۹- زهد و بی رغبتی دردنیا
شکی نیست که قلب رسول خدا جبه پروردگارش بسته بوده و به مظاهر دنیا تعلق نداشت، و اگر مالی در دسترس آن حضرت قرار میگرفت با وسعت قلب و بدون اینکه به فکر ذخیرهاندوزی برای خود و اهلش باشد، آن را در راه خدا انفاق میکرد.
در حدیث آمده است که پیامبر جدعا میفرمود: خدایا! آل محمد را به قدر کفایت رزق و روزی بده [۱۰۱].
گاهی تمام روز را از گرسنگی رنج میبرد و چیزی برای خوردن نداشت؛ چنان که عمر فاروقس روایت میکند: رسول الله جرا دیدم که تمام روز گرسنه بود و حتی خرمای خشک نیز نداشت که شکم خود را سیر نماید [۱۰۲].
و از مظاهر زهد آن حضرت که در موسم حج به مشاهده رسیده این است که:
الف- با وسائل و سامان کهنهای سفر کردند که چهار درهم و یا کمتر از آن ارزش داشته است [۱۰۳].
حافظ ابن قیـّم میفرماید: پیامبر جدر رَحل (وسائل و سامانی) سفر نمودند که کجاوه، هودج و عمّاریه نداشت [۱۰۴].
سالها بعد وقتی که عبد اللّه ابن عمرس گروهی از حجاج "یمن" را میبیند که زینهای شترهای آنها از پوست دباغی شده و پوزبند شترهایشان از موی میباشد، حج پیامبر گرامی اسلام را در ذهن خویش خاطر نشان ساخته و میفرماید: کسیکه دوست دارد مشابهترین گروه را که به پیامبر و اصحابش - وقتی که به حجه الوداع آمده بودند- ببیند، بسوی اینها نگاه کند [۱۰۵].
ب- و از صورتهای زهد آن حضرت جدر موسم حج اینست که با کمال تواضع و محبت "اسامه ابن زید" را از عرفات تا مزدلفه و "فضل ابن عباس" را از مزدلفه تا منی به پشت سر خویش سوار نمودند [۱۰۶].
ج- و آنگاه که به عرفه ایستاد، فرمود: «لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ لَبَّيْكَ اللَّهُمَّ إِنَّ الْخَيْرَ خَيْرُ الآخِرَهْ» [۱۰۷]. که تعلّق قلب پیامبر را به آخرت نشان میدهد.
د- آن حضرت جدر موسم حج از سائر مسلم آنها تمایز نداشت و حتی وقتی که به "سقایه" آمد و میخواست آب بنوشد، عباسس برای فرزند خود گفت: ای فضل! نزد مادرت برو، و ازآن جا برای پیامبر جنوشیدنی بیاور.
رسول خدا فرمود: ای عباس! برایم آب بده.
عباس گفت: یا رسول الله! مردم دستهای خود را در سقایه میزنند.
پیامبر جفرمود: من از همان آبی مینوشم که عامه مردم از آن مینوشند [۱۰۸].
ﻫ- آن حضرت در حج خویش یکصد شتر قربانی نمود [۱۰۹]و اگر کسی قلبش به دنیا وابسته باشد از مقدار واجب بیشتر قربانی نمیکند [۱۱۰].
و- کثرت صدقه و طعام دادن مردم: در روز ترویه (روز هشتم ذوالحجّه) به دست مبارک خویش هفت شتر ذبح نمود [۱۱۱]، و در روز قربانی، علیس را دستور داد که گوشت، پوست و همه وسائل متعلق به اشتران ذبح شده را در بین فقرا و مساکین تقسیم نماید [۱۱۲].
ز- تقسیم صدقه در بین مردم: در روز نحر (دهم ذوالحجه) تعدادی گوسفند را در بین مردم تقسیم نمود [۱۱۳]و در حالی که مشغول تقسیم صدقه بود، دو نفر آمدند و صدقه طلب نمودند.
