رکن دوّم: ایمان به ملائکه
ایمان به ملائکه، یعنی باور داشتن به وجود آن‌ها، و تصدیق کارهایی که آنان در جهان هستی انجام می‌دهند. آنان مخلوقاتی از عالم غیب هستند که ما آن‌ها را نمی‌بینیم اما قطعاً و بدون هیچ تردیدی به وجود آنان یقین و باور داریم.
چنان که الله متعال می‌فرماید: ﴿ءَامَنَ ٱلرَّسُولُ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مِن رَّبِّهِۦ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۚ كُلٌّ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّن رُّسُلِهِ﴾[البقره: ۲۸۵].
«پیامبر به آنچه از جانب پروردگارش بر او نازل شد ایمان آورد، و مؤمنان همگی به خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و پیامبرانش ایمان آوردند (و گفتند:) بین هیچ یک از پیامبرانش فرق نمی‌گذاریم».
پس هرکسی وجود ملائکه را انکار کند کفر ورزیده است، چون الله متعال می‌فرماید: ﴿يَكۡفُرۡ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلَۢا بَعِيدًا﴾[النساء: ۱۳۶].
«هرکس به خدا و فرشتگانش و کتاب‌ها و پیامبرانش و روز قیامت کفر بورزد به راستی که بسی گمراه گشته و از حق بسیار دور شده است».
پس اهل سنت و الجماعت:
به ملائکه به صورت اجمالی و تفضیلی ایمان دارند، آنانی که نام برده نشده‌اند به صورت اجمالی به وجود آن‌ها باور دارند و اما ایمان تفضیلی در مورد ملائکه این است که الله متعال و پیامبرش جاسم آن‌ها را ذکر کرده‌اند؛ مانند جبرئیل که موظف به رساندن وحی است، و مکائیل که نزول باران به او سپرده شده و اسرافیل که موظف به دمیدن در صور است، و ملک الموت که به گرفتن جان‌ها موظف است و مالک که نگهبان جهنم است.
و اهل سنت و الجماعت به وجود ملائکه ایمان دارند و باور دارند که آن‌ها در آسمان قرار دارند و بنده و آفریده الله هستند که آنان را از نور آفریده است و آن‌ها ذات‌های حقیقی هستند نه اینکه نیروهای پنهانی باشند و آنان قبل از آدم÷آفریده شده‌اند.
ملائکه آفرینشی بزرگ دارند: بعضی دارای دو بال هستند و بعضی سه بال و بعضی چهار بال و بعضی بیشتر دارند، و ثابت شده که جبرئیل÷ششصد بال دارد که هر بالی افق را می‌پوشاند.
و اهل سنت ایمان دارند که ملائکه قدرت بزرگی دارند و لشکری از لشکریان الله متعال هستند، بلکه بزرگ‌ترین لشکر الله می‌باشند. و بر حسب حالاتی که خداوند اجازه می‌دهد به اقتضای آن می‌توانند خود را همانند دیگر چیزها در بیاورند به اشکال جسمانی خود را شکل دهند و آنان حرکت می‌کنند و بالا می‌روند و پائین می‌آیند. و اهل سنت ایمان دارند که ملائکه زیادند و تعدادشان را فقط الله متعال می‌داند. چنان که می‌فرماید: ﴿وَمَا يَعۡلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَۚ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡبَشَرِ﴾[المدثر: ۳۱]. «و لشکرهای پروردگارت را جز او کسی نمی‌داند و این جز اندرزی برای بشر نیست». ملائکه بندگانی مقرّب به درگاه الله متعال و گرامی هستند، نمی‌توان آنان را به نر یا ماده بودن توصیف کرد. و آنان ازدواج نمی‌کنند و تولید مثل نمی‌نمایند، نمی‌خورند و نمی‌نوشند و از عبادت الله متعال خسته نمی‌شوند، و زیبا و با حیا و درستکار و دارای صفات پسندیده هستند.
و ملائکه از الله متعال هراس دارند و شب و روز پاکی اوتعالی را می‌گویند و پیرامون بیت‌المعمور که در آسمان هفتم قرار دارد طواف می‌کنند.
