احکام مالی که انسان آن را پیدا میکند
مسئله ۱٧۸۲: مالی که انسان آن را مییابد و نشانه ای ندارد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود، آن مال نزدش امانت است، و بهتر این است که در موقع یافتن شاهد بگیرد که این را برای حفاظت و رسانیدن به صاحبش نگهداری میکند، و باید به هر وسیله ممکن اعلام نماید تا صاحب اصلی آن معلوم گردد، نه بصورتی اعلام شود که صاحب دروغی برایش پیدا شود.
مسئله ۱٧۸۳: چیز یافته شده در صورتی که قیمتش از هفت مثقال نقره کمتر بود چند روزی سراغ داده شود، و در صورتی که قیمتش بیشتر بود اگر بعد از یکسال صاحبش پیدا شد به او تسلیم شود، وإلا یافته شده را خیرات بدهد، و اگر بعد از خیرات دادن صاحبش پیدا شد و به خیرات دادنش راضی نبود میتواند شخصی را که یافته ضامن سازد.
مسئله ۱٧۸۴: گوسفند و گاو و شتر هم اگر بدون صاحب در محلی پیدا شدند حکم یافته شده را دارند.
مسئله ۱٧۸۵: اگر مال یافته شده احتیاج به هزینه داشت، و خوف این بود که هزینهاش او را از بین خواهد برد و به اندازه قیمتش صرف خواهد شد، آن مال فروخته شود و قیمت آن نگهداری شود تا صاحبش معلوم گردد، و اگر نفقه به صرفه و صلاح آن بود حاکم شرع دستور نفقه بدهد، و آن را دین بر ذمه صاحب مال محسوب نماید، وقتی که صاحب آن پیدا شد نفقه از او مطالبه گردد، و اگر نداد میتواند شخص پیدا کننده آن یافته شده را تا پرداخت نفقه خرج شده تحویل ندهد.
مسئله ۱٧۸۶: مالی که در زمین حرم (قسمتی از زمینهای مکه) یا غیر آن یافته شده فرقی ندارد.
مسئله ۱٧۸٧: اگر صاحب مال پیدا شده حاضر شد و ادعای مالکیت نمود، بمجرد دعوا یا شاهد نیاورد به او تحویل نگردد، و اگر علائمی برایش بیان کرد که بیانگر صداقتش شود شخص پیدا کننده میتواند به او تحویل دهد، و در موقع تحویل کفیلی از او بگیرد که اگر بعدا معلوم شد دروغ گفته به شخصی که کفالت نموده مراجعه شود.
مسئله ۱٧۸۸: اسباب یا پول پیدا شده را نباید به شخص ثروتمندی داد، و اگر خود پیدا کننده هم غنی بود نباید از آن استفاده نماید، و اگر فقیر بود استفاده برای او جائز است.