اثر فقر بر فکر و اندیشه:
خطر و اثر بد فقر تنها بر جانب روحی و خلقی شخص منحصر نمانده، بلکه بر فکر و هوش انسان نیز تأثیر میافگند، فقر انسان را از فکر و اندیشه سالم محروم میسازد؛ زیرا همواره راجع به لقمه نان میاندیشد، در صورتی که توان پوره کردن ضروریات زندگی خود و اعضای خانواده را ندارد، چطور میتواند که فکر سلیم و اندیشه درست داشته باشد.
فقیر شبها را صبح کرده فکر میکند که کجا رود و لقمه نانی پیدا کند و به کدام شهر رود تا نفقه فامیل خود را بدست آورد، فرزندش از گرسنگی، بیماری و سردی مینالند چیزی ندارند تا رفع مشکل نمایند، بسا کسانی به سبب فقر دیوانه شدند.
از امام محمد شیبانی شاگرد امام ابوحنیفه/روایت شده است که او در مجلس علم و فقه نشسته بود که کنیزش آمد و برایش گفت: آرد از خانه تمام شده است، امام محمد/درجواب کنیزش فرمود: خدا تو را بکشد به این سخنت، چهل مسله از مسایل فقه را از حافظه و فکرم بردی. از امام شافعی روایت شده است که میفرمود: از کسی که در خانهاش آرد ندارد مشوره نخواهید، زیرا؛ آن شخص درین حالت فکر پریشان و مشغول دارد، شاید مشوره معقول که زاده فکر آرام است داده نتواند، این حقیقت را علم روانشناسی نیز به اثبات رسانده است. (۲۳ص۱۶)