تحقیقی پیرامون اجتهاد ائمه

۸ - اولویت معنای ظاهر حدیث

زمانی که لفظ حدیث را بر عموم‌بودنش حمل کنیم، متضمن سبب لعنت هم خواهد بود، و کسی که به خاطر وجود مانعی از حکم حدیث مستثنی شده باشد بر استثناء خود باقی می‌ماند، و روشن است کسی که وعده یا وعیدی می‌دهد، درست‌بودن کلامش مشروط به این نیست که به سبب وجود مانع، افراد مستثنی از آن وعده یا وعید را اعلام نماید.

اگر «لعنت» را فقط مختص عملی بدانیم که در حرمت آن اجماع و اتفاق‌نظر وجود دارد، و یا اعتقاد به عقید‌‌های مخالف با اجماع* را سبب لعن بدانیم، باز هم سبب لعن در حدیث بیان نشده است، و آن عموم نیاز به تخصیص* دارد؛ یعنی در هردو صورت لازم است یک عامل تخصیص وجود داشته باشد. بنابراین، بهتر است که حدیث را با الفاظ اصلی‌اش در نظر بگیریم، تا فهم حدیث با ظاهر* آن موافقت داشته باشد، و برای فهم حدیث نیاز به تقدیر هیچ مطلبی نباشد.