اصل اوّل: ایمـان و ارکـان آن

اعتقاد سلف صالح ـ اهل سنت و الجماعت ـ در تفسیر ایمان این گونه خلاصه می‌شود که ایمان یعنی تصدیق قاطع و اعتراف و اقرار کامل به همه آنچه الله و پیامبرش جفرمان داده‌اند و در ظاهر و باطن..... آن شدن. پس ایمان قلبی یعنی تصدیق قلب و باور قلبی که اعمال قلبی و اعمال جوارح را در بردارد و این شامل اجرای همه دین می‌گردد. و اعتقاد سلف صالح در اصول ایمان در تصدیق ارکان شش‌گانه خلاصه می‌شود، چنان که رسول اکرم جدر حدیث طولانی جبرئیل÷به آن خبر داده است که وقتی جبرئیل او را از ایمان می‌پرسید ایشان جفرمود: «اینکه به الله و ملائکه و کتاب‌ها و پیامبرانش و روز قیامت ایمان داشته باشی و به قدر و خیر و شر او ایمان داشته باشی» [۱۶].

پس ایمان براساس این ارکان شش‌گانه قرار دارد و مجموعه و کلیتی است که بخش‌پذیر نمی‌باشد، و تا وقتی بنده این ارکان را کاملاً محقق ننموده ایمان او درست نیست، و اگر رکنی از آن ساقط شود یا تحقق نیابد ایمان از بین می‌رود و باطل می‌شود، و قطعاً بنده مومن نخواهد بود و ایمانش به باقی ارکان پذیرفته نیست، چون آن فاقد رکنی از ارکان ایمان است و ایمان فقط براساس همه ارکان خود برپا خواهد بود، همان طور که یک ساختمان فقط بر همه پایه‌های خود برپا خواهد بود.

پس ایمان کامل صورت نمی‌پذیرد مگر بر همه ارکان شش‌گانه خود که باید همه به شیوه درستی که قرآن و سنت بر آن دلالت دارند محقق گردند و هرکسی یکی از این ارکان را انکار کند مؤمن نیست هر چند ادّعای ایمان کند و بعضی از ارکان آن را انجام دهد.

[۱۶] بخاری و مسلم کتاب الایمان.