۱- امور حرام، فقط محرمات مورد اجماع علما نیست
بدیهی است که محرمات هم در احکام مورد اختلاف علما و هم در احکام مورد اجماع آنان وجود دارد، زیرا اگر قرار باشد محرمات در موضوعات غیر اجماعی نباشد، باید این اصل را بپذیریم که حرام فقط آن چیزی است که علما در حرمت آن اجماع* داشته باشند، در این صورت باید همه‌ی اموری را که علما در حرمت آن اختلاف‌نظر دارند، حلال بدانیم، در حالی که چنین باوری با اجماع امت اسلام ناسازگار است و بطلان قطعی آن محرز می‌باشد.
اگر در موارد اختلاف – گرچه در یک مسأله – حرمت یک مسأله ثابت گردد، در این صورت وضعیت مجتهدی که قائل به حلال‌بودن آن فعل است از دو حال خارج نیست: یا باید معتقد باشیم همانند هر فرد دیگری که حرامی را حلال کند، یا انجام دهد، توبیخ و مجازات می‌شود، و یا او را از مجازات معاف کنیم و هر حکمی را در مورد این مجتهد می‌پذیریم، در مورد احادیث وعید نیز پذیرا باشیم.
علاوه براین، «وعید» برای مجازات فاعل یک کار حرام، اعلام شده است و عقوبت حلال‌شمردن یک عمل حرام بیش از مجازات کسی است که یک امر حرام را بدون اعتقاد به حرمت آن مرتکب می‌شود. و حلال‌شمردن یک مسأله‌ی اختلافی را توسط یک مجتهد به دلیل معذوریت مستحق عقوبت حلال‌شمردن یک عمل حرام نمی‌دانیم، پس به طریق اولی باید بپذیریم که «وعید» به فاعل آن عمل نیز نمی‌رسد؛ لذا مذمت و مجازات در خصوص مجتهد منتفی است و مستحق وعید نیز نمی‌باشد؛ چرا که وعید نوعی مذمت و عقاب است و اگر درست باشد که وعید را از جنس مجازات به حساب آوریم، همان پاسخی که در خصوص بعضی از مجازات‌ها قابل طرح است، در مورد انواع دیگر هم می‌توان مطرح نمود، و فرقی هم بین مقدار کم و زیاد مجازات یا شدت و نرمی آن وجود ندارد، و کسی که از مقدار کم آن مبری باشد، از مقدار زیاد آن هم معاف خواهد بود، لذا مجتهد نه تنها مجازات نمی‌شود، بلکه اجتهادش ثواب هم دارد.