بادهای فتنه

قبل از اینکه مردم از مراسم استقبال امام بخاری متفرق شوند. امام محمد بن یحیی ذهلی از آنان خواست که در مجلس - به تعبیر خودش - این مرد صالح شرکت کنند.

مردم احتیاجی به بیان این سخن از امام محمد بن یحیی نداشتند زیرا آنان مانند زمین خشک که انتظار بهار را می‌کشد، منتظر برگزاری مجالس امام بخاری بودند.

بعد از اینکه امام بخاری مجالس حدیث خود را برگزار کرد. تمامی مردم برای استماع حدیث از او، مجلس محمد بن یحیی را ترک کردند. پس از آن بدبختی‌ها و مصیبت‌ها یکی بعد از دیگری شروع شد.

امام محمد بن یحیی ذهلی مجلس حدیث خود را در مسجد جامع نیشابور برگزار کرد. جز اندک معدودی از عامه‌ی مردم در آن شرکت نکردند. و او از روی گردانی مردم از مجلسش آزرده و پریشان شد.

متوجه شد که مردم به مجالس امام بخاری بیشتر رفت و آمد می‌کنند و در حالی که عصبانی بود، حسد تمامی وجود او را فرا گرفت.

امام بخاری دانش آموز اوست، پس مردم چگونه مجالس دانش آموز را بر استاد ترجیح می‌دهند؟

کوشش بسیار نمود تا شیطان را از خود دور کند ولی نتوانست، و موفق نشد.

و امام بخاری از اینکه مردم به او روی آورده بودند و از مجلس استادش روی گردان شده بودند، مقصر نبود. بدون شک آنان چیزی را در امام بخاری یافته بودند که در وجود استاد یافت نمی‌شد. بدین علت او را ترجیح دادند. از اینجا بود که طوفان فتنه به سوی امام بخاری شروع به وزیدن کرد. در حالی که شهرت، مجد و عظمت و تالیفات و مصنفات او که درباره‌ی حدیث و سخن ائمه و فقها بود در خاور و باختر پیچیده بود. امام محمد بن یحیی شخصاً فضل و برتری و مکانت امام بخاری را درک می‌کرد. و تا حد امکان به او احترام می‌گذاشت. ولی امام بخاری باعث شده بود که جایگاه علمی او از بین برود. و شکوه و شوکتش کم کم در نزد مردم کم شود.

به نظر خود این گونه احساس می‌کرد که مرتبه و جایگاه او به عنوان امام خراسان به خطر افتاده است و امکان بازگشت این مقام به خودی خود در خانه نشستن امکان نداشت و طبعاً انتظار خانه نشینی را هم در ذهن نمی‌پرورانید.

بلکه در مقابل آن، به فکر بازگشت هیبت و جایگاهش بود و انصراف مردم از مجلس امام بخاری بدون شک کاری بس مشکل و سخت به حساب می‌آمد.

پس چه کار می‌بایست انجام می‌داد تا مردم از امام بخاری روی گردان شوند؟

در این باره بسیار اندیشید. او اطرافیانی داشت که بر امام بخاری نسب به موهبت‌هایی که خداوند به او عنایت فرموده بود، رشک می‌بردند. در نتیجه شروع به نقشه کشی و توطئه چینی و برنامه ریزی علیه امام بخاری نمودند. که بر اثر آن، مردم در امور دین به امام بخاری توجه نکنند و مراجعه ننمایند.

امام محمد بن یحیی توسط اطرافیانش وسوسه شد تا به یک نفر ماموریت دهد تا توطئه چینی کند و در مجلس درس و وعظ امام آشوب و فتنه بر پا کند. تا او را به چیزهایی متهم کند که او از آن‌ها پاک و مبرا است.

ولی امام بخاری را به چیزی متهم کنند. در حالی که او بر قله‌های رفیع علم و دانش آگاهی و رای و اندیشه و اخلاق نیکو تکیه زده بود.

چه کسی را توان مقابله و برخورد با امام بخاری است؟ و چه کسی می‌تواند با این نابغه بی‌نظیر مناقشه کند؟ مخالفان نظریه‌ی مخلوق بودن قرآن (کلام خدا) را مطرح کردند!!.

این نظریه‌ای است که محمد بن یحیی، همچنین شخص امام بخاری آن را رد کرده بودند و قایل به آن را تکفیر می‌کردند.

ولی آنان بیان این نظریه را در مجلس امام بخاری به عنوان بابی برای ایجاد آشوب و فتنه پیشنهاد دادند. بعضی از افراد برای توطئه چینی و اجرای این پیشنهاد شوم انتخاب شدند.

***