رکن چهارم: ایمان به پیامبران
اهل سنت و الجماعت ایمان دارند و عتقاد قطعی دارند که الله متعال بندگانی برگزیده را به سوی بندگانش به عنوان پیامبر فرستاده تا آنها را بیم دهند و مژده برسانند و به دین حق دعوت دهند تا مردم را هدایت کنند و آنها را از تاریکیها به سوی نور بیاورند. و دعوت آنان امتها را از بت پرستی و شرک نجات داده و جوامع را از بیبند و باری و فساد پاک گردانیده است، و آنان پیام الهی را رسانده و امانت را ادا کردهاند و امتهای خود را اندرز گفته و در راه الله متعال به گوشنه شایسته جهاد کردهاند و آنان در رساندن پیامهایشان از لغزشها معصومند و دلائل روشنی ارائه کردهاند که نشانگر راستگویی آنان است. و اهل سنت و الجماعت بین پیامبران فرقی نمیگذارند و هرکسی به یکی از پیامبران کفر بورزد گویا به الله متعال و به همه پیامبران کفر ورزیده است. چنان که الله متعال میفرماید: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيُرِيدُونَ أَن يُفَرِّقُواْ بَيۡنَ ٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَيَقُولُونَ نُؤۡمِنُ بِبَعۡضٖ وَنَكۡفُرُ بِبَعۡضٖ وَيُرِيدُونَ أَن يَتَّخِذُواْ بَيۡنَ ذَٰلِكَ سَبِيلًا١٥٠ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ حَقّٗاۚ وَأَعۡتَدۡنَا لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٗا مُّهِينٗا١٥١ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦ وَلَمۡ يُفَرِّقُواْ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ أُوْلَٰٓئِكَ سَوۡفَ يُؤۡتِيهِمۡ أُجُورَهُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا١٥٢﴾[النساء: ۱۵۰-۱۵۲].
«بیگمان کسانیکه به خدا و پیامبرانش کفر میورزند، و میخواهند میان خدا و پیامبرانش فرق بگذارند، و میگویند: به برخی ایمان میآوریم و به برخی کفر میورزیم و میخواهند میان این (دو)، راهی برگزینند. اینان بیگمان کافرانند، و برای آنان عذابی خوارکننده آماده نمودهایم. و کسانیکه به خدا و پیامبرانش ایمان آوردند و میان هیچ یک از آنان فرق نگذاشتند، به زودی پاداش آنها را خواهد داد و خداوند آمرزگار و مهربان است».
و الله متعال در کتاب خود حکمت بعثت پیامبران را این گونه بیان میکند: ﴿رُّسُلٗا مُّبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى ٱللَّهِ حُجَّةُۢ بَعۡدَ ٱلرُّسُلِۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمٗا١٦٥﴾[النساء: ۱۶۵].
«پیامبرانی که مژده دهنده و ترساننده بودند، تا بعد از پیامبران دلیل و حجّتی برای مردم بر خدا باقی نماند و خداوند عزیز و حکیم است».
و اهل سنت و الجماعت ایمان دارند که همه پیامبران به یک اصل دعوت میدهند که همان یکتا پرستی و نهی از شرک است، پس اسلام دین همه پیامبران است –گرچه شریعت پیامبران بنابر مقتضای شرایط و نیازها متفاوت بوده است ـ و الله متعال از بندگانش جز از اسلام دین دیگری را نمیپذیرد و میفرماید: ﴿وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ﴾[النحل: ۳۶].
«و به یقین ما به میان هر امتی پیامبری را فرستادیم (تا به مردم بگویند): خداوند را بپرستید و از طاغوت بپرهیزید».
و میفرماید: ﴿وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ مِن رَّسُولٍ إِلَّا نُوحِيٓ إِلَيۡهِ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱعۡبُدُونِ٢٥﴾[الأنبیاء: ۲۵].
«و هیچ پیامبری را پیش از تو نفرستادیم مگر اینکه به او وحی کردیم که هیچ معبود بر حقی جز من نیست. پس مرا بپرستید».
