رأي مفصل شيخ مفيد
میفرماید: «گروهی از اصحاب ما درباره خمس در زمان غیبت اختلاف کردهاند، هرگروه دیدگاهی را برگزیده است (سپس دیدگاههای مختلف را ذکر میکند از جمله میفرماید:) بعضی این دیدگاه را که خمس را باید برای آمادگی ظهور امام زمان پرداخت، نمیپذیرند، بعضی ذخیره کردن آن را واجب میدانند یعنی آن را در زمین دفن کند، و این روایت را که میگوید: (زمین در هنگام ظهور امام زمان، کنزهایش را ظاهر میکند و هرگاه امام قیام فرماید خداوند ایشان را راهنمایی میکند که آن کنزها را در هر جایی که باشد برگیرند) این روایت را تأویل میکند».
آنگاه از میان دیدگاههای مختلف یک دیدگاه را برگزیده است میفرماید:
«خمس را برای صاحب أمر-یعنی امام مهدی- کنارگذاشته شود اگر ترسید که قبل از ظهور امام بمیرد و نتواند آنرا به ایشان بسپارد، به شخص دیگری که به عقل و دیانتش اعتماد دارد واگذار کند تا اینکه او به امام بسپارد، او اگر ظهور امام را دریافت که به ایشان بسپارد و الا به شخص دیندار و قابل اعتمادی واگذار کند و به همین ترتیب تا اینکه امام قیام فرماید».
سپس میفرماید:
«این قول از دیگر دیدگاهها بنظر من آشکارتر است، چونکه خمس حق غائب است، ایشان هم قبل از غبیت روش مشخصی تعیین نفرمودند که از آن پیروی شود».
سپس میفرماید:
«این نیز همانند زکات است که در هنگام فرا رسیدن فرصت، مستحقین آن حاضر میشوند، بنابراین وقتی که مستحق آن وجود داشته باشد ساقط نمیشود».
و میفرماید:
«اگر کسی این بخش از خمس را که سهم خالص امام است به نحویکه ما ذکر کردیم اداء گرداند -یعنی امانت بگذارد وهمچنان اولی به دومی و دومی به سومی....بسپارد- و قسمت دیگر خمس را برای ایتام آل محمد صو مسافران، و مساکین آنان به ترتیبی که در قرآن کریم آمده مصرف کند ازحق دور نگردیده است».
«بل كان على الصواب». «بلکه او بر حق است».
اما بهرحال: «اختلف أصحابنا في هذا الباب». «اصحاب ما در این باب اختلاف نظر داشتهاند»[۸۵] .
[۸۵] الـمقنعة: ص/۴۶.