدی کرد که صاحبش در آنجا بود دستش قطع می‌شود، چون مکان به وسیله حفاظت صاحبش محرز گردیده است.