و الله متعال پیامبران زیادی فرستاده بعضی را در کتاب خود یا بر زبان پیامبر جنام برده است و بعضی هستند که ما را از آنها باخبر نکرده، چنان که میفرماید:
﴿وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا رُسُلٗا مِّن قَبۡلِكَ مِنۡهُم مَّن قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ وَمِنۡهُم مَّن لَّمۡ نَقۡصُصۡ عَلَيۡكَۗ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَن يَأۡتِيَ بَِٔايَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ﴾[غافر: ۷۸].
«و بیگمان پیش از تو پیغمبرانی را فرستادهایم. سرگذشت بعضی را برای تو بازگو کرده و سرگذشت برخی را بازگو نکردهایم. و هیچ پیامبری را نسزد که معجزهای در میان آورد مگر به فرمان خدا».
کسانیکه نامهایشان در قرآن ذکر شده بیست و پنج تا هستند که عبارتند از:
آدم ابوالبشر، ادریس، نوح، هود، صالح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، اسحاق، یعقوب، یوسف، شعیب، ایوب، ذوالکفل، موسی، هارون، داود، سلیمان، الیاس، السیع، یونس، زکریا، یحیی، عیسی، و محمد خاتم پیامبران. صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین.
و اهل سنت و الجماعت
ایمان دارند که الله متعال بعضی از پیامبران و رسولان را بر بعضی دیگر برتری داده است و همه امت اجماع دارند که رسولان از انبیاء بالاترند و بعد از آن رسولان در فضیلت با یکدیگر متفاوتاند و برترین پیامبران، اوالوالعزم هستند که پنج تا میباشند و عبارتند از: پیامبر ما محمّد، و نوح و ابراهیم و موسی و عیسی.
و الله متعال میفرماید: [۳۹]
﴿وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِنَ ٱلنَّبِيِّۧنَ مِيثَٰقَهُمۡ وَمِنكَ وَمِن نُّوحٖ وَإِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۖ وَأَخَذۡنَا مِنۡهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا٧﴾[الأحزاب: ۷].
«و (به یادآور) هنگامی را که از پیامبران پیمان گرفتیم و (نیز) از تو و از نوح و ابراهیم و موسی و عیسی پسر مریم، و از آنان پیمانی محکم و استوار گرفتیم».
و برترین پیامبران اوالوالعزم، پیامبر اسلام و خاتم انبیاء و رسول پروردگار جهانیان و سرور فرزندان آدم، محمد بن عبدالله جاست. چنان که الله متعال میفرماید: ﴿وَلَٰكِن رَّسُولَ ٱللَّهِ وَخَاتَمَ ٱلنَّبِيِّۧنَ﴾[الأحزاب: ۴۰].
«بلکه فرستادۀ خدا و خاتم پیامبران است».
و اهل سنت و الجماعت به همه آنها ایمان دارند همه به آنانی که نامشان ذکر شده و هم به آنهایی که نامشان بیان نشده است و آخرین آنها پیامبر ما و پیشوا و الگو و مرشد و رهبر ما محمد جاست.
و ایمان داشتن به پیامبران ایمانی اجمالی است که با اعتقاد و گفتن محقق میشود و ایمان داشتن به پیامبر جتفضیلی است که با اعتقاد و قول و عمل تحقق مییابد، یعنی باید مسلمین در همه آنچه او از سوی پروردگارش آورده از ایشان جاطاعت کنند.
[۳۹] رسول در لغت یعنی فرستاده شده و نبی در لغت از نبأ گرفته شده یعنی خبر. رسول و نبی در اصطلاح شرعی هرکسی که از آسمان به او وحی شده و فرمان یافته که آن را به مردم برساند، با این تفاوت که نبی وحی شده که شریعت پیامبری که قبل از او بوده را برساند، برخلاف رسول که به او شریعت جدیدی وحی میشود تا آن را به کافران ابلاغ کند. رسول مانند نوح، ابراهیم و عیسی و موسی و محمد علیهم الصلوه و السلام.