خلاصة المسائل - در مذهب حنفی - جلد دوم

بیان شرکت عقود و اقسام آن

مسئله ۱٧٩۴: شرکت عقود که از جمله لوازمات صحت آن ایجاب و قبول است، مثل اینکه شخصی برای دیگری بگوید که: در فلان تجارت تو را شریک نمودم، و آن شخص دیگر بگوید: قبول کردم، بر چهار قسم است: ۱- شرکت مفاوضه، ۲- شرکت عنان، ۳- شرکت الصنایع، ۴- شرکت الوجوه.

مسئله ۱٧٩۵: شرکت مفاوضه [۱۸]، این است که دو نفر با سرمایه مساوی تشکیل شرکت دهند، پس از تشکیل هر یک از دو شریک در تصرفات و دخالت‌ها و دیونی که متوجه شرکت شود مساوی خواهند بود، چون این شرکت چنانچه از اسمش پیداست مفاوضه می‌باشد، یعنی هر یک از دو شریک امر شریک را به شریک خود تفویض نموده است.

مسئله ۱٧٩۶: چون شرایط شرکت مفاوضه بسیار است، لذا این شرکت فقط به لفظ مفاوضه منعقد می‌شود، مثل اینکه دو شریک قرار و عهد نمایند که ما شرکت مفاوضه تشکیل می‌دهیم.

مسئله ۱٧٩٧: شرکت مفاوضه بین دو شخص آزاد، بالغ، مسلمان یا دو ذمی منعقد می‌شود، و اگر یکی از دو شریک اهل کتاب بود و دیگر مجوسی نیز جائز است.

مسئله ۱٧٩۸: شرکت مفاوضه بین شخص آزاد و برده، و بین کودک و بالغ، و بین مسلمان و کافر و همچنین بین دو غلام و دو کودک و دو مکاتب جائز نیست.

مسئله ۱٧٩٩: شرکت مفاوضه بر وکالت و کفالت بین دو شریک منعقد می‌شود، به این معنی که هر یک در خرید و فروش وکیل و کفیل یکدیگر می‌باشند.

مسئله ۱۸۰۰: در شرکت مفاوضه هر یک از دو شریک چیزی را خریداری نمایند برای شرکت و برعهده شرکت می‌باشد، و فروشنده از هریک می‌تواند مطالبه قیمتش را بنماید مگر خوراک و لباس مصرفی خانوادگی، و آنچه بر ذمه یک طرف لازم گردد از دیون طرف دیگر ضامن است، حتی اگر یکی از بیگانه ای پرداخت وجهی را کفالت کرد شریک دیگر هم ملزم به پرداخت می‌باشد.

مسئله ۱۸۰۱: اگر یکی از دو شریک مفاوضه پولی را میراث گرفت یا به او بخشیده شد شرکت مفاوضه باطل می‌شود، و شرکت عنان می‌گردد که در آینده شرکت عنان بیان خواهد شد، ولی اگر یکی از دو شریک مفاوضه کالائی را میراث بود شرکت باطل نمی‌شود.

مسئله ۱۸۰۲: در شرکت مفاوضه لازم است رأس المال پول رائج باشد، و اگر قصد کرده‌اند شرکت را به وسیله کالا تشکیل دهند باید هریک از دو شریک نصف مال خود را به نصف مال دیگر بفروشد و بعدا شرکت را منعقد نمایند.

[۱۸] که دو نفر یا چند نفر با هم شرکت نمایند.