(۴) مجازات‌کردن، پاداش‌دادن، قضاوت‌کردن، حساب‌کردن
در ضرب المثل‌های عربی آمده است که «كَمَا تَدِينُ تُدَانُ» یعنی: هرگونه که با مردم رفتار کنی به همان شکل نیز با تو رفتار خواهند کرد.
قرآن کریم از قول کفار نقل می‌کند که ﴿أَءِنَّا لَمَدِينُونَ ٥٣﴾ [الصافات: ۵۳] یعنی: آیا ما در روز قیامت مورد محاسبه قرار می‌گیریم و مجازات می‌شویم؟!
در روایتی از ابن عمرب آمده است که پیامبر خدا ج فرمودند:
«لا تَسُبَّوا السَّلاطينَ فَإِنْ كانَ لا بدَّ فَقُولُوا: اللَّهُمَّ دِنْهُمْ كما يَدينونَ» [۶۱]. یعنی: «پادشاهان را دشنام ندهید و اگر چاره‌ای نداشتید (و کاسه‌ی صبرتان از ظلم‌شان لبریز شد) فقط بگویید: بارالها! با آنان آن‌چنان رفتار کن که با ما رفتار می‌کنند».
و از این روست که واژه‌ی «الدیّان» به معنای قاضی و رییس محکمه نیز به کار می‌رود.
از یک نفر در مورد حضرت علی ابن ابی طالب، کرم الله وجهه، پرسیدند در پاسخ گفت:
«إِنَّهُ كَانَ دَيّانَ هَذِهِ الأُمة بَعْدَ نَبِيِّهَا».
«علی بن ابیطالبس بزرگترین قاضی این امّت بعد از پیامبر اکرم ج بود».
[۶۱] آلبانی: این حدیث را فقط در النهایة في غریب الحدیث ابن اثیر یافتم که آن را از طریق ابن عمرو روایت کرده است. اما حدیث ابن عمر را شیخ اسماعیل عجلونی در کشف الخفاء (۱/۴۵۶) با لفظ دیگری نقل کرده است که در اینجا قابل استناد نیست. والله اعلم.