شرح الصدور در حل مشکل اختلاف بین علماء

نتیجه‌گیری

پس مطالبی که در روایات فوق از چند منبع معتبر نقل شد قابل توجه است که:

نهی از ساختن بر قبر صریح و روشن است.

این نهی هر گونه ساخت و ساز و آبادی که در کنار حفره قبر یا محیط اطراف آن انجام می‌‌‌گیرد را شامل می‌‌‌شود.

اما متأسفانه امروز درمیان بسیاری از جوامع اسلامی این گونه امور رایج است.

مثلاً خود قبر را از طول و عرض بزرگ می‌‌کنند و از مقدار مشروع آن که یک گز- حدود نیم متر- است بالاتر می‌‌برند.

پس منظور از نهی که در احادیث آمده این است که محیط اطراف قبر آباد نشود و الا خود قبر را که نمی‌توان مسجد ساخت.

چه محوطه خود قبر و چه گوشه و کناری که نزدیک قبر است هر جایی که بخاطر قبر آباد شود مشمول این نهی قرار می‌‌گیرد.

چنانکه امروزه قبه و گنبد و مسجد و مزار‌های بزرگ می‌‌‌سازند، به گونه‌ای که مثلاً قبر در وسط محوطه یا در گوشه‌ای از آن قرار می‌‌گیرد، بدون شک این آبادی و ساختن قبر محسوب می‌‌شود که شرعا ممنوع است.

بنابراین کسی که اندکی فهم و شعور داشته باشد درک این مطلب برایش دشوار نیست که آبادی اطراف قبر آبادی خود قبر است، چنانکه مثلاً گفته می‌‌شود که فلانی فلان شهر یا قریه را دیوار کرده است، یا فلانی بر فلان جای مسجدی ساخته است، در حالی که او فقط دور و بر زمین یک دیواری بیشتر نکشیده است، حالا چه محوطه آن دیوار کوچک باشد یا بزرگ، و چه دیوار از نقطه محور دور باشد و چه نزدیک. اما اصطلاحا گفته می‌‌‌شود او فلان جا را آباد کرده است.