بنیان ایمان

فهرست کتاب

چگونه است که احادیث آحاد ظنی‌اند و باز هم به آن‌ها عمل می‌شود؟

چگونه است که احادیث آحاد ظنی‌اند و باز هم به آن‌ها عمل می‌شود؟

در پاسخ می‌گوییم: چون ظنِ حاصل از احادیث آحاد، راجح است و چنین ظنی نیز دلیل شرعی محسوب می‌گردد، پس می‌توان عقاید و احکام را با آن‌ها اثبات کرد. ابن‌عبد البر در این زمینه می‌نویسد:

لازم است مجتهد به قوی‌ترین دلیل که عمل به امور یقینی محسوب می‌گردد، عمل نماید؛ زیرا راجح بودن دلیل، زمینه‌ی عمل را فراهم می‌سازد. ولی نباید به دلیلی که احتمال حق و باطل بودنش برابر است، عمل کرد و اعتقاد به برتری چنین دلایلی خطا به شمار می‌رود [۳۹].

بنابراین ظن و گمانی که الله أ از آن نهی کرد، ظن ضعیفی است که دلیلی در عمل به آن وجود ندارد.

بدین ترتیب روشن می‌شود که سلف صالح در لزوم استناد به احادیث آحاد در زمینه‌ی عقاید، اختلاف نداشته‌اند. گرچه برخی از ایشان معتقد بودند که این‌گونه احادیث یقینی نیست.

[۳۹] المسودة (۲۴۵)