۳- مسئله قدم و حدوث کلام الله
- یعنی: کلام الله مخلوق و حادث است یا قدیم و غیر مخلوق؟
این مسئله که قسمتی از کتب کلامیه را اشغال نموده و بلکه از عوامل مهم پیداییش علم کلام بودهاست با مراجعه بتاریخ معلوم میگردد گه این فکر بهیچ وجه در اسلام سابقه نداشت، بلکه از مباحث لاهوتی علمای یهود بود، چنانکه ابن اثیر در طی ذکر عقاید (احمد بن ابی دؤاد) معتزلی میگوید: «احمد قائل به خلق قرآن بود، و این عقیده را از (بشر مریسی) [۱٧۲]و او از (جهم بن صفوان) و ایشان از (جعد بن درهم) و او از (ابان بن سمعان) و او از (طالوت) و ایشان از دائی خود (لبید بن اعصم یهودی) گرفته بود، لبید از کسانی بود که قائل به خلق تورات بود، و خواهر زادهاش طالوت در این خصوص کتابی تألیف کرده بود» [۱٧۳]. خلاصه این مسئله که از مسائل مهمه علم کلام و جزو عقاید فرق معتزله است از جمله اسرائیلیات و سوقاتیهای یهود است.
[۱٧۲] این شخص اصلاً یهودی و بعد از متکلمین اسلامی بود، ضحى الإسلام، ج۱ ص ۳۳٧. [۱٧۳] کامل ابن اثیر: ج ٧ ص ۲۶.