نوع چهارم: کار در خدمات اجتماعی «عامه»
مراد از خدمات عامه اجتماعی، همان کارهایی است که هر کارگری در عوض کار خود، از بیت المال مسلمین اجرتی را میگیرد که از رئیس دولت شروع شده و تا پایینترین کارمند دولت را شامل میشود و همه پستها، وظایف یا ماموریت دولتی نامیده میشوند. این بخش، از بزرگترین بخشهای کاری در امت اسلامی میباشد و اینان کسانیاند که مسؤولیت همهی کارهای دولت اسلامی مثل سیاست، روابط، قضا، اقتصاد، اجتماع، امنیت، تعلیم، رسانه و دیگر خدمات عمومی را بر عهده دارند. بر دوش این طبقه از مردم مسؤولیت بزرگ دینی گذاشته شده که باید نزد خداوند متعال پاسخگو باشند، لذا باید تمام تلاش خویش را به خرج دهند و مخلصانه، صادقانه و بدور از ظلم و خیانت و اختلاس در این میدان گام بردارند. این میدان، بخش بزرگی از نیروی بشری را پوشش میدهد، ولی برخی بنابر اغراض خاصی مانند راحت طلبی، شهرت، یا خوف از اشتغال، به کارهای خصوصی که گاهی منجر به خسارت میگردد روی میآورند. واقعیت نشان میدهد که تنها تعداد کمی از مردم از روی اخلاص و رضایت و ضمیر بیدار در وظایف دولتی اراده منفعت رساندن به مردم را دارند.
خدمات عامه اجتماعی اعم از ملکی و نظامی، از ضرورتهای زندگی میباشند، چون برای همبستگی و امرار شئونشان جز آن راه دیگری نیست. پس باید صالحترین افراد جامعه بر این پستها گماشته شوند، تا اینکه حقوق محفوظ مانده و صفا و صمیمیت و همبستگی ایجاد گردد و ظلم و ستم و رشوهگیری و دیگر انحرافات از تمامی سطوح جامعه رخت بر بندد. کارمندان، نخستین کسانیاند که در این میدان، الگو و نقش سازنده در توجیه و راهنمایی افراد جامعه را ایفاء مینمایند و نظر به عملکرد آنان امت یا سربلند و یا سرافگنده میشوند. بر این اساس تمام کارها به آن بستگی دارد، پس باید توجیه سالم، تنظیم درست، مراقبت و پیگیری که از عناصر مهم در کیفیت سازی کار میباشد در نظر گرفته شود، تا خود کفایی و تکامل را در تمامی احتیاجات و خواستهها تضمین نموده و تحقق ببخشد و بالأخره تاثیر مثبت در ادامه روند رشد اقتصاد و شایستگی تولیدات و سلامتی حقوق داشته باشد.
قضات، فرماندهان ارتش و افراد مسؤول در دولت، در اين راستا نقش اساسی داشتند، به خلفای راشدین ش نیز این روند را پیمودند. آنها نیز در انتخاب افراد بسیار دقت میکردند تا اینکه فرد اصلح و برازندهترین اشخاص را به وظایف بگمارند، با این وجود نیز بر آنها تکیه کامل نداشتند و همیشه آنها را مورد پیگیری و مراقبت قرار میدادند، تا امانت رعایت شده و نیازهای مردم برآورده گردد.