و اهل سنت ایمان دارند که ملائکه با انسان تفاوت دارند، چون بر فرمان‌برداری و عدم نافرمانی سرشته شده‌اند، الله متعال آنان را برای عبادت و اجرای فرامین خویش آفریده است. و در مورد آنان می‌گوید: ﴿وَقَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَلَدٗاۗ سُبۡحَٰنَهُۥۚ بَلۡ عِبَادٞ مُّكۡرَمُونَ٢٦ لَا يَسۡبِقُونَهُۥ بِٱلۡقَوۡلِ وَهُم بِأَمۡرِهِۦ يَعۡمَلُونَ٢٧﴾[الأنبیاء: ۲۶-۲۷]. «و گفتند: خداوند فرزندی برگرفته است! خداوند پاک و منزه است (فرشتگان فرزندان خدا نبوده) بلکه بندگانی گرامی هستند. در سخن گفتن از او پیشی نمی‌گیرند، و آنان به فرمان وی کار می‌کنند». و ایمان دارند که ملائکه غیب نمی‌دانند جز آنکه الله متعال به آن‌ها آموخته است. ﴿قَالُواْ سُبۡحَٰنَكَ لَا عِلۡمَ لَنَآ إِلَّا مَا عَلَّمۡتَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ٣٢﴾[البقرة: ۳۲]. «فرشتگان گفتند: منزهی تو، ما نمی‌دانیم جز آنچه به ما آموخته‌ای، همانا تو دانا و حکیمی».
و ملائکه وارد خانه‌ای که در آن تندیس یا عکس یا سگی باشد نمی‌شوند، و کاروانی که در آن زنگوله باشد با آن همراهی نمی‌کنند و از آنچه انسان‌ها اذیت می‌شوند، اذیت می‌شوند.
پیامبر جمی‌فرماید: «ملائکه وارد خانه‌ای که در آن سگ یا تصویر باشد، نمی‌شوند» [۳۶].
و می‌فرماید: «ملائکه با گروهی که در آن سگ یا زنگوله‌ای بادش همراه نمی‌شوند» [۳۷].
و اهل سنت و الجماعت ایمان دارند که ملائکه را خداوند از نگاه ما پنهان کرده است و ما آن‌ها را در صورتی که بدان آفریده شده‌اند نمی‌بینیم اما آن‌ها را به بعضی از بندگانش نشان داده است همان طور که پیامبر ججبرئیل را دو بار در هیئت و صورتی که به آن آفریده شده، دیده است. الله متعال می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ١٣ عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ١٤﴾[النجم: ۱۳-۱۴].
«و به راستی او را باری دیگر دیده بود. نزد سدره المنتهی».
و می‌فرماید: ﴿وَمَا صَاحِبُكُم بِمَجۡنُونٖ٢٢ وَلَقَدۡ رَءَاهُ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡمُبِينِ٢٣﴾[التکویر: ۲۲-۲۳].
«و رفیق شما دیوانه نیست. و به راستی (او) آن (فرشته) را در کرانۀ آشکار آسمان دید».
و اهل سنت و الجماع ایمان دارند که ملائکه انواع زیادی هستند بعضی موظف به حمل عرش و بعضی موظف به رساندن وحی و بعضی مسئول کوه‌ها و بعضی داروغه‌های دوزخ و بعضی نگهبانان بهشت‌اند. و بعضی موظف به ثبت و ضبط اعمال بد و نیک بندگان می‌باشند و بعضی موظف به گرفتن ارواح مومنان و بعضی موظف به گرفتن ارواح کافران و بعضی موظف به سوال از بنده در قبر هستند. و بعضی برای مومنان طلب آمرزش می‌کنند و بر آن‌ها درود می‌فرستند و به آنان سلام می‌کنند و بعضی در مجالس علم و حلقه‌های ذکر حضور می‌یابند و این حلقه‌ها را با بال‌های خود می‌پوشانند.
و بعضی همراه انسان‌اند که از او جدا نمی‌شوند و بعضی همه روزه بندگان را به انجام کار نیک فرا می‌خوانند، و بعضی وقتی مومن دعا می‌کند آمین می‌گویند، و این گونه دعا بهتر پذیرفته می‌شود.
و بعضی موظف به حمایت از صالحان و حل مشکلات آن‌ها هستند و بعضی در جنازه صالحان حاضر می‌شوند و در کنار مومنان می‌جنگند و آن‌ها را در جهاد با دشمنان خدا استوار و ثابت قدم می‌دارند. و بعضی به لعنت کردن کفار و فرو فرستادن عذاب بر آن‌ها موظف می‌باشند.
و بعضی موظف به حمایت از مکه و مدینه هستند که اجازه نمی‌دهند دجّال وارد آن شود و بعضی بر مومنان و بر پیامبر درود می‌فرستند و یعضی سلام امت را پیامبرجمی‌رسانند.
[۳۶] متفق علیه. [۳۷] مسلم.