خلاصة المسائل - در مذهب حنفی - جلد اول

فهرست کتاب

بیان سجده تلاوت

بیان سجده تلاوت

مسئله ۴۳۶: در قرآن مجید چهارده سجده تلاوت است هر جا در کنار ورق سجده نوشته شده، آن آیت را که خواند سجده کند و این را سجده تلاوت می‌گویند.

مسئله ۴۳٧: طریقه سجده تلاوت این است که: «الله أکبر» گفته بدون اینکه دست‌ها را بلند کند به سجده برود، و در سجده سه بار یا بیشتر «سُبحَانَ رَبِّيَ الأَعلَی» بگوید و بعد الله أکبر گفته بلند شود بهتر است که در حالت قیام به سجده رود و بعد از سجده نیز قیام کند و اگر نشسته بجا آورد جائز است.

مسئله ۴۳۸ سجده تلاوت بر خواننده و شنونده قصد شنیدن را داشته باشد یا نه واجب می‌شود، به این واسطه در جائی که می‌داند ممکن است شنوندگان سجده را بجا نخواهند آورد بهتر است آیه سجده را آهسته بخواند تا بر دیگران واجب نشود.

مسئله ۴۳٩: هر چه برای نماز شرط است برای سجده تلاوت نیز شرط است مثل وضوء داشتن، لباس پاک، مکان پاک، رو به قبله کردن و غیره.

مسئله ۴۴۰: اگر در وقت خواندن آیه سجده وضوء نداشت وضوء گرفته سجده را بجا آورد.

مسئله ۴۴۱: اگر بر ذمه کسی سجده تلاوت زیادی است باید به مرور اداء کند و اگر نکرد گنهکار است.

مسئله ۴۴۲: اگر زن در حالت حیض یا نفاس آیه سجده را شنید سجده در آن واجب نمی‌شود، و اگر در حالت جنابت شنید واجب می‌شود و بعد از غسل کردن باید سجده نماید.

مسئله ۴۴۳: اگر در حال مریضی آیه سجده را شنید و طاقت سجده کردن را نداشت با اشاره سجده نماید.

مسئله ۴۴۴: اگر در نماز آیه سجده را تلاوت کرد فورا به سجده رود و بقیه را که می‌خواهد بخواند بعد از سجده بخواند، و اگر فورا به سجده نرفت بلکه چند آیت دیگر تلاوت کرده سجده کرده جائز است.

مسئله ۴۴۵: اگر در نماز آیه سجده را خواند و سجده نکرد در بیرون نماز اداء نمی‌شود و برای همیشه گنهکار است و غیر از طلب مغفرت از خداوند متعال راهی دیگر نیست.

مسئله ۴۴۶: اگر آیه سجده را خواند و فورا به رکوع رفت و در رکوع نیت کرد که به جای سجده تلاوت رکوع می‌کند سجده اداء می‌شود، و اگر در رکوع این نیت را نکرد هرگاه سجده کند سجده تلاوت اداء می‌شود خواه نیت کند و خواه نکند.

مسئله ۴۴٧: اگر کسی در بین نماز آیه سجده را از کسی شنید در میان نماز سجده نکند بلکه بیرون نماز سجده را اداء کند.

مسئله ۴۴۸: اگر یک جا نشسته چند مرتبه یک آیه سجده را خواند یک سجده واجب است، خواه در آخر سجده کند یا اینکه در مرتبه اول سجده کرد و بعدا چند مرتبه تلاوت کرد همان سجده اولی کافی است، و اگر در جاهای مختلف آیه سجده را تلاوت کرد برای هر یک مرتبه سجده لازم است.

مسئله ۴۴٩: اگر در یک جا چند آیه سجده را تلاوت کرد برای هر یک سجده جداگانه لازم است.

مسئله ۴۵۰: اگر کسی نشسته آیه سجده را تلاوت کرد، سپس حرکت نمود و در حالت ایستاده خواند یک سجده واجب می‌شود، و اگر چند قدمی رفت و آیه سجده را خواند دو سجده واجب می‌شود.

مسئله ۴۵۱: اگر کسی نشسته آیه سجده را خواند و بعد برخاسته به عقب کاری رفت، مجددا برگشت و در همانجای اولی آیه سجده را خواند دو سجده واجب می‌شود.

مسئله ۴۵۲: اگر کسی آیه سجده را تلاوت کرد و بعد در همانجا مشغول به کاری شد مثل خوردن، آشامیدن، لباس پوشیدن و غیره و بعد آیه سجده را خواند دو سجده واجب می‌شود، خلاصه اینکه مشغول شدن به کاری حکم تغییر مکان را دارد.

مسئله ۴۵۳: اگر در یک گوشه خانه آیه سجده را خواند و بعد به گوشه دیگری رفته و خواند، یا به یک شاخ درخت خواند و بعد به شاخ دیگر رفته تلاوت کرد یک سجده واجب می‌شود، و اگر در محلی فراخ باشد مثل صحن منزل و از این گوشه به آن گوشه رفت و آیه سجده را تلاوت کرد، دو سجده واجب می‌شود، و گوش‌های از صحن منزل حکم جای مخصوصی دارد.

مسئله ۴۵۴: مسجد در حکم محل واحد است، یعنی در هر جای که از مسجد بخواند یک سجده واجب می‌شود.

مسئله ۴۵۵: اگر کسی آیه سجده را تلاوت کرد و سجده نکرد و در همانجا عقد نماز بسته همان آیه را خوانده و سجده کرد همین سجده کافی است، و اگر محل عوض شد یا بعد از تلاوت در بیرون سجده کرد بعد شروع به نماز کرد و همان آیه را خواند دو مرتبه سجده واجب می‌شود.

مسئله ۴۵۶: اگر خواننده ثابت بود و شنونده تغییر جا می‌داد برخواننده یک سجده و بر شنونده چند سجده واجب می‌شود، و اگر خواننده تغییر مکان می‌داد و شنونده ثابت بر خواننده چند سجده و بر شنونده یک سجده واجب است.

مسئله ۴۵٧: خواندن تمام سوره و ترک آیه سجده مکروه است، و بالعکس اشکالی ندارد ولی اگر در نماز این کار را کرد باید آیه سجده طویل باشد که به اندازه سه آیه کوچک باشد.