معرفی کتاب (توثیق الاحادیث) از جاین بول:
این کتاب (به گفته استاد صدیق) در نه فصل به این ترتیب تالیف شده است:
۱- زدودن کتابها و رسالههایی که در باب سندیابی احادیث نبوی نگاشته شده است.
۲- سندیت از دیدگاه محمد عبده.
۳- بحث پیرامون سندیت در مجله المنار.
۴- بحثهای دیگری درباره سندیت.
۵- بحث و استدلال پیرامون جمعآوری و تدوین حدیث.
۶- بحث و استدلال پیرامون عدالت راویان حدیث.
۷- بحث و استدلال پیرامون عدالت ابوهریرهس.
۸- بحث و استدلال پیرامون جعل و تقلب در حدیث.
۹- روایت احادیث.
این کتاب همه آنچه که مسلمانان در مورد حدیث نوشتهاند از کتاب و مقالات، از محمد عبده و رشید رضا در مجله المنار گرفته تا احمد امین، و هیکل، و ابیریه را عرضه کرده است.
سپس کتاب در مورد جنجالی که کتاب (اضواء علی السنه المحمدیه) شیخ ابیریه در سال ۱۹۵۸ تالیف کرد و رد و پاسخهایی که از طرف علمای اسلامی به آن داده شد صحبت میکند؛ مانند دفاع از سنت دکتر محمد ابو شهبه، و یا دفاع از ابوهریره در میزان، و دفاع از حدیث نبوی محمد سمامی، و یا رد شبهههای دشمنان سنت از گروه دانشمندانی چون دکتر سباعی، و سلیمان ندوی، و محبالدین خطیب، و عبدالرزاق حمزه در تار و تاریکی ابیریه در مقابل نور و روشنایی اضواء علی السنه المحمدیه برای آنچه از لغزش و گمراهی و بهتانهایی که در آن آمده است. یا مصطفی سباعی در کتاب السنه و مکانتها فی التشریع الاسلامی آورده است. و یا محمد عجاج در کتاب ابوهریره گزارشگر اسلام - روایه الاسلام - و یا سنت قبل از جمعآوری آمده است و هر کس این کتاب (جاینبول) - توثیق الاحادیث - را بخواند، اندیشه مؤلف آن را میفهمد، که چگونه نوشتههای مورد اعتماد مسلمانان را ابلهانه و بیمقدار میداند، کسانی که از سنت پیامبرشان جدفاع کردهاند، و کار خاورشناسان را برجسته و بزرگ نشان میدهد. با وجود تفاوت بسیاری بین نوشتههای بیرقیب مانند: ابی شبهه و یمانی و سباعی، و یا این کرمهای متحرک چون احمد امین، و ابی ریه که وجود دارد. بشنو که در مورد احمد امین چه میگوید: تردیدهای او در سندیت احادیث آشکار و واضح است، براساس مباحثات علمای غربی نوشته شده است، و جاینبول از کتاب او چنین نقل میکند: که او نویسنده بیهمتا، و صاحب تلاشهای بینظیر در تقدیم روش و برنامههای انتقادی از دانش تاریخ اسلامی و عربی میباشد، و آنگاه که نامی از سباعی میآورد روش او را چنین توصیف مینماید به اینکه: آمیخته از فحش و ناسزا و بسیار سطحی و ساده میباشد.
این گفته «جاینبول» بسیار دور از واقع است، چون روشهای سباعی/بسیار راست و استوار است، و اصلاً در روش و برنامه خود از سب و دشنام پیروی نکرده است، چنانکه جاینبول میگوید، و این کتاب در میان ما موجود و خود شاهد این ماجرا است. و این گفته او - که از شر آنان به خدا پناه میبریم - ویژگی و خصوصیت خاورشناسان را در طعنه زدن به هر کسی که لغزشها و اشتباهات آنها را تعقیب نماید و بر ملا سازد، بیان میکند و آنها هیچ پروای ندارند که گاهی او را متعصب و شوونیسم بنامند، و گاهی به جاهل و کوته فکر او را بخوانند، والا اگر منصفانه در میان آن مردم قصاوت میکردند، تأیید میکردند که کتاب (السنة ومکانتها فی التشریع الاسلامی) دکتر سباعی، یگانه کتاب قرن در طرح موضوع، و واقعگرایی میباشد. چون مؤلف آن هر چیزی را که به بحث او ارتباط داشته باشد از تازه و کهنه آورده است، و هر تردید و شبههای را نابود کرده است، و هر حدس و گمانی را به روشهای علمی دقیق پراکنده کرده است. [۴۴۴]
خلاصه گفتار در مورد کتاب و مؤلف آن چیزی است که استاد جمال النبا در کتاب خود (السنة ودورها فی الفقه الجدید) میگوید که دکتر سباعی به خاطر کتاب «السنة ومکانتها فی التشریع الإسلامی» شایسته است که به لقب «شافعی عصر جدید» خوانده شود. [۴۴۵]
اما کجا خاورشناسان توانایی دادن چنین شهادتی را دارند؟ آنها هیچ گاه این شهادت را نخواهند داد مگر برای کسانی به دست آنان پرورش یافته باشند و افکار و اندیشه ویرانگر آنان را پذیرفته باشند.
[۴۴۴] ضوابط الروایة عند المحدثین ۲۹۴-۲۹۸ با تغییرات. [۴۴۵] السنة و دورها فی الفقه الجدید ص ۷۴.