با پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در حج

فهرست کتاب

۷- انجام کارهای خیر

۷- انجام کارهای خیر

خداوند بزرگ در کتاب مجید خود بندگان را تشویق به مسابقه در کارهای نیک می‌نماید و می‌فرماید:

﴿وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ ١٣٣[آل‌عمران: ۱۳۳].

«و شتاب کنید بسوی آمرزشی از پروردگار خویش، و بسوی بهشتی که پهنایی آن مانند آسم آن‌ها و زمین است که برای پرهیزگاران آماده شده است».

عادت پیامبر جدر حج نیز بر همین منوال بوده که با چند مثال زیر دانسته می‌شود:

الف- التزام به امور مستحب: مثل غسل نمودن برای احرام [۷۳]، استعمال خوشبوئی.

قبل از احرام و بعد از انجام امور حج [۷۴]، تلبیه مداوم و بلند گفتن آن تا زدن جمره العقبه [۷۵](آخرین جمره)، ابتدا نمودن به طواف بیت الله و رمل (پهلوانی) در سه شوط اول [۷۶]، دو رکعت نماز بعد از طواف پشت مقام ابراهیم [۷۷]، دعا بر بالای صفا و مروه [۷۸]، ذکر در وقت استلام هر دو رکن و در وقت زدن جمره [۷۹]و امور دیگر.

ب- تأخیر در بیرون شدن از "مزدلفه" تا روشن شدن هوا کمی قبل از طلوع خورشید؛ با وجود اینکه می‌توانست زودتر از حرکت کند، و این کار را به خاطر ضعیفانی که با آن حضرت بودند انجام نداد [۸۰].

ج- ذبح نمودن صد شتر [۸۱]: در حالی که یک هفتم یک شتر و یا یک گاو، و یا یک رأس گوسفند می‌توانست کافی باشد [۸۲].

و نکته مهم اینکه متوجه می‌شویم که پیامبر جتمام مناسک حج را شخصا ادا نموده و احدی را به نیابت نگرفته مگر در وقت ضرورت.

به طور مثال:

بعد از اینکه شصت و سه شتر را خود آن حضرت به دست مبارک خویش قربانی نمودند، علیس را به حیث نائب و وکیل دستور دادند تا بقیه شترها را قربانی نماید [۸۳]... و در بعضی روایات آمده که پیامبر جنیز با علیس مساعدت می‌کردند [۸۴]که در این صورت نائب نیز نگرفته‌اند.

اعتراض نشود که پیامبر جدر بعضی از امور حج از اصحاب خویش استعانت و کمک می‌گرفته، مثل اشعار (علامت گذاری) بعضی از هدی [۸۵]، بر پا نمون قبّه برای آن حضرت در نمره [۸۶]، جمع کردن سنگریزه برای ایشان از مزدلفه به خاطر رمی جمرات [۸۷]و رسیدگی به مَرکب (سواری) آن حضرت [۸۸]و از این قبیل، چرا که یا امور ذکر شده اصالتا از کارهای "نسک" نیست و یا اینکه نبی مهربان جبا این کار قصد تشویق و دادن شرف برای برخی از افراد را داشته‌اند.

خلاصه کلام اینکه متأمّل در نگاه اول درک می‌کند که پیامبر جکوشش زیاد و رغبت تام داشته که مناسک را به وجه اکمل و برتر ادا نماید، مگر اینکه مصلحتی در کار بوده باشد، به طورمثال سعی بین "صفا" و "مروه" را سواره انجام داد [۸۹]، و حجر الاسود را با عصا استلام کرد [۹۰]، بخاطر اینکه مردم در اطرافش زیاد بوده‌اند و پیامبر خدا می‌خواست که همه صحابه کرام ایشان را ببینند و اگر مسائل و مشکلات داشته باشند به آسانی سوال نمایند.

برادر عزیز، حاجی محترم! شما در بهترین سرزمین و بهترین ایام عمرتان قرار دارید، فرصت را غنیمت شمرده و کوشش کنید که در امور خیر از بقیه دوستان و همسفرهای خود پیشقدم باشید، و بدانیم که خداوند متعال به عبادات و اعمال ما ضرورت ندارد و اگر تقوی و خدا ترسی اختیار نمائیم فایده اش به خود ما می‌رسد، و خداوند متعال به صورت و دارائی کسی ‌نگاه نمی‌کند بلکه دل پاک و عمل بی‌شائبه و بی‌ریا را می‌بیند.

و به یاد داشته باشیم که امروز عمل است و حساب نیست و فردا حساب است و عمل نخواهد بود. پس کسی‌که در این دنیا عمل نیک داشته باشد کامیاب و سرفراز است و کسی‌که وقت خود را ضایع کرده باشد، هلاک گردیده است [۹۱].

[۷۳] جامع الترمذی، حدیث شماره: ۸۳۰. [۷۴] صحیح بخاری، حدیث شماره:۱۵۳۹. [۷۵] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۵۴۴، ۱۵۷۳. صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۱۸۴. [۷۶] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۶۱۵،۱۶۱۶. [۷۷] جامع الترمذی، حدیث شماره: ۸۵۶. [۷۸] صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۲۱۸، ۱۲۶۱. [۷۹] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۷۵۱، صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۲۱۸. [۸۰] نگا: صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۶۸۰، صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۲۹۳. [۸۱] نگا: صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۷۱۸. [۸۲] نگا: صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۶۸۸، زاد المعاد۲/۲۲۱. [۸۳] نگا: سنن ابن ماجه، حدیث شماره: ۳۰۷۴. [۸۴] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۲۵۰۶، صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۲۱۸. [۸۵] صحیح ابن خزیمه، حدیث شماره: ۲۶۰۹. [۸۶] صحیح مسلم، حدیث شماره :۱۲۱۸. [۸۷] سنن ابن ماجه، حدیث شماره: ۳۰۲۹. [۸۸] مسند امام احمد، حدیث شماره: ۲۷۲۹۰. [۸۹] نگا: صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۶۰۸. [۹۰] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۷۱۵، صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۲۱۸. [۹۱] مراجعه شود به: صحیح مسلم، حدیث شماره: ۲۵۶۴، ۲۶۹۹.