اندیشه نو - پیرامون اختلافات مذهبی

فهرست کتاب

منابع این ازدواج در کتب اهل سنت

منابع این ازدواج در کتب اهل سنت

۱- سعید بن‌ منصور خراسانی‌ مکی‌ (م‌ ۲۲۷ ﻫ. ق‌) در [کتاب‌ السنن‌: قسم‌ اول‌، ج‌۳ ص‌ ۱۳۰، باب‌ «النظر إلی امرأة إذا أراد أن يتزوجها»چاپ‌ مجلس‌ علمی‌ (کراچی‌)] روایت‌ کرده‌ است‌: حضرت‌ امام‌ جعفر صادق ‌ساز پدر خود حضرت‌ امام‌ محمد باقر سروایت‌ می‌کند که‌ حضرت‌ عمر بن‌ خطاب ‌سأم‌ کلثوم‌ را از حضرت‌ علی ‌سخواستگاری‌ کرد. حضرت‌ علی ‌سفرمود: دخترانم‌ را برای‌ پسران‌ برادرم‌ «جعفر بن‌ ابی‌طالب‌» نگه‌ داشته‌ام‌. حضرت‌ عمر سدو مرتبه‌ درخواستش‌ را مطرح‌ کرد و گفت‌: او را به‌ نکاح‌ من‌ در آر! به‌ خدا سوگند طوری‌ با او رفتار خواهم‌ کرد که‌ احدی‌ دیگر آن‌ را انجام‌ ندهد. حضرت‌ علی ‌سگفت‌: باشد، به‌ نکاحت‌ در خواهم‌ آورد. پس‌ از دریافت‌ جواب‌ مثبت‌، حضرت‌ عمر سبه‌ سوی‌ مجلس‌ مهاجران‌ که‌ در مسجد نبوی‌ ما بین‌ منبر و روضه‌ بر پا شده‌ بود، رفتند و فرمودند: مرا نزد همسر جدیدم‌ ببرید! آنان‌ با تعجب‌ گفتند: چه‌ کسی‌؟ گفت‌: ام‌کلثوم‌ دختر علی‌ و فاطمه‌. سپس‌ این‌ حدیث‌ رسول‌ الله صرا برای‌ جمع‌ مهاجران‌ خواند: «كُل‌ نَسَب‌ٍ وسبب‌ٍ مُنقطع‌ٌ يوم‌ القيامة إلاَّ نسبي‌ وسببي‌». «تمام‌ نسب‌ها و سبب‌ها در روز قیامت‌ منقطع‌ می‌شوند مگر نسب‌ و سبب‌ من»‌ .عمر فاروق‌ گفت‌: من‌ افتخار و شرف‌ صحابیت‌ رسول‌ الله صرا کسب‌ کرده‌ام‌، و دوست‌ داشتم‌ که‌ تعلّق‌ نسبی‌ نیز بر قرار گردد که‌ خوشبختانه‌ اکنون‌ آن‌ نیز حاصل‌ شد [۹۲].

۲- حاکم‌ نیشابوری‌ (م‌ ۴۰۵ ﻫ. ق‌) در [الـمستدرک: ج‌ ۳ ص‌ ۱۴۲، باب‌ فضایل‌ علی س]همین‌ جریان‌ را با اندکی‌ تغییر در الفاظ‌ ذکر می‌کند و در آخر می‌گوید: «این‌ حدیث‌ صحیح‌ الاسناد است‌».

۳- علامه‌ علی‌ متقی‌ هندی‌ در [کنز العمال‌: ج‌ ۷ روایت‌ ۸۲۵] جریان‌ ازدواج‌ ام‌کلثوم‌ و حضرت‌ عمررا همانند آنچه‌ از سعد بن‌ منصور نقل‌ شده‌، ذکر کرده‌ است‌.

۴- ابن‌ حجر هیثمی‌ در [مجمع‌ الزوائد: ج‌ ۹، ص‌ ۱۷۳] در فضل‌ اهل‌ بیت‌ آن‌ را آورده‌ است‌.

۵- ابو عبدالله المصعب‌ ابن‌ عبدالله الزبیری‌ (م‌ ۲۳۶) در کتاب‌ [نسب‌ قریش‌: ص‌ ۴۱، تحت‌ عنوان‌ «ولد علی‌ بن‌ ابی‌ طالب» چاپ‌ تهران‌] آورده‌ است‌: زینب‌ کبری‌ دختر علی ‌ساز عبدالله بن‌ جعفر بن‌ ابی‌طالب‌ فرزند به‌ دنیا آورد و ام‌کلثوم‌ کبری‌ برای‌ عمر بن‌ الخطاب‌ سفرزند به‌ دنیا آورد. و مادر هر دو (زینب‌ و ام‌کلثوم‌) سیده‌ فاطمه‌ لدختر رسول‌ الله صمی‌باشد.

