امام بخاری و ابن حنبل:

زندگی امام بخاری در بغداد منحصر به نوشتن حدیث نبود بلکه با ائمه مورد وثوق دیدار می‌کرد و از علم آنان استفاده می‌نمود. همان طوری که آنان نیز از دریای دانش بیکران او بهره می‌بردند اما احمد بن حنبل/احترامی در خور و شایسته‌شان امام بخاری نسبت به او قایل بود و به دوستانش می‌فرمود: «خراسان کسی را مانند محمد بن اسماعیل تولد نکرده است».

از عجایب اینکه این دو امام بزرگوار در محیط رشد و نمو و اسلوب تعلیم و تعلم خصوصیات مشابهی داشتند، هردو یتیم بودند و مادرانشان در تربیت علمی صحیح آنان تلاش کردند، هردو به تحصیل و فراگیری علوم در سرزمین خود بسنده نکرده بلکه سفرهای متعدد انجام دادند و قسمتی از عمر خود را در هجرت گذراندند تا با ائمه و حفاظ هر منطقه دیدار نمایند و از آنان کسب حدیث کنند هردو صالح، متقی و پرهیزگار بودند و به کاخ پادشاهان و سلاطین پا ننهادند و در جلب حمایت و پشتیبانی والیان و حکمرانان سعی نداشتند. در بیان آراء و نظریاتشان بی‌باک بودند و در اظهار حق و حقیقت از کسی واهمه‌ای نداشتند.

امام احمد بن حنبل/ترجیح داد که ضربت تازیانه و شلاق را تحمل کند ولی نگوید که قرآن مخلوق است. همچنین امام بخاری وقتی رایی را صادر می‌کرد از آن عدول نمی‌نمود چرا که او کلمه‌ای را بیان نمی‌کرد مگر اینکه دلیلی از کتاب و سنت برای آن داشته باشد آرای خود را با دقت فراوان و تحقیق و تفحص بیان می‌فرمود. تنها فرق این دو امام بزرگوار این است که:

احمد بن حنبل از او مسنتر بود و مسندش شامل چهار هزار حدیث است ولی کتاب «الجامع الصحیح» امام بخاری هفت هزار و دویست و هفتاد و پنج حدیث را در برمی‌گیرد.

امام احمد بن حنبل به حرفه نساجی اشتغال داشت ولی امام بخاری وارث ثروت هنگفتی از پدرش بود و آن را در تجارت بکار برده آنچه را که احتیاج داشت مصرف می‌کرد و بیشترین سود را در راه خدا صدقه می‌داد.

***