حدیث و زبان عربی
در خصوص دانش آموز یا دانشجویان زبان عربی می‌توانیم دلایل یا انگیزههای یادگیری حدیث را این چنین قرار دهیم:
یکم: تأثیر حدیث پیامبر جبر فرهنگ عربی فراتر از تصور است، در حقیقت روش آن همه شاخه‌های فرهنگ و دانش ما را تحت شعاع و تاثیر قرار داده است، ما می‌بینیم که شیوه استناد تمام کتب و منابع تاریخی و ادبی کتابخانه‌های ما از شیوه استنادی حدیث اخذ شده است. چون در ذکر اخبارشان بر ذکر سند تکیه دارند مانند کتاب «الاغانی» ابو فرج اصفهانی، و کتاب «الامالی» از ابو علی قالی و «تاریخ الرسل و الملوک» ابن جریر طبری، کتاب‌هایی از قبیل طبقات رجال، و کتاب‌های تاریخ و کتاب‌های شرح حال و سیره و غیره موجودیت خود را مدیون برکات حدیث نبوی هستند.
دکتر شوقی ضیف می‌گوید: «حدیث بود که باب کتابت تاریخ را گشود و زمینه پیدایش کتب طبقات را در همه فنون آماده ساخت، و این بدون در نظر گرفتن علومی است که مستقیماً از آن نشأت گرفته‌اند مانند علوم حدیثی و یا با مشارکت آن مانند علوم تفسیر و فقه، که خود باعث انقلاب علمی بزرگی گردیده است». دکتر احمد امین نیز می‌گوید: جمع آوری حدیث سبب و اساس پیدایش علومی مانند تفسیر و فقه و تاریخ سیره و تاریخ فتوحات، و طبقات و غیره است که از او جدا شده‌اند... الخ.» [۱۲۸]
دوم: حدیث نبوی از بلیغ‌ترین منابع زبان ماست علاوه بر اینکه از والاترین و درخشان‌ترین نمونههای متون ادبی پس از قرآن بشمار می‌رود. لذا پژوهش و مطالعه مفید و موثر در زبان عربی پژوهشی است که در آن دانش آموز و یا دانشجو از متون زیبا بهره ببرد تا از سبک و شیوۀ آنها در بیان و خطابه‌اش متأثر گردد....
سوم: ادبیات و علوم عربی اصولا در خدمت قرآن و حدیث قرار دارد، حتی با صراحت می‌توان گفت: تمام تنوع و گوناگونی دانش و بینش ما در علوم و فنون و معارف مختلف، فقط به خاطر خدمت به قرآن و سنت می‌باشد و در این مورد امام عبدالقادر بغدادی [۱۲۹]می‌فرماید: آگاه باشید که هر صفت ویژه‌ای که از خصوصیات افتخارآمیز مسلمانان در علوم و فن آوری، و پژوهش به حساب آمده، اهل سنت در آن علمدار بوده و بیشترین سهم را داشته است. [۱۳۰]
چهارم: به خاطر در آمیختگی محکمی که میان علوم عربی و علوم اسلامی هست، هیچ پژوهشگری در ادبیات عربی خبره و آگاه نمی‌شود مگر اینکه با دیگر علوم اسلامی هم آشنایی نسبی داشته باشد.
پنجم: حدیث نبوی یکی از منابع اصلی شواهدی است که در تدوین قواعد و دستور زبان عربی بکار می‌رود. [۱۳۱]
ششم: قواعد علم اصطلاح که گذشتگان مسلمان ما آن را بنیان نهاده‌اند روش قضاوت در مورد اخبار را بدون اینکه متأثر از هیچ معیار دیگری و غیر از تطبیق آن قواعد باشد یاد می‌دهد.
می‌گوییم: این علمی است که امت اسلامی به خاطر داشتن آن بر تمام عالم بشریت فخر می‌فروشد، شرح مفصل این مسأله در بحث (اهمیت اسناد در دین، و اختصاص امت اسلامی به این ویژگی از میان سائر امت‌ها) [۱۳۲]خواهد آمد.
[۱۲۸] ضحی الاسلام. دکتر احمد امین ۳/ ۳۶۲. [۱۲۹] عبدالقادر بغدادی: عبدالقادر پسر طاهر پسر محمد تمیمی، استاد ابو منصور بغدادی، فقیه شافعی مذهب، عالم اصول و نحو و کلام، صاحب تألیفات بسیار سودمند، از جمله «تفسیر القرآن» و «فضائح المعتزله» و «التحصیل فی اصول الفقه» و «الفرق بین الفرق» فوت سال ۴۲۹ - ه شرح حالش در إنباه الرواة قفطی ۲/ ۱۸۵، و بغیة الوعاة ۲/ ۱۰۵، و وفیات الاعیان ۲/ ۳۷۲، و هدایة العارفین ۵/ ۶۰۶، و طبقات الشافعیة ابن سبکی ۵/ ۱۳۶، و طبقات المفسرین داودی ۱/ ۳۳۲ شماره ۲۹۴، و فوات الوفیات ابن شاکر ۱/ ۶۱۳، و البدایة و النهایة ابن کثیر ۱۲/ ۴۴، و طبقات الفقهاء الشافعین ابن کثیر ۱/ ۳۹۳ شماره ۱۷. موجود است. [۱۳۰] الفرق بین الفرق ص ۳۲۱. [۱۳۱] به تفصیل در جواب شبهه روایت به معنی ص ۳۸۶-۳۹۵ خواهد آمد. [۱۳۲] نک: ج ۲ ص ۱۴۸.