الوجیز در عقیده سلف صالح

فهرست کتاب

ویژگی‌های عقیده اهل سنت

ویژگی‌های عقیده اهل سنت

چرا عقیده سلف صالح به پیروی کردن سزاواتر است؟!.

اساس این دین عقیده درست و صحیح است و همه دانش‌ها براساس آن بنا می‌شود، پس هرکسی که عقیده و باورش درست باشد عمل و رفتارش درست خواهد بود، و هرکسی که عقیده‌اش فاسد باشد سایر عمل او فاسد خواهد بود و همه آنچه که بر این اساس، بنا نشود سرانجام از بین خواهد رفت و فرو خواهد پاشید. و عقیده صحیح و درستی که در قلب مومن است، او را به الله متعال نزدیک می‌کند و او را بر آن می‌دارد تا محبت و رضامندی الله را بجوید، و در پناه این عقیده، مومن از مکر دشمنان و شیاطین انسی و جنی پناه می‌گیرد، و پایه‌های این عقیده عبارتند از:

علم صحیح برگرفته شده از قرآن و سنت، و ایمان به غیب و کفر ورزیدن به طاغوت و به پا خاستن به مقتضای تکلیف شرعی، و اخلاص برای الله در عبادت، و صادقانه پیروی کردن از رسول اکرم ج.

این‌جاست که می‌بینیم که پیامبر جبرای تثبیت این عقیده و تحکیم ریشه‌های آن در قلوب صحابه اهتمام می‌ورزید و در تمام زندگی‌اش می‌کوشید آنان را براساس این عقیده تربیت کند، تا مردان بر قاعده و پایه‌ای استوار ساخته شوند. و قرآن سیزده سال در مکه همواره از یک قضیه سخن می‌گفت و موضوع سخن تغییر نمی‌کرد، آری آن قضیه، عقیده بود، که قرآن از آن سخن می‌گفت و از شرک‌ورزی با تمام انواع آن برحذر می‌داشت، از این رو رسول اکرم جدر مکه فقط به آن دعوت می‌داد و یارانش را فقط بر آن تربیت می‌کرد، چون هدف از آفرینش انسان‌ها و جن‌ها و هدف از فرستادن پیامبران و فرو فرستادن کتاب‌ها توحید و یگانه‌پرستی است.

الله متعال می‌فرماید: ﴿وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ٥٦[الذاریات: ۵۶].

«و جن‌ها و انسان‌ها را نیافریده‌ام مگر اینکه مرا عبادت کنند».

از این رو همه دعوت‌گران به اسلام باید نخست و قبل از هر چیزی به اصلاح عقیده مسلمین دعوت بدهند، چنان که الله متعال می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ[النحل: ۳۶].

«و به یقین ما به میان هر امتی پیامبری را فرستادیم (تا به مردم بگویند): خداوند را بپرستید و از طاغوت بپرهیزید».

اهمیت مطالعه و بررسی عقیده سلف صالح به اهمیت توضیح عقیده نبوی و به ضرورت فعالیت جدّی در راستای بازگشت مسلمین به آن و آزاد کردن‌شان از گمراهی‌های فرقه‌ها و بدعت‌های‌شان و از اختلاف گروه‌ها و امیال و تحزّب‌ها و دسته‌بندی‌های‌شان، باز می‌گردد.

عقیده بر شیوه سلف صالح ویژگی‌ها و خصوصیت‌های منحصربه فردی دارد که بیانگر ارزش و جای‌گاه آن است، و تمسک به آن و عمل به احکام آن را ضروری و لازم می‌نماید.

مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارت است از:

۱. سلامت منبع فراگیری، عقیده سلف صالح برآمده از سرچشمه زلال قرآن و سنت و از اجماع سلف صالح و اجماع مجتهدان برجسته‌ای که به نیکویی از آن‌ها پیروی کرده‌اند، می‌باشد و عقیده سلفی یعنی پیروی از راه سلف صالح و از شیوۀ آنان و از اطاعت از فهم و شیوۀ درکی که آن‌ها از دین داشته‌اند.

