پیروی از آیات متشابه یا دنباله‌روی از شبهات، ویژگیِ نمایانِ کج‌اندیشان بی‌تقوا و گمراه
برای اینکه این گمراه‌کنندگان را بشناسید تا از آنان برحذر باشید، فقط کافی‌ست به شبهاتی که می‌آورند، بنگرید؛ یعنی به همان احتمالاتی که در دایره‌ی آیات قطعی و واضح قرآن نمی‌گنجد و چیزی جز پندار و گمانِ بی‌اساس نیست؛ همان‌گونه که الله متعال می‌فرماید:
﴿إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُ﴾[النجم: ۲۳].
«آنان تنها از گمان و پندار و خواسته‌ی نفس پیروی می‌کنند».
و نیز می‌فرماید:
﴿هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦ﴾[آل‌عمران: ٧].
«او، ذاتی‌ست که قرآن را بر تو نازل کرد؛ بخشی از آن، آیات روشن و مشخصی هستند که اصل و اساس این کتاب اند و بخشِ دیگر، آیات متشابه‌اند. کسانی که در دل‌هایشان انحراف (و میل به باطل) وجود دارد، برای فتنه انگیزی و تأویل (نادرست) آیات، در پی آیاتِ متشابه بر می-آیند».
قرآن، خود بیان می‌دارد که آنان‌که در دل‌هایشان انحراف و میل به باطل وجود دارد، از شبهات پیروی می‌کنند؛ اما چرا؟ پاسخ قرآن، این است که قصدشان، فتنه‌انگیزی و تأویل آیات بر طبق امیال و خواسته‌های نفسانیِ آن‌هاست؛ بنابراین به جای رجوع به دلایل واضح و روشن، به سراغ کلمه‌ای در اینجا و آنجا می‌روند و با سوء استفاده از گستردگی زبان عربی که شاملِ «حقیقت» و «مجاز» می‌باشد و حاوی الفاظ مشترکی با معانی و مفاهیم گوناگون است، می‌کوشند تا بدون در نظر گرفتن قراین و شواهد هر متن، مفهوم یا برداشتِ مورد نظرِ خود را که هیچ وجهی از صحت ندارد، موجه و درست نشان دهند! در قرآن کریم، نکاتی کلی و مُجمَل آمده که شرح آن در آیه یا آیاتی دیگر، بیان شده است؛ همین‌طور نکته‌ای به صورت مطلق ذکر شده که در جایی دیگر، مقیَّد آمده است و همین‌طور، موضوعی در یکجا به صورت عام ذکر گردیده و در جایی دیگر تخصیص یافته است. کج‌اندیشان بی‌تقوا و گمراه، نکات مُجمَل را جدا و بریده از تفصیل آن می‌آورند و همین‌طور عام را بدون خاصِّ آن ذکر می‌کنند!.