اموری که بندگان از آنها سؤال خواهند شد
خداوند میفرماید: ﴿وَقِفُوهُمۡۖ إِنَّهُم مَّسُۡٔولُونَ٢٤﴾[الصافات: ۲۴]. «نگاهشان دارید که اینک مورد بازخواست قرار میگیرند».
آری، بندگان از اعمال، نیتها و گفتارهایشان مورد بازخواست قرار میگیرند، و نیز در نصوص از اشیایی ذکر شده است که بندگان از آنها مورد مؤاخذه قرار میگیرند.
بزرگترین گناه، شرک
بزرگترین گناه نزد الله تعالی این است که بنده برای خداوند شریک قرار دهد و خداوند هرگز شرک را نمیبخشد، چنان که در این آیه فرموده است: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا٤٨﴾[النساء: ۴٨]. «بیگمان خداوند (هرگز) شرک به خود را نمیبخشد، ولی گناهان جز آن را از هر کس که خود بخواهد میبخشد. و هر که برای خدا شریکی قائل گردد، گناه بزرگی را مرتکب شده است.»
و در آن روز معبودان از عبادتگزارانشان بیزاری میجویند و خداوند مشرکین را توبیخ نموده و آنان را تقریع میکند. چنان که الله میفرماید:
﴿وَقِيلَ لَهُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ٩٢ مِن دُونِ ٱللَّهِ هَلۡ يَنصُرُونَكُمۡ أَوۡ يَنتَصِرُونَ٩٣﴾[الشعراء: ۹۲-۹۳].
«و بدیشان گفته میشود: کجا هستند معبودهایی که پیوسته آنها را عبادت میکردید؟ * (معبودهای) غیر از خدا. آیا آنها (در برابر این شدائد و سختیهای که اکنون با آن روبرو هستید و هستند) شما را کمک میکنند تا خویشتن را یاری میدهند»؟
و نیز الله تعالی میفرماید: ﴿وَيَوۡمَ يُنَادِيهِمۡ فَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ٧٤﴾[القصص: ۷۴]. «روزی (را خاطر نشان ساز که) خدا ایشان را فریاد میدارد و میگوید: انبازهایی که برای من گمان میبردید کجایند»؟!.
و نیز آنان که به نام غیر الله، از قبیل بت یا قبر، حیوان را ذبح میکنند، مورد سؤال و بازخواست قرار میگیرند. الله تعالی میفرماید: ﴿وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسَۡٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ٥٦﴾[النحل: ۵۶]. «(کافران) برای بتهایی که چیزی نمیدانند (زیرا که جمادند)، بهرهای (از حیوانات) که ما بدیشان دادهایم قرار میدهند، به خدا سوگند! (در دادگاه قیامت) از این دروغ و بهتانها بازپرسی خواهید شد».