روش قرآن در اثبات اصول

فهرست کتاب

وظیفه و جایگاه عقل

وظیفه و جایگاه عقل

پس وظیفه‌ی عقل، این نیست که به ‌دور از آموزه‌های روشنِ وحی، در جست‌وجوی اصول دین باشد یا بخواهد اصلی دینی بیابد که در نصوص وحی به آن تصریح نشده است؛ بلکه وظیفه‌ی عقل منحصراً اندیشیدن در آموزه‌ها و داده‌های وحی و نیز باور به آن است؛ هم‌چنین وظیفه دارد به وحی و عقاید برآمده از آن- که برای عقل‌ها و اندیشه‌های سالم قابل قبول است،- یقین نماید و عدم تناقض در آن را دریابد و دلایل عقلی و نقلی‌اش را بیاموزد و ارائه دهد.

عقل هم‌چنین به استنباط احکامِ فرعی از میان ادله‌ی ظنی می‌پردازد؛ فرقی نمی‌کند که این ادله، نصوص شرعی باشند یا اینکه در مسأله‌ای که نص شرعی وجود ندارد، از روش‌های استنباطیِ دیگری استفاده کند. در حوزه‌ی تفکر دینی، کاربرد و وظیفه‌ی دیگرِ عقل، قرار دادن هر یک از احکام استنباطی در جایگاه مربوط به آن و نیز تطبیق علمیِ آن می‌باشد که این امر، در عرصه‌ی اجتهاد به انجام می‌رسد.