لنگرگاههاي زمين
باز هم در زمین میمانیم.
در قرآن کریم این موضوع چندین بار مطرح گردیده است که کوهها به منظور حفظ توازن زمین، در نقش لنگرگاههایی برای آن آفریده شدهاند. از جمله در آیهی ۱۰ سورهی لقمان میخوانیم:
﴿وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ﴾[النحل: ۱۵].
«و در روی زمین کوههای بزرگ بنهاد تا از اضطراب برهید».
باید گفت که دانش بشری در سیزده قرن گذشته، نسبت به این حقیقت کمترین رهتوشهیی نداشته است، اما جغرافیادانان امروز با این حقیقت به خوبی آشنا بوده و آن را تحت عنوان قانون توازن «Isostasy» معرفی نمودهاند. لیکن به رغم این، هنوز هم علم جدید نسبت به شناخت کامل رازهای این قانون، مرحلهی ابتدایی شاگردی خویش را پشت سر میگذراند.
استاد «انگلن» در این رابطه میگوید:
«آنچه ما هم اکنون میدانیم، فقط این است که مادهی قرار گرفته بر سطح زمین دارای وزن کمتری است، در حالی که جای مادهی سنگینوزنتر را خندقهای بزرگ خالیی گرفتهاند که اکنون ما آنها را به شکل دریاها میبینیم و به این ترتیب است که بلندی و چغری، متقابلاً توانستهاند توازن زمین را حفظ نمایند».
دانشمند دیگری از محققان علم جغرافیا میگوید: «در دریاها نیز وادیهایی مانند وادیهای موجود در خشکه وجود دارد، با این تفاوت که وادیهای موجود در دریا از وادیهای برّی بسیار عمیقتر بوده و وادیهای بحری از میدان تجربهی انسان نیز تا حدی دورتر اند. اما پارهیی از مشاهدات نشاندهندهی وجود مغارههایی بسیار عمیق در دریاها میبّاشد که بعضی از آنها در عمق ۳۵ هزار فوت از سطح بحر قرار گرفته اند و البته این اندازه عمق، از ارتفاع بزرگترین کوههای دنیا نیز بیشتر است. پس چه بسا که شما در درون این دریاهای پهناور، وادیهایی را بیابید که مثلاً اگر در یکی از آنها قلهی «اورست» از سلسله جبال «همالیا» را بگذارند، هنوز هم قسمت فوقانی آن از سطح بحر به مسافت یک مایل ارتفاع خواهد داشت. قابل ذکر است که ارتفاع قلهی اورست ۲۹۰۰۲ قدم میباشد».
«پدیدهی حیرتآورتر این است که این خندقها ی بحری به جای آنکه در مرکز یا قسمتهای مرکزی دریاها قرار داشته باشند، در نزدیکی سواحل برّی قرار گرفته اند. از این رو چه کسی میتواند میزان فشار عظیم و هولناکی را که این مغارههای فرورفته در اعماق دریاها به وجود آورده اند، اندازه و یا تخمین نماید؟ بنابراین، معلومات در این رابطه فقط میتوانند این حقیقت را با کمال روشنی اعلام دارند که نزدیکی میان این وادیهای دریایی با جزایر و مناطق ساحلی و نیز مناطق آتشفشانی، نشاندهندهی یک نوع علاقه و ارتباط صریح میان ارتفاع عمودی کوهها و چقری عمودی خندقهای دریایی میباشد. این ارتباط یقیناً بیانگر این واقعیت است که توازن زمین برا ساس بلندیها و پستیهای سطح آن در اجزای مختلفهی برّی و بحری تنظیم گردیده است». امری که در حقیقت فرازهای جدیدی از اعجاز علمی آیهی ۱۰ سورهی لقمان را جلوهگر میسازد:
﴿وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ﴾[النحل: ۱۵].
«و در روی زمین کوههای بزرگ بنهاد تا از اضطراب برهید»