۲. سند این عقیده به الله و رسول او جمتّصل است. آری این عقیده انسان را مستقیم به الله و رسول او جو به محبت و تعظیم الله و رسول و پیشی نگرفتن بر آن‌ها، پیوند می‌دهد چون منبع این عقیده، قال الله و قال رسول الله (سخنان الله و پیامبر) است، و از هواپرستی و شبهات به دور است و هرگز تحت تاثیر عوامل بیگانه‌ای چون فلسفه و منطق و عقل‌گرایی قرار نگرفته است، بلکه فقط اساس آن قرآن و سنت و اجماع امت است.

۳. شعار آن تسلیم شدن کامل برای الله و پیامبرش جاست. این عقیده بر پایه تسلیم شدن همه جانبه برای الله و پیامبرش جاستوار است و در هر امر کوچک و بزرگی تسلیم الله و رسول هستند، و این عقیده براساس تصدیق قطعی و پذیرفتن کامل حکم الله و رسول جشکل گرفته است، چون اساس ایمان به غیب تسلیم شدن به امر و نهی الله و پیامبرش جمی‌باشد.

۴. وضوح و روشنی و آسانی.

هیچ نوع ابهام و پیچیدگی و تناقضی در این عقیده وجود ندارد، و از پیچیدگی و تحریف نصوص به دور است. کلمات آن پرواضح است که فطرت‌های سالم با آن آرامش می‌یابند و معتقد به آن آسوده خاطر خواهد بود و به دور از شک و تردید و ابهام و وسوسه‌های شیطانی، شادمان و راحت و آرام خواهد بود، چون او بر راه و رهنمود رسول اکرم جو اصحاب وی و پیروانش گام برمی‌دارد.

۵. وحدت و جماعت و همبستگی و پیروزی.

این عقیده ریسمان محکم الهی و شیوه و راه استوار او و صراط مستقیم او تعالی است، چون عقیده توحید خالص و برائت از همه انواع شرک و بدعت‌هاست، و با این عقیده و با عمل بر این و دعوت دادن به آن مسلمین متحّد خواهند شد و قدرت خواهند یافت و همه بر کلمه حق اتفاق خواهند داشت، و آنگاه پیروز می‌شوند و قدرت می‌یابند و براساس شریعت الله متعال حکمرانی خواهند کرد و شریعت الهی را حاکم قرار خواهند داد. تاریخ اسلام بهترین گواه در این زمینه است چون این عقیده اجابت صادقانه به گفته الهی است که می‌فرماید: ﴿وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ[آل عمران: ۱۰۳].

«و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید، و پراکنده نشوید».

و هر نوع گردهمایی که براساس چیزی غیر از این عقیده نبوی باشد سرنوشت آن ـ چنان که وضعیت امروزی مسلمین را مشاهده می‌کنیم ـ پراکندگی و اختلاف و شکست خواهد بود.

۶. بقا و ثبات و فراگیر بودن.

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این عقیده خجستۀ نبوی، ماندگاری و ثبات و استقرار و فراگیری و مصونیت است. این عقیده ثابت و مستقر است و با روایت و درایت مصون بوده و هست و عام و فراگیر می‌باشد و شایسته هر زمان و مکان و هر ملتی است و هر گونه زمان و مکان و هر گونه وضعیت و هر ملتی را که اوضاعش نابسامان باشد اصلاح نموده و سامان می‌بخشد.

و این عقیده تا روز قیامت جاوید و ماندگار و برجسته خواهد بود و الله متعال آن را پاسداری می‌کند و بدون کم و کاست و تحریف و تبدیل از هر نسلی به نسلی دیگر منتقل می‌شود. الله متعال می‌فرماید: ﴿إِنَّا نَحۡنُ نَزَّلۡنَا ٱلذِّكۡرَ وَإِنَّا لَهُۥ لَحَٰفِظُونَ٩[الحجر: ۹].

«بی‌گمان ما قرآن را فرو فرستاده‌ایم و قطعاً خود نگهبان آن هستیم».

۷. این عقیده از بزرگترین اسباب قُرب به الله و دست‌یافتن به رضامندی و بهشت اوتعالی و نجات یافتن از عذاب دردناک الهی است.