پیامبر جبه آنها نگاه کرد و بعد به زمین نظرانداخت. دید که هر دو جوان هستند و میتوانند کار کنند، فرمود: اگر خواسته باشید از این مال برای شما میدهم، اما این مال صدقه است برای انس آنهای ثروتمند و برای اشخاص قوی و اهل کسب و کار نمیباشد [۱۱۴].
ح- غذای ساده: وقتی که قربانیها را در حجه الوداع ذبح نمود، مقداری گوشت برای خادمش (ثوبانس) داد و فرمود: این گوشت را پخته کن.
ثوبان میفرماید: گوشت را پخته و آماده نمودم، پیامبر جتا زمانیکه به مدینه رسید از آن گوشت تناول میفرمود [۱۱۵].
برادر عزیز و خواهر گرامی! قلب حقیقت بین، از دنیا و زینتهای آن خویشتن را دور نگه داشته و هرگز بنده آن نخواهد شد، زیرا که دنیا فنا شدنی است و برای دنیا پرستان خواری و ذلّت باقی خواهد ماند.
مظاهر تابان ازجوانب ارتباط پیامبر جدر حج با پروردگارش را مطالعه نمودیم که با وجود مشغولیتها ومسئولیتهای زیاد، در مقابل پروردگار خویش منقاد و مطیع در حال عبادت است.
و همچنین حج برای ما نیز یک فرصت طلائی میباشد؛ وقت آن است که از خطاها و لغزشهای گذشته پوزش خواسته و برای آینده بهتر زحمت بکشیم.
پیامبر جمیفرماید: همه انس آنها خطا کارند، و بهترین خطا کارها توبه کنندگان میباشند [۱۱۶].
پس به رسول خدا جاقتدا کرده، کمال عبودیت و انقیاد خویش در مقابل پروردگار را در موسم حج و بعد از آن به نمایش بگذاریم و در کارهای خیر از دیگران سبقت داشته و از کارهای بد گریزان باشیم.
[۱۰۱] نگا: صحیح بخاری، حدیث شماره: ۶۴۶۰، صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۰۵۵. [۱۰۲. - صحیح مسلم، حدیث شماره: ۲۹۷۸. [۱۰۳. ۳ - سنن ابن ماجه، حدیث شماره: ۲۸۹۰. [۱۰۴] زاد المعاد: ۲/۱۶۰. و اینها انواع پالانها و زینهای قیمتی وگران بها بوده که بر پشت شترها گذاشته میشده است. [۱۰۵] سنن ابو داود، حدیث شماره: ۴۱۴۴ ، مسند احمد، حدیث شماره: ۶۰۱۶. [۱۰۶] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۵۴۴. [۱۰۷] صحیح ابن خزیمه، حدیث شماره: ۲۸۳۱. [۱۰۸] مسند احمد، حدیث شماره: ۱۸۱۴، و هم چنین این حدیث بیانگر کمال تواضع رسول گرامی اسلام جمیباشد. [۱۰۹] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۷۱۸. [۱۱۰] که یک رأس گوسفند و یا بز از طرف یک شخص میتواند کافی باشد. نگا: الهدایه از علّامه مرغینانی حنفی ۱/۲۰۱. [۱۱۱] نگاه: صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۵۵۱.سنن ابوداود، حدیث شماره: ۱۷۹۶. [۱۱۲] صحیح بخاری، حدیث شماره: ۱۶۰۲، صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۳۱۷. [۱۱۳] صحیح مسلم، حدیث شماره: ۳۱۸۰. [۱۱۴] سنن ابو داود، حدیث شماره: ۱۶۳۳. [۱۱۵] صحیح مسلم، حدیث شماره: ۱۹۷۵. [۱۱۶] سنن ابن ماجه، حدیث شماره: ۴۲۵۱. فصل دوّم: احوال پيامبر جدر حج با اهل بيت و اقارب
تشویق اهل بیت به کارهای خیر و عام المنفعه
پیشگیری اهل از وقوع در فتنه
آسانی و سهولت
همدردی با اهل و اقارب
احسان و نیکی به ایشان