١-١-٢ معنی اصطلاحی نذر
نذر در شریعت اسلام به این معنی میباشد که فرد بر خود عبادتی را که شرع بر او لازم نکرده، واجب گرداند[٢٨]، عدهای مانند امامان رویانی و ماوردی گفتهاند که نذر در لغت به معنی وعدهدادن به امور خیر و شر است، اما در شریعت فقط وعدهدادن به امور خیر میباشد[٢٩] چرا که رسول ج میفرماید: «لَا نَذْرَ فِي مَعْصِيَةِ»[٣٠] در عمل معصیت نذری نمیباشد؛ و این قول بعضی دیگر از فقها مانند امام شهاب رملی و امام رویانی رحهما الله نیز میباشد[٣١].
اما آنچه که در نظر ما راجح میباشد، این است که نذر در اصطلاح به این معنی است که «فرد بر خود عبادتی را که شرع بر او لازم نکرده، واجب گرداند» اما اینکه بگوییم «نذر در شریعت وعدهدادن فقط به امور خیر میباشد، تعریف دقیقی نمیباشد؛ چرا که عمل به وعدهای که فرد میدهد گاهی مندوب و گاهی واجب میباشد، اما این تعریف آنها مانع از دخول وعدههای مندوب نمیگردد و عمل به نذرور منعقده یک مسلمان واجب میباشد و نه مندوب.
[٢٨]- ابن اثیر، النهایة (ج ٥ ص ٣٩) / الموسوعة الکویتیة (ج ٤٠ ص ١٣٦) / الجزیری، الفقه على المذاهب الأربعة (ج ٢ ص ١٠٧) / تقي الدین الحصني، كفاية الأخيار (ص ٦٥١) / ابن شهاب رملی، نهایة المحتاج (ج ٨ ص ٢١٨) / شربینی، مغني المحتاج (ج ٤ ص ٤٠٩) / بهوتی، کشاف القناع (ج ٦ ص ٢٧٣) / کاسانی، البدائع والصنایع (ج ٥ ص ٨٢) / صنعانی، سبل السّلام (ج ٤ ص ٣٦٣) / الآبي الأزهري، الثمر الداني (ص ٤٢٨) / قاضی عیاض، مشارق الأنوار (ج ٢ ص ٨).
[٢٩]- ماوردی، الحاوي الکبیر (ج ١٥ ص ٤٦٣) / انصاری، أسنی المطالب (ج ١ ص ٥٧٤) / شربینی، مغني المحتاج (ج ٤ ص ٤٠٩) / رویانی، بحر المذهب (ج ١١ ص ٦٩).
[٣٠]- مسلم (ش: ٤٣٣٣) / ابوداود (ش: ٣٢٧٦-٣٢٩٠-٣٢٩٢-٣٢٩٤) / ابن ماجه (ش: ٢١٢٥-٢١٢٤) / ترمذی (ش: ١٥٢٥-١٥٢٤) / نسایی (ش: ٣٧٩٢-٣٨١٢-٣٨٣٤-٣٨٣٥-٣٨٣٦-٣٨٣٧-٣٨٣٨-٣٨٣٩-٣٨٤٠).
[٣١]- انصاری، أسنی المطالب (ج ١ ص ٥٧٤) / تقی الدین الحصني، كفاية الأخيار (ص ٦٥١) / ابن شهاب رملی، نهایة المحتاج (ج ٨ ص ٢١٨) / ابن حجر، تحفة المحتاج (ج ١٠ ص ٦٨) / شربینی، الإقناع (ج ٢ ص ٦٠٧) / رویانی، بحر المذهب (ج ١١ ص ٦٩).