تقیه شرعی
البته در شریعت حالت خاصی را خداوند در نظر گرفته و در شرایط خاص واستثنایی به بنده مؤمن اجازه داده است که برای نجات جان خودش می‌تواند دروغی بگوید که جانش را نجات دهد، چنین دروغی در شرایط خاص و استثنایی ( شبیه حالتی که کسی مجبور شود از شدت گرسنگی برای سد جوع مثلا گوشت خوک بخورد که طبعا خداوند به او اجازه داده است) مباح است و نه واجب.
اما تقیه‌ای که شیعیان اثناعشری ساخته و جزو دین قرار داده‌اند واجب است که طبق روایات شیعه هر کس آن را ترک کند دین را ترک کرده است!! اما تقیه شرعی ممکن است کسی در تمام عمر هم یکبار از آن استفاده نکند، زیرا مباح است، چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:
﴿مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ١٠٦﴾[النحل: ١٠٦].
«هر کس که پس از ایمانش به الله کفر ورزد [بازخواست مىشود] مگر کسى که وادار [به کفر] شود و دلش به ایمان مطمئن باشد ولى کسانى که براى [پذیرش] کفر سینه بگشایند خشمى از [سوى] الله بر آنان است و عذابى سهمگین [در پیش] دارند».
طبری از ابن عباس ب روایت کرده که ایشان در تفسیر آیه کریمه فوق فرمود:
«خداوند خبر داده که هرکس بعد از مؤمن بودنش کافر شود پس بر او غضب خداوند و عذاب بزرگ است، پس هر کس مجبور شود و چیزی به زبانش بگوید که قلبش به ایمان مطمئن باشد، تا اینکه بدینوسیله از دشمنش نجات یابد پس هیچگونه ملامتی بر او نیست زیرا که خداوند متعال بندگان را(فقط) به آنچه که دل‌هایشان به آن محکم باشد مؤاخذه می‌کند».[٥٧]
و خداوند متعال می‌فرماید:
﴿لَّا يَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَلَيۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِي شَيۡءٍ إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰةٗۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ٢٨﴾[آل عمران: ٢٨].
«مؤمنان نباید کافران را به جاى مؤمنان دوستان [خویش] گیرند و هر کس این [کار] را کند [او را] در هیچ چیز از [دوستى] الله [بهرهاى] نیست. مگر آنکه به نوعى از آنان حذر کنید و الله شما را از [کیفر] خود بر حذر مىدارد و بازگشت به سوى الله است».
طبری همچنین از ابن عباس ب آورده که ایشان در تفسیر آیه کریمه ﴿لَّا يَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ﴾ فرمود:
«خداوند متعال مؤمنین را نهی فرمود که با کفار ملاطفت کنند یا اینکه به جای مؤمنین کفار را به دوستی پنهانی بگیرند، مگر اینکه کفار بر مؤمنین غالب باشند که در آن صورت (می توانند) با آنان ملاطفت (یا مدارا) کنند اما (طبعا) در دین با آنان مخالفت کنند» این است معنی آیه کریمه ﴿إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰةٗۗ﴾.
پس در هر دو آیه کریمه، اول اصل ذکر شده و سپس با«إلا» استثناء را جدا کرده است، که معنی‌اش مباح بودن مستثنی است، و روشن است که استثناء نه امر شرعی است و نه دینی، و این همان تقیه شرعی در حالت استثنایی است که خداوند اجازه داده در هنگام ضرورت از آن استفاده شود.
[٥٧]- تفسیرطبری.