۶- ابو جعفر محمد بن‌ حبیب‌ بن‌ امیه‌ بن‌ عمرو الهاشمی‌ بغدادی‌ (م‌ ۲۴۵ ﻫ) در کتاب‌ [الـمحبّر: ص‌ ۵۶ تحت‌ عنوان‌ «اصهار علی‌» چاپ‌ حیدرآباد دکن‌] نوشته‌ است‌: دومین‌ داماد حضرت‌ علی ‌سعمر بن‌ خطاب‌ ساست‌ که‌ ام‌ کلثوم‌ دختر علی‌ و فاطمه ‌بدر نکاحش‌ بود. پس‌ از شهادت‌ عمر س، با عون‌ بن‌ جعفر و پس‌ از او نیز با عبدالله بن‌ جعفر بن‌ ابی‌ طالب‌ ازدواج‌ کرد.

۷- ابو محمد عبدالله مسلم‌ بن‌ قُتیبه‌ دینوری‌ (م‌ ۲۷۶) در کتاب‌ [الـمعارف‌: ص‌ ۹۴ تحت‌ عنوان‌ «بنات‌ علی‌ الـمرتضى» چاپ‌ مصر] نوشته‌ است‌: اما ام‌کلثوم‌ کبری‌ که‌ دختر فاطمه‌ی‌ زهراء لبود، در نکاح‌ عمر بن‌ خطاب سقرار داشت‌ و از او فرزندی‌ به‌ دنیا آورد....

۸- ابن‌ حزم‌ اندلسی‌ (م‌ ۴۵۶) در کتاب‌ «جمهرة الأنساب» (تحت‌ عنوان‌ اولاد علی‌ بن‌ ابی‌ طالب‌) نوشته‌ است‌: ام‌کلثوم‌ دختر فاطمه ل‌ دختر رسول‌ الله صبا عمر بن‌ خطاب س‌ ازدواج‌ کرد و از او یک پسر و یک دختر به‌ دنیا آمد. ام‌ کلثوم‌ پس‌ از عمر سبا عون‌ و بعد از او با محمد بن‌ جعفر ازدواج‌ کرد [۹۳].

۹- علامه‌ ابوالفداء، اسماعیل‌ بن‌ کثیر (متوفی‌ ۷۷۴ ﻫ.) می‌فرماید: عمربن‌ خطاب‌ در زمان‌ خلافتش‌ با ام‌کلثوم‌ دختر علی‌ ابن‌ ابی‌طالب‌ و فاطمه‌ ازدواج‌ نمود، و او را بیش‌ از حدّ مورد احترام‌ قرار داد و چهل‌ هزار درهم‌ مهریه‌، برای‌ او مقرّر فرمود، به‌ خاطر آنکه‌ او از خاندان‌ پیامبر صبود [۹۴].

۱۰- امام‌ ابوالفرج‌ عبدالرحمن‌ بن‌ جوزی‌ (متوفی‌ ۵۹۷ ﻫ.) می‌فرماید: از فرزندان‌ حضرت‌ عمر، زید اکبر و رقیه‌ هستند که‌ مادرشان‌ ام‌کلثوم‌ دختر علی‌ بن‌ ابی‌ طالب‌ (کرم‌ الله وجهه‌) که‌ مادرش‌ فاطمه‌ دختر رسول‌ الله صاست [۹۵].

۱۱- امام‌ ابوالحسن‌، علی‌ بن‌ ابی‌ الکرم‌ مشهور به‌ ابن‌ أثیر جوزی‌ (متوفی‌ ۶۳۰ ﻫ.) می‌فرماید: حضرت‌ عمر با ام‌ کلثوم‌ دختر علی‌ بن‌ ابی‌ طالب‌ که‌ مادرش‌ حضرت‌ فاطمه‌ دختر رسول‌ الله صبود، ازدواج‌ کرد، چهل‌ هزار درهم‌ مهریه‌ داد و دو فرزند به‌ نام‌های‌ رقیه‌ و زید از او متولد شد [۹۶].

۱۲- حافظ‌ حدیث‌ و محقق‌ مشهور، علامه‌ احمدبن‌ حجر عسقلانی‌ (متوفی‌ ۸۵۲ﻫ) می‌فرماید: حضرت‌ عمر با ام‌ کلثوم‌ با مهریه‌ی‌ چهل‌ هزار درهم‌ ازدواج‌ نمود، زبیر می‌گوید: دو فرزند او متولد شد، زید و رقیه‌. ام‌کلثوم‌ و هر دو فرزندش‌ در یک روز درگذشتند [۹۷].

[۹۲] رحماء بینهم‌: ج‌ ۲، ص‌ ۲۱۳. [۹۳] جمهرة أنساب‌ العرب‌: ۳۸ ـ ۳۷، چاپ‌ مصر. [۹۴] البدایة والنهایة: ج‌۷، ص‌ ۱۵۷. [۹۵] الـمنتظم‌ في‌ تاريخ‌ الأمم‌ والـملوک‌: ج‌۴، ص‌ ۱۳۱. [۹۶] الکامل‌ في‌ التاريخ‌: ج‌ ۲، ص‌ ۴۵۰. [۹۷] الإصابة في‌ تمييز الصحابة: ج‌ ۲، ص‌ ۴۶۸.