۱- وحدانیت الله
قرآن کریم، خبر می‌دهد که هیچ معبود برحقی جز الله وجود ندارد و بدین‌سان بر کلمه‌ی توحید (=لا إله إلا الله)تأکید می‌کند؛ همان‌گونه که در آیات ذیل آمده است:
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُ﴾[البقرة: ۲۵۵].
«الله، هیچ معبود برحقی جز او وجود ندارد».
﴿فَٱعۡلَمۡ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ﴾[محمد: ۱٩].
«پس بدان که معبود راستینی جز الله وجود ندارد».
﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١﴾[الاخلاص: ۱].
«بگو: او، الله یکتاست (که در ذات و صفاتش، یگانه می‌باشد)».
﴿ٱللَّهُ ٱلَّذِي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ﴾[الحشر: ۲۲].
«اوست الله، ذاتی که هیچ معبود برحقی جز او وجود ندارد».
﴿وَإِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلرَّحۡمَٰنُ ٱلرَّحِيمُ ١٦٣﴾[البقرة: ۱۶۳].
«و معبودتان، یگانه معبودی است که هیچ معبود برحقی جز او وجود ندارد؛ (پروردگارِ) بخشنده مهربان».
﴿أَنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ﴾[ابراهيم: ۵۲].
«... او یگانه معبود برحق است».
﴿وَقَالَ ٱللَّهُ لَا تَتَّخِذُوٓاْ إِلَٰهَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِۖ إِنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ﴾[النحل: ۵۱].
«و الله فرمود: دو معبود انتخاب نکنید. جز این نیست که او یگانه معبود برحق است».
﴿وَإِلَٰهُنَا وَإِلَٰهُكُمۡ وَٰحِدٞ﴾[العنكبوت: ۴۶].
«و معبود ما و معبود شما، یکی است».
و دیگر آیات فراوانی که در این‌باره وجود دارد. از سوی دیگر، قرآن کریم پس از اینکه بارها گزارش می‌دهد که معبود برحقی جز الله وجود ندارد، دلایلی برای اثبات این حقیقت ذکر می‌کند؛ همان‌گونه که در آیات ذیل آمده است:
﴿لَوۡ كَانَ فِيهِمَآ ءَالِهَةٌ إِلَّا ٱللَّهُ لَفَسَدَتَا﴾[الأنبياء: ۲۲].
«اگر در آسمان و زمین معبودانی جز الله وجود داشتند، بی‌گمان آسمان و زمین تباه می‌شدند».
﴿قُل لَّوۡ كَانَ مَعَهُۥٓ ءَالِهَةٞ كَمَا يَقُولُونَ إِذٗا لَّٱبۡتَغَوۡاْ إِلَىٰ ذِي ٱلۡعَرۡشِ سَبِيلٗا ٤٢﴾[الإسراء: ۴۲].
«بگو: اگر آن‌گونه که (مشرکان) می‌گویند، معبودان دیگری با پروردگار بودند، در این صورت به طور قطع (معبودان باطل) راهی به سوی صاحب عرش می‌جستند».
﴿مَا ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ مِن وَلَدٖ وَمَا كَانَ مَعَهُۥ مِنۡ إِلَٰهٍۚ إِذٗا لَّذَهَبَ كُلُّ إِلَٰهِۢ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ﴾[المؤمنون: ٩۱].
«الله، هیچ فرزندی برنگرفته است و هیچ معبودی با او نیست. (اگر جز این بود) هر معبودی آفریده‌هایش را (به سوی خود) می‌برد و بر یکدیگر برتری می‌جستند».
﴿هَلۡ مِنۡ خَٰلِقٍ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ﴾[فاطر: ۳].
«آیا خالق و آفریننده‌ای جز الله که از آسمان و زمین به شما روزی می‌دهد، وجود دارد؟».
﴿أَمۡ خَلَقُواْ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۚ بَل لَّا يُوقِنُونَ ٣٦﴾[الطور: ۳۵].
«آیا بدون آفریدگار، آفریده شده‌اند یا خودشان آفریننده‌اند؟».
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ ٢١ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ ٢٢﴾[البقرة: ۲۱-۲۲].
«ای مردم! پروردگارتان را پرستش کنید؛ همان ذاتی که شما و پیشینیانتان را آفریده است. باشد که پرهیزکار شوید. ذاتی که زمین را برایتان بستر قرار داد و آسمان را (هم‌چون) سقفی بالای سرتان برافراشت، و از آسمان برایتان آب فروفرستاد و با آن، انواع میوه ها را به ثمر رساند تا روزیِ شما باشد. پس دانسته و در حالی که می‌دانید، برای الله شریکانی قرار ندهید».
﴿أَتَدۡعُونَ بَعۡلٗا وَتَذَرُونَ أَحۡسَنَ ٱلۡخَٰلِقِينَ ١٢٥﴾[الصافات: ۱۲۵].
«آیا بت «بعل» را می‌خوانید و بهترین آفریدگار را رها می‌کنید؟».
﴿ضَرَبَ لَكُم مَّثَلٗا مِّنۡ أَنفُسِكُمۡۖ هَل لَّكُم مِّن مَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُم مِّن شُرَكَآءَ فِي مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ فَأَنتُمۡ فِيهِ سَوَآءٞ تَخَافُونَهُمۡ كَخِيفَتِكُمۡ أَنفُسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ ٢٨﴾[الروم: ۲۸].
«(الله) برایتان از حال خودتان مثال می‌زند؛ آیا بردگانتان در آنچه نصیبتان کرده‌ایم، با شما شریکند؛ بدین‌ترتیب که شما در دارایی‌ها با هم برابر باشید و همان‌گونه که از ناحیه‌ی دیگر شریکانتان نگرانید، از این‌ها نیز بیم داشته باشید؟ بدین‌سان آیات خود را برای خردمندان بیان می‌کنیم».
﴿وَٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ مَا يَمۡلِكُونَ مِن قِطۡمِيرٍ ١٣ إِن تَدۡعُوهُمۡ لَا يَسۡمَعُواْ دُعَآءَكُمۡ وَلَوۡ سَمِعُواْ مَا ٱسۡتَجَابُواْ لَكُمۡ﴾[فاطر: ۱۳-۱۴].
«و آنان که جز الله (به فریاد) می‌خوانید، مالک پوست نازک هسته‌ی خرما نیز نیستند. اگر آنان را بخوانید، دعا و خواسته‌ی شما را نمی‌شنوند و اگر بشنوند، پاسختان را نمی‌دهند».
و دیگر آیاتی که در این باب، فراوان است.
به روشنی مشاهده می‌کنید که این آیات به صورتی قطعی و واضح بر وحدانیت الله متعال دلالت دارند؛ به گونه‌ای که امکان انکارش وجود ندارد یا نمی‌توان هیچ‌یک از این آیات را بر مفهومی غیر از مفهوم ظاهریِ آن‌ها حمل نمود.
بدین‌سان همه‌ی شاخص‌ها و حقایق چهارگانه‌ی قرآنی در زمینه‌ی اثبات اصول عقیده، بر این اصل بزرگ یعنی بر وحدانیت الله متعال، کاملا منطبق می‌باشد، بلکه تمام قرآن بر این حقیقت گواهی می‌دهد؛ قرآن کریم دقیقا به همین روش و با شاخص‌های یادشده، یک اصل بزرگ دیگر، یعنی نبوت محمد جرا نیز بیان می‌دارد: