با پیامبر و اصحابش

آیا بعد از این کسی پیدا می‌شود که در مورد صحت حتی یک حدیث از احادیث «الجامع الصحیح» شک و تردید کند؟

آیا کسی می‌تواند این کتاب را با اسانیدش حفظ کند ولو در تمام عمرش به حفظ آن مشغول بشود. اساتید حدیث مباهات می‌کنند که می‌توانند احادیث پیامبرصرا شرح و تفسیر کنند ولی از هیچ‌یک از آنان نشنیده‌ایم که این کتاب را با اسانیدش حفظ کرده باشد. و راستی این توانایی را از کجا و چگونه می‌تواند کسب کند؟

برایمان کافی است که از این کتاب «صحیح» آنچه را که از تعالیم دین لازم و ضروری است فراگیریم. همچنین خداوند سبحانه و تعالی به امام بخاری نبوغ سرشاری اعطاء نموده بود تابه بالاترین درجات فهم و آگاهی صعود کند تا جایی که گاهی حدیثی را در شام می‌شنید در عراق تدوین می‌کرد و حدیثی را که در مکه می‌شنید آن را در خراسان تدوین می‌کرد، بدون اینکه حرفی را کم و یا زیاد کند.

همچنین خداوند به او قلبی پاک، که ضربات آن برای غیر خدا به تپش نیامده و وسوسه گناه نداشته، اعطا فرمود. او دائماً در پیشگاه پیامبر و یارانش حضور دارد.

تجارتی ندارد که خود را با آن مشغول کند و جاه و منصبی که شیفته آن باشد و نه دنیایی که دین خود را به خاطر آن بفروشد.

اگر چنانچه زندگی امام بخاری را از دوران کودکی‌اش بررسی کنیم اتفاقات و رفتارهای شگفتی را خواهیم دید، در حالی که کودکی ده ساله بود اسانید حدیث را حفظ داشت و استادش را به تجدید نظر در روایت حدیث وامیداشت.. و استاد سخنش را قبول می‌کرد. مانند اطفال دیگر در سنین کودکی به بازی و سرگرمی مشغول نبود.. زیرا که وظیفه مهمی را که عنایت الهی به او عرضه کرده بود به خوبی درک می‌کرد و در این باره می‌فرماید: «از ده سالگی به حفظ حدیث تمایل پیدا کردم» قبل از پانزده سالگی در کنار ائمه بخارا، مرو و نیشابور حاضر می‌شود تا احادیثی را که شیوخ قادر به حفظ آنان نیستند حفظ کند.

تا قبل از بیست سالگی پنج باز مناسک حج را بجای آورده بود و جمله‌ای در مجلس استادش اسحاق بن راهویه می‌شنود و آن جمله قلبش را به تپش وامی دارد و احساسات و عواطفش را تحریک می‌کند «کاش مختصری از احادیث صحیح پیامبرصرا جمعآوری می‌کردید». پس از آن امام بخاری به انجام این کار مهم تصمیم قاطع می‌گیرد و شروع به جمع آوری احادیث و به تدوین کتاب «الجامع الصحیح» می‌پردازد.

احادیث را با وضو و طهارت کامل در کتاب «الجامع الصحیح» ثبت می‌کند چرا که او در محضر پیامبر حضور دارد!!.

به راستی چه شخصیت با عظمتی است؟ وجدان او از زمان طفولیت و ولادت به عشق الهی و پیامبرصدر هم آمیخته بود و به آنچه کودکان و هم سالانش فکر می‌کردند نمی‌اندیشید. کتاب تاریخ صحابه و تابعین را در جوار روضه خضراء پیامبرصتالیف می‌کند تا صاحب رسالت عظمی را بر هر کلمه (هر حرفی که می‌نویسد) شاهد بگیرد.

و از اینجا عظمت کتابش را که «الجامع الصحیح الـمسند الـمختصر من حدیث رسول اللهصوسننه وأیامه» نامیده درک می‌کنیم. کتابش را با آنچه که شایسته عظمت و بزرگی است و با تکریم و احترام تناسب دارد شروع کرد و آن را با مقدمه‌ای تقلدی به روش نویسندگان شروع نکرد زیرا حیای آن بیشتر از آن بود که سخن و کلامش بر حدیث پیامبرصپیشی بگیرد و شایسته نبود که بر حدیث پیامبرصپیشی بگیرد و کتابش را با آیه کریمه زیر شروع کرد:

﴿إِنَّآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ كَمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ نُوحٖ وَٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ مِنۢ بَعۡدِهِۦ﴾[النساء: ۱۶۳].

ترجمه: «همانا وحی فرستادیم به سوی تو همان گونه که وحی فرستادیم بسوی نوح و پیامبران بعد از وی».

***