آیا سحر و ساحری حقیقت دارد؟
جمهور علما بر این باورند که سحر، حقیقت دارد و این، دیدگاهِ اهل سنت و جماعت است. ابن هبیره در کتاب «الإشراف علی مذاهب الأشراف» میگوید: «بهاجماع علما، سحر، حقیقت دارد، جز ابوحنیفه /که گفته است: از نظر من، سحر، حقیقت ندارد».
معتزله نیز بر این باورند که سحر، حقیقت ندارد؛ دلیلشان، این است که الله متعال، فرموده است:
﴿يُخَيَّلُ إِلَيۡهِ مِن سِحۡرِهِمۡ أَنَّهَا تَسۡعَىٰ﴾[طه: ۶۶].
«در اثر جادویشان چنین به نظر موسی رسید که ریسمانها و عصاهایشان حرکت میکند».
اینها میگویند: ﴿يُخَيَّلُ﴾، یعنی چنین تصور میشد و این، نشان میدهد که سحر، حقیقت ندارد.
دیدگاه درست، این است که سحر، حقیقت دارد؛ همانگونه اقوال فراوانی در اینباره از صحابه، تابعین و سلف صالح وجود دارد؛ البته تخییل یا ایجاد تصور که حقیقت ندارد، یکی از انواع جادوست.
در بسیاری از موارد، جادوگر برای اجرای جادو یا سحر خود، از غیرالله و ارواح خبیثه کار میگیرد تا جادویش به انجام برسد؛ پیامبرصسحر را در کنار شرکِ به الله، جزو گناهان بسیار بزرگی برشمرده است که انسان را به هلاکت و نابودی میکشاند. همانگونه که در «صحیحین» آمده است: پیامبرصفرمود: «اجْتَنِبُوا السَّبْعَ المُوبِقَات». یعنی: «از هفت گناهِ مهلِک بپرهیزید». پرسیدند: اینها، چه گناهانی هستند؟ فرمود: «الشِّرْكُ بِاللَّه، السِّحْر،...». یعنی: «شرک به الله، سحر و...».