۳- حرص و تلاش بر رفع مسؤلیت در برابر افراد خانواده
خداوندأ حج بیت الله را بر مردمان توانمند فرض گردانیده است، چنانکه می‌فرماید: ﴿وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗا﴾[آل‌عمران: ٩٧].
«اللهأ حج خانه خدا را بر کسانی که توانایی (مالی و بدنی) برای رفتن به آنجا را دارند، فرض گردانیده است».
بنابراین کسی که استطاعت و توانایی رفتن به آنجا را دارد، حج از عهده وی ساقط نمی‌گردد، تا زمانی که آن را ادا نماید [۱۴۸].
و هرگاه به سیرت آنحضرتصدر حج دقت شود، موارد زیادی را در خواهیم یافت که دلیل بر حرص و تلاش ایشانص بر رفع مسؤلیت در برابر خانواده بر ادا نمودن این واجب عظیم، و عدم بی‌پروایی ایشانشدر این راستا وجود دارد، که به برخی از آن اشاره می‌نمایم:
*- آنحضرتصهرنُه همسر خویش را در این حج با خود بردند [۱۴٩].
*- آنحضرتصضعیفان و نا توانان خانواده‌شان را نیز با خود به حج بردند [۱۵۰].
*- آنحضرتصنه تنها افراد سالم و صحتمند اهل بیت خویش را بر ادای حج تشویق و ترغیب نمودند، بلکه مریضان خانواده و اقارب را نیز به مبادرت در ادای این فریضه تشویق می‌نمودند، طوری که روایت است که ایشان نزد دختر عمویشان -ضباعه بنت الزبیربن عبدالمطلب درحالی که بیمار بود- رفته و فرمودند: «شاید قصد حج رفتن را داشته باشی؟» فرمود: «به خدا سوگند مانعی جز بیماری‌ام نیست»، فرمودند: «به حج برو و شرط کن و بگو که خدایا! به حج رفتنم تا جایست که برایم توان رفتن را بدهی» [۱۵۱]. و در روایت دیگری چنین آمده: «آیا نمی‌خواهی امسال به حج بروی؟!» [۱۵۲].
اما امروز دیده می‌شود که بسیاری مردان بزرگ سال و زنان قادر و توانا برادای حج، این فریضه الهی را باوجود توان مالی و جانی به تعویق می‌اندازند! پس ای سرپرست خانواده! اگر از جمله احسان کننده‌گان به اهل و فرزندان خود هستی باید مسؤلیت خویش را در قبال آن‌ها ادا نمایی، زیرا به عمر، صحت و مال انسان اعتباری نیست، و شاید پیش از آنکه سالی دیگر برسد، اجلت فرار سیده و بمیری، و یا به مریضی مزمنی گرفتار شوی، که قدرت حج کردن از تو برای همیشه سلب گردد، و یا دارایی‌ات از بین برود، که دیگر تا هیچ وقت نتوانی حج را انجام دهی، پیامبر اکرمصبه شتاب و عجله در ادای حج ترغیب و تشویق نموده می‌فرمایند: «هرکس اراده حج کرده است شتاب کند، چون امکان دارد مریض شود یا مرکبش را از دست بدهد و یا اینکه نیازی پیش آید» [۱۵۳]. و در روایتی چنین آمده است: «در ادای حج -فرضی- شتاب کنید، زیرا کسی از شما نمی‌داند که چه چیزی بوی پیش می‌آید) [۱۵۴]. و تو در این عملت از پاداش عظیمی برخوردار خواهی شد، چنانکه آنحضرتصبه زنی که کودکی را نزد ایشانصآورده و گفت: آیا حج این بچه صحیح است؟ فرمودند: بلی و برای تو نیز اجر هست» [۱۵۵]. بلکه اجر و پاداش تو بیشتر خواهد بود، زیرا حج اهل و خانواده‌ات حجی است فرضی، و حج دادن آن زن به پسر فرضی نبود، والله اعلم.
[۱۴۸] با تأسف در سرزمین حرمین خانواده‌هایی وجود دارد که بیش از دها سال زندگی دارند ولی اعضای این خانواده‌ها تا بحال حج فرضی را ادا نکرده‌اند و به بهانه‌های بی‌اساس چون قرضداری و یا مشغولیت وغیره، از ادای حج در فراراند، ولی در مسایل سیر و سیاحت و خوش‌گذرانی و یا رقابت‌های منفی، نسبت به همه پیش قدم‌اند!! (مترجم). [۱۴٩] سنن ابوداود: ۱٧۲۲، با تصحیح البانی: ۱۵۱۵، و زاد الـمعاد: ۲/۱۰۶، سیرت نبی از ابن کثیر: ۴/۲۲۲. [۱۵۰] متفق علیه. [۱۵۱] صحیح بخاری: ۵۰۸٩، سنن ابن ماجه: ۲٩۳۶، با تصحیح البانی: ۲۳٧۵، و لفظ از سنن ابن ماجه است. [۱۵۲] سنن ابن ماجه: ۲٩۳٧، با تصحیح البانی: ۲۳٧۶. [۱۵۳] سنن ابن ماجه: ۲۸۸۳، با تحسین البانی: ۲۳۳۱. [۱۵۴] مسند احمد: ۲۸۶۸، حدیث حسن لغیره. [۱۵۵] صحیح مسلم: ۱۳۳۶.