کلید دهم: قرائت قرآن با صدای بلند

از ابوهریرهسروایت شده است که پیامبر جفرمود: «کسی که قرآن را با صدای بلند وبا صوت نخواند از ما نیست [۱۲۸].» و همچنین او روایت کرده است که از پیامبر جشنیده که فرموده است: «خداوند چیزی را از کسی نمی‌شنود که پیامبر به آن اجازه داده بجز حسن صوتی که با صدای بلند باشد [۱۲٩].» و از ابوموسیسروایت شده است که پیامبر جفرمود: «من صدای نرم کسانی را که شبانه قرآن می‌خواند، احساس می‌کنم و خانه‌هایشان را از روی صدایشان که شبانه قرآن می‌خوانند می‌شناسم. هرچند که منزلهایشان را در روز نمی‌بینم [۱۳٠].» و از ام هانیلروایت شده است که می‌گوید: «من داشتم به قرائت پیامبر جگوش می‌دادم، در حالی که نشسته بودم [۱۳۱].» و از ابوقتادهسروایت شده است که پیامبر جشبی خارج شد و هنگامی که به خانه ابوبکرسرسید، متوجه شد که با صدای آهسته نماز می‌خواند و به حضرت عمرسرسید، در حالی که با صدای بلند نماز ‌می‌خواند. هنگامی که نزد پیامبر ججمع شدند. پیامبر جفرمود: ای ابوبکر من از کنار تو رد شدم در حالی که تو با صدای آهسته نماز می‌خواندی، چرا؟ ابوبکر گفت: من با پروردگارم مناجات می‌کردم و به عمر گفت: من از کنار تو رد شدم در حالی که تو با صدای بلند نماز می‌خواندی، چرا؟ پس عمر گفت: تا انسان‌های خواب آلود را بیدار کنم و شیطان را برانم. پس پیامبر جفرمود: ای ابوبکر مقداری صدایت را بلند کن و به عمر گفت: مقداری صدایت را آهسته‌تر کن [۱۳۲].» و از ابن عباسبدر مورد قرائت شبانه پیامبر جبا صدای بلند، سؤال شد؛ گفت: «در اتاق خودش قرآن می‌خواند به طوری که اگر کسی می‌خواست آن را حفظ کند، حفظ می‌کرد [۱۳۳].» و ابن عباسببه مردی که سریع و تند قرآن می‌خواند، گفت: «اگر خواستی قرآن بخوانی: طوری بخوان که گوش‌هایت آن را بشنود و قلبت آنر احساس کند [۱۳۴].» و ابولیلی/می‌گوید: «هنگامی که قرآن خواندی، آن را به گوش‌هایت بشنوان، چونکه قلب میان زبان و گوش است.» [۱۳۵]

صدای بلند به آنچه که در قلب می‌چرخد به تمرکز و یادآوری کمک می‌کند و به این دلیل انسان هنگام سختیها و مشکلات به آن پناه می‌برد.

بعضی‌ها هنگام قرائت قرآن، به سرعت آن را قرائت می‌کنند و می‌خواهند که بیشترین قرائت را داشته باشند، و این اشتباه است و بدیهی است که قصد تدبر در این حالت وجود ندارد.

جهر درجاتی دارد که پایینترین آن‌ها این است که به گوش خودش برسد، و ابزارهای نطق مثل زبان و لب‌ها را به حرکت دربیاورد. و بالاترین آن این است که به گوش نزدیکان وی برسد، و کمتر از آن جهر نیست و بالاتر از آن مانع تدبر است، به قاری فشار وارد می‌آید و شنونده را آزار می‌دهد.

از جمله فایده‌های جهر (با صدای بلند خواندن) گوش فرادادن ملائکه (موظف به شنیدن ذکر قاریان) و فرار شیاطین از قاری و مکانی که در آن قرآن می‌خواند، است و این باعث پاکی و طهارت خانه و معطر شدن آن می‌شود و آن را محیط سالمی جهت تعلیم و تربیت می‌سازد.

همانا خانه‌ای که در آن قرآن با صدای بلند (جهر) ‌خوانده می‌شود، همان خانه‌ای است که ابوهریرهسدر مورد آن گفته است: «خیر و برکت آن زیاد شده و ملائکه در آن حضور یافته و شیاطین از آن خارج می‌شوند. وخانه‌ای که در آن قرآن تلاوت‌ نمی‌شود، بر اهل آن تنگ شده و خیر و برکت آن کم شده و شیاطین در آن حضور یافته و ملائکه از آن بیرون می‌روند.» [۱۳۶]

[۱۲۸] صحیح بخاری ۶/۲٧۳٧. [۱۲٩] صحیح بخاری ۶/۲٧۴۳ – صحیح مسلم ۱/۵۴۵. [۱۳٠] صحیح بخاری ۴/۱۵۴٧ – صحیح مسلم ۴/۱٩۴۴. [۱۳۱] سنن نسائی ۲/۱٧۸ – سنن ابن ماجه ۱/۴۲٩. [۱۳۲] سنن ابی‌داود ۲/۳٧ – سنن ترمذی ۲/۳٠٩ – مسند احمد بن حنبل ۱/۱٠٩. [۱۳۳] مختصر قیام الیل، مروزی، ۱۳۳. [۱۳۴] فتح الباری ٩/۸٩ – سنن البیهقی الکبری ۲/۱۶۸. [۱۳۵] مصنف ابن ابی شیبه ۱/۳۲۱. [۱۳۶] الزهد، ابن مبارک ۱/۲٧۳.