احکام نذر در فقه اسلامی

١-٣-٣ مباح بودن نذر کردن

نظر خود امام مالک  / بر این است که نذر کردن مباح می‌باشد، البته اگر تکرار نشود؛ چرا که در غیر این صورت انجام آن برایش مشکل می‌گردد[٦١] و ابن رشد  / مالکی هم نذر کردن را مباح می‌داند[٦٢]. و ابن حامد حنبلی  / هم آن را مباح می‌داند،[٦٣] عده‌ای از حنفیه هم گفته‌اند که نذر کردن در طاعت مباح می‌باشد؛ چه مطلق باشد و یا معلق[٦٤].

اما دلیل این‌ها برای اباحه نذر این است که می‌گویند چون ما احادیث امر و نهی داریم و هیچ دلیلی هم برای ترجیح بین آن‌ها نداریم، لذا حمل آن‌ها به اباحه اولی می‌باشد تا امر و نهی پیامبر  ج هردو اعمال گردد.

اما این دلیل قوی نمی‌باشد؛ چرا که امر به وفای نذور و نهی از انجام آن، توسط شارع بی‌حکمت نبوده است، مگر می‌شود که شارع از چیزی نهی کند و به چیزی امر کند که فقط برای مباح باشد؟ مخصوصاً با این همه شدتی که در نهی و با آیاتی که در مورد مدح و پاداش عمل به نذر آمده است؟ آیا اگر شارع به انجام عملی وعده پاداش دهد و از آن نهی هم کند، انجام آن عمل مباح می‌باشد؟ و آیا ما نباید آن را به شرایط خاص ورود حمل نماییم؟

اما اینکه می‌گویند: «بر اباحه حمل می‌گردد چون احادیث امر و نهی داریم و ترجیح هیچکدام اولی از دیگری نمی‌باشد و نباید امر و نهی پیامبر  ج هردو بدون اعمال بمانند»، ما هم می‌گوییم: چگونه دلیل ترجیح نداریم؟ پس بهتر است به دلایل ترجیح، در قسمت ترجیح آرا رجوع گردد تا دلایل ترجیح معلوم گردد.

[٦١]- قاضی مغربی، البدر التمام (ج ٥ ص ١٠٦) / شوکانی، نیل الأوطار (ص ١٦٣٢).

[٦٢]- حاشیة الدسوقي علی الشرح الکبیر (ج ٢ ص ١٦٢) / حاشیة الصاوي علی الشرح الصغیر (ج ٤ ص ٢٧١) / زحیلی، الفقه الإسلامي وأدلته (ج ٤ ص ١١٦) / الموسوعة الكويتية (ج ٤٠ ص ١٣٩).

[٦٣]- الموسوعة الكويتية (ج ٤٠ ص ١٣٩) / مرداوی، الإنصاف (ج ١١ ص ١١٧) / ابن مفلح، المبدع (ج ٩ ص ٣٢٤).

[٦٤]- زحیلی، الفقه الإسلامي وأدلته (ج ٤ ص ١١٦).