اندیشه نو - پیرامون اختلافات مذهبی

فهرست کتاب

خواندن‌ غیر خدا، چیزی‌ جز پیروی‌ از وهم‌ و گمان‌ نیست

خواندن‌ غیر خدا، چیزی‌ جز پیروی‌ از وهم‌ و گمان‌ نیست

آیات‌ قرآن‌، نشان‌ می‌دهند آن‌ کسانی‌ که‌ مشرکین‌ به‌ غیر از خدا برای‌ رفع‌ مشکلات‌ و برآوری‌ حاجات‌ و نیازهایشان‌ به‌ فریاد می‌خوانند ـ حال‌ چه‌ در قالب‌ بت‌ سنگی‌ باشند و چه‌ اموات‌ و صاحبان‌ قبور ـ اصلاً صدا و دعای‌ آنان‌ را نمی‌شنوند و اگر به‌ فرض‌ محال‌ ـ به‌ گمانشان‌ ـ صدایشان‌ را هم‌ بشنوند، هرگز قدرت‌ اجابت‌ و پاسخگویی‌ بدیشان‌ را ندارند، زیرا این‌ صفات‌ تنها و تنها مختصّ خداوند یگانه‌ و بی‌شریک است‌. قرآن‌ می‌گوید: آنها برای‌ این‌ کارشان‌ هیچ‌ دلیلی‌ ندارند و فقط‌ از گمان‌ و خیالاتشان‌ پیروی‌ می‌کنند و این‌ معبودان‌ چیزهایی‌ هستند که‌ ساخته‌ و پرداخته‌ توهّماتشان‌ است‌: ﴿وَمَن يَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ بِهِۦ[المؤمنون: ۱۱۷]. «هر کس‌ با خدا، معبود دیگری‌ را به‌ فریاد بخواند، مسلّماً هیچ‌ دلیلی‌ بر آن‌ ندارد».

﴿أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَمَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ ٦٦[یونس: ۶۶]. «هان‌! آگاه‌ باشید هر آنچه که‌ در آسمان‌ها و زمین‌ است‌، از آنِ خداست‌. کسانی‌ که‌ جز خدا، معبودانی‌ را به‌ فریاد می‌خوانند، پیروی‌ نمی‌کنند مگر از گمانها، و ایشان‌ جز به‌ دنبال‌ وهم‌ و خیال‌ نمی‌روند و کارشان‌ جز تخمین‌زدن‌ و دروغ‌بستن‌ نیست».

﴿مَا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِهِۦٓ إِلَّآ أَسۡمَآءٗ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِ أَمَرَ أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّآ إِيَّاهُۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ ٤٠[یوسف: ۴۰]. «[شما نمی‌پرستید غیر از خدا را، مگر اسم‌هایی‌ بی‌مسمّی‌ که‌ خودتان‌ و پدرانتان‌ بر آنها گذاشته‌اید، در حالی‌ که‌ خداوند هیچ‌ دلیل‌ و برهانی‌ بر آنها نفرستاده‌ است‌»... و به‌ همین‌ جهت‌، به‌ این‌ بندگان‌ گوشزد می‌کند که‌: ﴿سَوَآءٌ عَلَيۡكُمۡ أَدَعَوۡتُمُوهُمۡ أَمۡ أَنتُمۡ صَٰمِتُونَ ١٩٣ إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ ١٩٤[الأعراف: ۱۹۳-۱۹۴]. «برایتان‌ یکسان‌ است‌، خواه‌ آنها را بخوانید و خواه‌ خاموش‌ باشید و نخوانید، زیرا کسانی‌ را که‌ به‌ غیر از خدا به‌ فریاد می‌خوانید، بندگانی‌ مثل‌ خودتان‌ هستند. پس‌ آنها را بخوانید، اگر راست‌ می‌گویید باید به‌ شما پاسخ‌ دهند!».

﴿وَمَنۡ أَضَلُّ مِمَّن يَدۡعُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَن لَّا يَسۡتَجِيبُ لَهُۥٓ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَهُمۡ عَن دُعَآئِهِمۡ غَٰفِلُونَ ٥[الأحقاف: ۵]. «و چه‌ کسی‌ گمراهتر از آن‌ است‌ که‌ افرادی‌ را به‌ فریاد بخواند که‌ (اگر) تا روز قیامت‌ (هم‌ ایشان‌ را صدا بزند) پاسخش‌ نمی‌گویند (و نه‌ تنها جواب‌ نمی‌دهند، بلکه‌ سخنانش‌ را هم‌ نمی‌شنوند) و اصلاً از دعایشان‌ غافل‌ و بی‌خبرند!»... قرآن‌ کریم‌، در این‌باره‌ مثل‌ جالبی‌ می‌آورد که‌ حاکی‌ از این‌ است‌: کسانی‌ که‌ غیر از خدا را به‌ فریاد می‌خوانند و خیال‌ می‌کنند که‌ آنها اجابت‌کننده‌ دعاها هستند و دلیلی‌ در این‌ مورد ندارند، به‌ مانند تشنه‌لبی‌ می‌مانند که‌ سرابی‌ را از دور می‌بیند و دستش‌ را به‌ طرف‌ آبِ خیالی‌! دراز کرده‌ تا از آن‌ مُشتی‌ برگیرد و حاجتش‌ را -که‌ تشنگی‌ است- برطرف‌ سازد، امّا هرگز حاجتش‌ برآورده‌ نمی‌شود و آب‌ به‌ لبهای‌ خشکیده‌اش‌ نمی‌رسد!.

﴿لَهُۥدَعۡوَةُ ٱلۡحَقِّۚ وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَسۡتَجِيبُونَ لَهُم بِشَيۡءٍ إِلَّا كَبَٰسِطِ كَفَّيۡهِ إِلَى ٱلۡمَآءِ لِيَبۡلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَٰلِغِهِۦۚ[الرعد: ۱۴]. «خداست‌ که‌ شایسته‌ دعا و نیایش‌ است‌، و کسانی‌ که‌ جز او را به‌ فریاد می‌خوانند، هرگز دعاهایشان‌ را اجابت‌ نمی‌کنند و کم‌ترین‌ نیازشان‌ را برآورده‌ نمی‌سازند. آنان‌ به‌ کسی‌ می‌مانند که‌ (سرابی‌ را از دور ببیند و یا بر کنار آبی‌ دور از دسترس‌ نشسته‌ باشد و) کف‌ دس‌تهایش‌ را باز و به‌ سوی‌ آب‌ دراز کرده‌ باشد تا آب‌ به‌ دهانش‌ برسد، و هرگز آب‌ به‌ دهانش‌ نرسد!».