جریان فَدَک
فدک یک مکانی است در نزدیکی خیبر و حدود ۱۴۲ کیلومتری شهر مدینه. این باغ با وجود حاصلخیزی بسیار در زمان فتح خیبر به عنوان جزیه توسط یهودیان آن منطقه به حضرت پیامبر صداده شد [۷۵]. بعضی‌ها می‌گویند: یهودیان نصف فدک را به پیامبرصواگذار نمودند [۷۶]. پیامبر صما که اسوه‌ی خیرخواهی میباشند به یهودیان و ساکنان آن منطقه اجازه دادند در همانجا به امرارمعاش بپردازند و در مقابل نیمی از درآمد را به ایشان پرداخت نمایند. پس فدک جزو اموال پیامبر صبه شمار می‌آمد [۷۷]. عن مالک بن أوس بن الحدثن سقال: «كَانَ فِيمَا احْتَجَّ بِهِ عُمَرُ سأَنَّهُ قَالَ كَانَتْ لِرَسُولِ اللَّهِج ثَلاَثُ صَفَايَا بَنُو النَّضِيرِ وَخَيْبَرُ وَفَدَكُ فَأَمَّا بَنُو النَّضِيرِ فَكَانَتْ حُبْسًا لِنَوَائِبِهِ وَأَمَّا فَدَكُ فَكَانَتْ حُبْسًا لأَبْنَاءِ السَّبِيلِ وَأَمَّا خَيْبَرُ فَجَزَّأَهَا رَسُولُ اللَّهِ جثَلاَثَةَ أَجْزَاءٍ جُزْءَيْنِ بَيْنَ الْمُسْلِمِينَ وَجُزْءًا نَفَقَةً لأَهْلِهِ فَمَا فَضَلَ عَنْ نَفَقَةِ أَهْلِهِ جَعَلَهُ بَيْنَ فُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ» [۷۸]. یعنی: «آنچه حضرت عمر س(در وقت نزاع علی و عباس ب) به آن حجت کرد این که پیامبر صسه صفیه [۷۹]داشت:
۱. بنی النضیر، که برای امور مهم و احتیاجات پیامبر صمانند پذیرایی مهمانان و سایر امور صرف می‌باشد(۲). فدک، که برای مسافران در راه مانده صرف می‌شد(۳). خیبر که پیامبر صآن را سه جزء کرده بود؛ دو جزئش برای مسلمانان و جزء سومش برای خرج اهل و عیالش. هرگاه چیزی از نفقه‌ی اهل و عیال اضافه می‌ماند آن را بین فقرای مهاجرین تقسیم می‌کرد».
[۷۵] به نقل از یحیی بن آدم قرشی در «خراج» ص ۳۵. [۷۶] الـمغازي: ج ۲، ص ۷۰۷. [۷۷] زندگانی فاطمه زهراء، نصیر پور، ص ۸۲. [۷۸] ابو داود: ح ۲۹۶۷. مشکاة المصابیح: ح ۴۰۶۲. [۷۹] صفیه: آنچه امام قبل از تقسیم کردن غنائم برای خود برگزیند.