اصطلاحات چهارگانه در قرآن

فهرست کتاب

تحقیق لغوی

تحقیق لغوی

واژه‌ی ربّ از مادّه‌ی راء و باء مشدّده (ر ب ب) می‌باشد [۱۲] و اصلی‌ترین معنای آن تربیت‌کردن است؛ معانی دیگری نیز از قبیل: تصرف‌کردن، نگهداری‌نمودن، بهبودساختن، به پایان‌رساندن و تکمیل‌کردن از آن مشتق شده است. بر همین اساس از مجموع معانی فوق، معانی بلندمرتبگی، ریاست، تملّک و سیادت در واژه‌ی رب شکل می‌گیرد.

اکنون به مثال‌هایی در زمینه‌ی موارد گوناگون کاربرد واژه‌ی ربّ در زبان عربی، با معانی مختلفی که در بالا ذکر شد، توجه فرمائید [۱۳]:

[۱۲] ابن فارس در مقاییس اللغة ۲/۳۸۱-۳۸۲ در مورد مادۀ (رب) می‌گوید: راء و باء بر سه اصل دلالت می‌کند: اصل اول: ساختن چیزی و مراقبت‌کردن از آن؛ براساس این اصل، رب به معنای مالک، خالق، صاحب و سازنده است... اصل دوم: به وجودآوردن چیزی از چیز دیگر و مراقبت از آن؛ این اصل نیز در تناسب با اصل اول است... اصل سوم: گرد هم‌آوردن دو چیز در کنار هم؛ این اصل در تناسب با اصل دوم است... با توجه به سه اصل فوق کاملاً معلوم می‌گردد که همگی در یک معنا هستند. [۱۳] نگاه کنید به: لسان العرب: مادۀ (ر ب ب) ۱/۳۸۴-۳۹۴ و القاموس المحیط: مادۀ (ر ب ب) و المخصص: ۱۷/۱۵۴.