اخلاق امام بخاری در برابر خدا و رسولش

امام بخاری در برابر خدا و رسولش با چه ادب و اخلاقی رفتار می‌کند؟

او قلم را جز در پاکی و طهارت بدست نمی‌گیرد زیرا کلام پاکی را می‌نویسد. از اینجاست که وضعیت روحی او را که در آن کتاب «الجامع الصحیح» را تصنیف کرده است به خوبی درک می‌کنیم امام بخاری قبل از تالیف کتاب «الجامع الصحیح» مراحل گوناگونی را پشت سر گذاشت هجرت‌ها، سفرهای مداومی در گوشه و کنار جهان اسلام انجام داد تا راویان ثقه و مورد اعتماد را دریابد.

و توانست بر ششصد هزار شیخ که بین هریک هزاران کیلومتر فاصله بود دسترسی پیدا کند، تصور کنیم که این جوان لاغر اندام می‌توانست در بخارا بماند و در آنجا به تحصیل علوم متداول بپردازد و فقیه و عالم و دانشمندی در حد دانشمندان دیگر گردد.

ولی او همه دنیا را به مثابه یک دانشگاه تصور کرده و در جستجوی حدیث به هرکجا که لازم باشد سفر می‌کند. اگر چه در این راه متحمل سختی‌ها و مشقات زیاد شده و همه آن‌ها را با کمال میل تحمل می‌کند.

امام بخاری بسیار کم می‌خوابید چرا که جستجو برای یافتن حدیث کار و حرفه دائمی او بود در بعضی از شب‌ها گاهی پانزده و گاهی بیست بار بر می‌خواست، تا بعضی از احادیث را مرور کند. چرا که حامل امانتی است که به او سپرده شده بود و می‌خواست به بهترین وجه آن را ادا کند، و به راستی که او امانت را با دقت و اخلاص ادا نمود چرا که دست تقدیر الهی او را به تحرک وامی‌داشت و چراغ توفیق راه را برای او روشن می‌ساخت.

پس جای شگفتی نیست که اعتماد شیوخ و طلاب معاصرش را کسب کند و مبالغه نیست اگر بگوییم اعتماد ائمه و محدثین تمامی قرون را کسب کرد.

هر گامی را که پیمود مسلمانان به دنبال آن حرکت می‌کنند و از آثارش بهره می‌برند. او کتابش را تالیف نکرد تا مزدی بگیرد و یا جایزه و پاداشی کسب کند. بلکه او اجر و مزدش را از خدا می‌خواست. آیا اجر و مزدی بالاتر از اجر و مزد الهی وجود دارد؟

***